Erotiek gezien door vrouwelijke ogen
De Franse film Emmanuelle kwam uit in 1974, twee jaar nadat Deep Throat en Behind the Green Door de weg vrijmaakten voor prestigieuze erotische cinema in de Verenigde Staten. De film groeide uit tot het grootste fenomeen in het genre.
De film, gebaseerd op de roman van Emmanuelle Arsan uit 1967, kreeg in de decennia daarna tientallen vervolgen en kopieën en vestigde de reputatie van de Nederlandse actrice Sylvia Kristel als popicoon. Ze speelde in elf titels van de franchise.
Toch is de film van Just Jaeckin, ondanks dat het een mijlpaal is in de representatie van seksuele vrijheid, doordrongen van koloniale stereotypen over Aziatische landen en de verkenning van vrouwelijk genot onder bemiddeling van mannelijke figuren.
De nieuwe Emmanuelle, momenteel te zien in Brazilië, viert de 50e verjaardag van het origineel met de ambitie om het personage vanuit een bewuster perspectief te presenteren. De film is geregisseerd door Audrey Diwan, winnaar van de Gouden Leeuw op het filmfestival van Venetië voor The Happening (2021). De film, die mede is geschreven door Rebecca Zlotowski, duikt in het diepste wezen van de hoofdpersoon en weerlegt de esthetiek van koloniale erotiek – een veelvoorkomend thema in oudere films.
Audrey Diwans emotionele herinterpretatie focust op een vrij, verlangend lichaam dat door de gebouwen en krochten van Hongkong zwerft. Dit lichaam – waarvan de film de subjectieve leegte niet diepgaand wil verkennen – wordt gespeeld door Noémie Merlant, actrice van Portrait of a Lady on Fire (2019), een mijlpaal in verhalen over verlangen dat wordt gedreven door niet-mannelijke blikken.
Hoewel het draait om de omzwervingen van een volwassen en onafhankelijke vrouw, concentreert de nieuwe Emmanuelle zich op de aandrang van de hoofdpersoon om Kei (Will Sharpe) te verleiden, een mysterieuze man die toegeeft geen seksueel verlangen te hebben. Op een gegeven moment stemt ze ermee in om seks te hebben met een vreemde, terwijl Kei toekijkt en bevelen geeft. Haar orgasme komt pas wanneer hij de rol van indirecte dirigent op zich neemt.
De sequentie zou zowel een illustratie van een fetisj kunnen zijn, zoals in Babygirl (2024), als een terugkeer naar de logica van mannelijke bemiddeling van vrouwelijk genot. Het is duidelijk dat Emmanuelle de tegenstelling tussen overtreding en conformisme omarmt, maar dat verhindert niet dat mannelijke surveillance blijft bestaan – zij het gefilmd vanuit een ander perspectief.
Misschien verklaart dit feit, gecombineerd met de koelbloedigheid waarmee de filmmaker de film dirigeert, een zekere desinteresse die Emmanuelle sinds de première vorig jaar omringt. De late release in Brazilië, bijna een jaar na Frankrijk, zegt hier ook iets over. •
Gepubliceerd in uitgave nr. 1371 van CartaCapital , op 23 juli 2025.
Deze tekst verschijnt in de gedrukte editie van CartaCapital onder de titel 'Erotiek gezien door vrouwelijke ogen'
CartaCapital
