Veroorzaakt zonnebrandcrème huidkanker? Metro vroeg het aan een expert

Foto: Pexels/Retha Ferguson

Dat zonnebrandcrème noodzakelijk is in het voorkomen van huidkanker, is algemeen bekend. Althans, dat zou je denken. Steeds meer mensen denken namelijk dat zonnebrand juíst huidkanker veroorzaakt. Waar komt deze gedachte vandaan? En nog belangrijker: klopt het? Metro vroeg het aan Sven van Egmond, toezichthouder van het Nationaal Huidfonds, medeoprichter van De Huidkanker Stichting en arts in opleiding tot dermatoloog.

Met de hoge temperaturen en bijbehorende hoge zonkracht is de kans op verbranding momenteel extra groot. Toch zijn er steeds meer mensen die zonnebrandcrème afzweren. Uit een onderzoek van Independer bleek deze week nog dat 45 procent van de Nederlanders gelooft dat zonnebrandcrème juist huidkanker veroorzaakt. Een zorgwekkende ontwikkeling, vindt Sven van Egmond.

Van Egmond benadrukt dat je absoluut geen huidkanker kunt krijgen van zonnebrandcrème. „Een collega van mij heeft hier een mooie metafoor voor bedacht. Mensen met een kogelwerend vest worden vaker opgenomen in het ziekenhuis met schotwonden. Dat komt niet omdat het kogelwerend vest schotwonden veroorzaakt, maar omdat mensen met een kogelwerend vest vaker in situaties komen waarin ze beschoten worden. Het is hetzelfde met mensen die zonnebrand smeren. Mensen die zonnebrand smeren zijn vaak ook mensen die de zon opzoeken en zonnebrand beschermt niet 100 procent tegen huidkanker.”

Hij vervolgt: „Factor 50 houdt ongeveer 98 procent van de uv-straling tegen, mits je regelmatig smeert én voldoende gebruikt. Als jij ondertussen gaat zwemmen of als je zweet, dan werkt het niet zo goed meer en kun je sneller verbranden. Dat verhoogt het risico op huidkanker. Het heeft niks te maken met de zonnebrandcrème, maar met de uv-straling.”

Ook de bewering dat de chemicaliën in zonnebrand schadelijk zijn voor je huid en gezondheid kloppen volgens Sven van Egmond niet. „Die misvatting heeft vooral te maken met een onderzoek waarbij ratten grote hoge concentraties van bepaalde stoffen in zonnebrand gevoerd kregen”, legt hij uit. „Die hoge concentraties bleken slecht te zijn voor ratten. Maar als je zelf zonnebrandcrème smeert, worden er slechts hele lage concentraties door de huid opgenomen, die niet schadelijk zijn. Mocht je je toch zorgen maken hierover – wat dus niet nodig is – dan kun je altijd nog zonnebrandcrème gebruiken met mineralenfilters.” Dit zijn zonnebrandproducten die zinkoxide en titaniumdioxide bevatten.

Ook een woordvoerder van de KWF Kankerbestrijding benadrukt dat zonnebrandcrème geen ingrediënten bevat die kankerverwekkend zijn. „Er gelden strenge veiligheidseisen vanuit de Europese wetgeving. Daarin staat dat kankerverwekkende stoffen in cosmetica verboden zijn.  Ook worden zonnebrandcrèmes extra gecontroleerd door een veiligheidsbeoordelaar. Deze bekijkt of de gebruikte stoffen in het product veilig zijn. Zonnebrandcrèmes kun je dus veilig gebruiken.”

Dat er alsnog zoveel misvattingen over zonnebrand bestaan, iets waar Sven flink van baalt„Ik zie zelf in de kliniek heel veel ouderen met huidkanker. En zij zeggen vaak ‘had ik vroeger maar geweten dat de zon niet goed voor je was’. Vroeger gingen mensen echt met olie liggen bakken in de zon om zo bruin mogelijk te worden en daar zien ze nu pas de gevolgen van”, legt de toezichthouder van het Nationaal Huidfonds uit.

„Dat is ook wel het probleem met huidkanker, dat je vaak pas over 20 of 30 jaar de problemen ondervindt van je zongedrag. Voor veel jongeren is het daarom een ver van hun bed-show, terwijl er jaarlijks bijna 1000 mensen per jaar in Nederland overlijden aan huidkanker.” Deze cijfers lijken jongeren vooralsnog niet af te schrikken. Van Egmond: „Wat jongeren meer motiveert om te smeren is dat zonnebrandcrème dé beste anti rimpel-crème is die er maar bestaat. Uv-straling zorgt voor huidveroudering en ook dat is dus een belangrijke reden om altijd zonnebrand te smeren.”

Of je dure of goedkope zonnebrandcrème smeert, maakt volgens Van Egmond niet zoveel uit. „Het maakt niet uit voor de SPF die erop staat, dat is namelijk wettelijk geregeld. Goedkope zonnebrandproducten beschermen dus net zo goed, maar veel mensen gaan voor een duurdere variant, omdat ze dat fijner vinden smeren of ruiken. Alleen bij dure zonnebrand is het gevaar dat je ook minder gaat smeren omdat het vaak zo duur is. Daarom zou ik aanraden om een goedkope zonnebrand te halen en lekker vaak te smeren.” Daarnaast raadt ook de arts in opleiding eerder een crème dan een spray aan. „Een spray zou net zo goed moeten werken, maar vaak brengt dat dunner aan, waardoor je dus vaker moet sprayen.”

Daarnaast drukt hij mensen op het hart om het insmeren regelmatig te herhalen. „Wij zeggen altijd, weren, kleren én smeren. Als de zonkracht 3 of hoger is, wat je tegenwoordig in elke weerapp kunt zien, dan moet je de schaduw opzoeken en niet in de zon gaan zitten. Dat is weren. Kleren is dat je dekkende kleding draagt en dat je alles wat niet bedekt is, elke 2 uur insmeert met minimaal factor 30. Gebruik zeven theelepels en smeer het pindakaasdik op je huid.”

Voorkomen is namelijk beter dan genezen. „Er komen elk jaar weer meer mensen met huidkanker bij. Inmiddels is het zo dat 1 op de 5 mensen huidkanker krijgt. De zorg begint hierdoor ook over te lopen, we krijgen steeds langere wachttijden, terwijl het iets is dat zo gemakkelijk te voorkomen is. Als er een crème zou zijn waarmee je borstkanker kunt voorkomen, zou iedereen het smeren, maar huidkanker wordt gewoon nog erg onderschat.”

Meer weten over gezondheid? In deze stukken helpen we je op weg: