Aanvallen met autonome drones zorgen voor angst in Europa. Deze startup uit Silicon Valley beweert een oplossing te hebben.

Ze vallen aan vanuit de lucht, zo onopvallend als een vogel. Tegen de tijd dat je ze hoort of ziet, is het meestal al te laat. Onbemande, autonome drones hebben de oorlogsvoering wereldwijd de laatste tijd enorm veranderd: in juni vernietigde Oekraïne tientallen Russische militaire vliegtuigen in één klap met 117 onbemande luchtvaartuigen, wat voor 8 miljard dollar aan schade aanrichtte. Een paar dagen later legde Israël de luchtverdediging van het Iraanse leger lam, waardoor er een vrije vliegroute ontstond voor langeafstandsraketten op Iraanse nucleaire installaties.

Medio september stuurde Rusland zo'n twintig drones het NAVO-luchtruim in Polen in om de verdedigingsmechanismen van de alliantie te testen. Moskou wordt er ook van verdacht achter de recente dronevluchten boven kritieke infrastructuur in Denemarken, Duitsland en Noorwegen te zitten.

Dronezwermen als oorlogswapen hebben vele voordelen: ze zijn goedkoop, kunnen onbemand vliegen en traditionele verdedigingsmechanismen zijn tot nu toe grotendeels ineffectief gebleken. Dit werd in Polen aangetoond: de NAVO verdedigde haar luchtruim met miljarden kostende F-35 straaljagers en dure Patriot-luchtdoelraketten. Het was alsof je een kanon gebruikte om een ​​vlieg te doden.

De defensiealliantie werd vrijwel volledig ontmaskerd door een flagrante lacune in de luchtverdediging. Sindsdien breken mensen zich, van Warschau tot Brussel, het hoofd over hoe ze een proportionele en effectieve verdediging tegen deze dreiging kunnen opzetten. Zogenaamde radiojammers, die krachtige radiofrequenties gebruiken om de radiofrequentie tussen drones en hun controllers te verstoren, werken niet tegen autonoom vliegende drones. Andere verdedigingsmethoden, zoals zwermnetten, kunnen individuele drones neerhalen, maar zijn ongeschikt voor zwermen van tientallen of zelfs honderden drones.

Andy Lowery denkt een oplossing te hebben. De Amerikaan is CEO van het Silicon Valley-bedrijf Epirus, waarvan het drone-verdedigingsapparaat, Leonidas genaamd, door het Amerikaanse leger wordt gebruikt.

Het apparaat ziet eruit als een gigantisch whiteboard en projecteert een elektromagnetisch veld in de richting waar de dronezwerm vermoedelijk is, met een stralingshoek tot 60 graden.

Leonidas genereert stoorsignalen door lang gepulste microgolfenergie over meerdere frequentiebanden uit te zenden. Deze overbelasten de elektrische systemen van de drones zodra ze in het krachtveld vliegen. De drones vallen uit de lucht als vliegen van het plafond. Het onzichtbare beschermende schild reikt "enkele honderden meters" de lucht in.

"Het is als het blauwe scherm des doods op een computer", zegt Lowery in een interview. "Er werkt absoluut niets meer." Leonidas kan zelfs drones stoppen die elektromagnetisch afgeschermd zijn, evenals grondrobots en droneboten.

Epirus heeft de afgelopen jaren diverse opdrachten van het Amerikaanse leger ontvangen, waaronder één van het leger ter waarde van 66 miljoen dollar in 2023. Vorig jaar werden vier drone-interceptors ingezet in het Midden-Oosten en dit voorjaar in de Indo-Pacifische regio.

Epirus wil ook in het buitenland uitbreiden. In augustus demonstreerde het bedrijf Leonidas aan Japanse overheidsfunctionarissen. Groot-Brittannië en Duitsland hebben interesse getoond, zegt Lowery, net als Australië, Singapore, Zuid-Korea en Taiwan. Elk apparaat kost tussen de "10 en 20 miljoen dollar", aldus Lowery. Zoals alle militaire technologie zijn ze onderhevig aan exportbeperkingen.

Als Lowery praat, maakt hij veel gebaren en wiebelen de houten armbanden die hij om zijn pols draagt. Hij kent de behoeften en werkwijze van het leger door en door: jarenlang diende hij als luitenant-commandant in de Amerikaanse marine en richtte vervolgens verschillende technologische startups op, voordat hij bij defensiebedrijf Raytheon de verantwoordelijkheid kreeg voor elektronische oorlogsvoeringssystemen.

In 2021 trad hij in dienst bij Epirus. Het bedrijf werd in 2018 opgericht door een groep ondernemers uit Silicon Valley die zich richtten op 'defensietechnologie', technologieën die van bijzonder belang zijn voor het Amerikaanse leger. Een van de medeoprichters was Joe Lonsdale. Lonsdale was eerder medeoprichter van softwarebedrijf Palantir, dat Amerikaanse inlichtingendiensten ondersteunt met data-analyse. In het voorjaar haalde Epirus $ 250 miljoen aan nieuw durfkapitaal op tegen een waardering van $ 1 miljard.

Volgens experts zijn autonome drones die een doel in tientallen, zelfs honderden of duizenden eenheden naderen, de toekomst van de oorlogsvoering. Een ander aantrekkelijk kenmerk is dat ze voor slechts een paar honderd dollar geproduceerd kunnen worden. Ze ontplooien hun volledige kracht in grote aantallen.

"De indringing van Russische drones in het Poolse luchtruim is een wake-upcall die ons herinnert aan de realiteit van de huidige oorlog", aldus Christopher Kirchhoff, een Amerikaanse veiligheidsexpert en auteur van het boek "Unit X: How the Pentagon and Silicon Valley Are Changing the Future of Warfare". "Als je een militaire basis of een stad niet kunt beschermen tegen een geavanceerde droneaanval die vanavond plaatsvindt, verdedig je je land niet op geloofwaardige wijze." Westerse landen moeten zich realiseren hoe snel oorlog verandert en hun defensieve en offensieve capaciteiten daarop aanpassen.

In tegenstelling tot Israël, Rusland en Oekraïne heeft het Amerikaanse leger momenteel geen eenheid die zich specifiek richt op droneoorlogvoering, aldus Lowery. Maar oorlogvoering ondergaat momenteel enorme veranderingen: aan de vijf bestaande dimensies – lucht, zee, land, ruimte, cyberspace – wordt een zesde toegevoegd: fysieke cyberspace, zoals Lowery het noemt. "We zullen nog 20 of 30 jaar een samenspel van mens en machine hebben." Daarna zal oorlogvoering "alleen nog maar uit autonome wapens" bestaan ​​die elkaar bevechten.

Deze zomer kocht het Amerikaanse leger twee extra Leonidas-raketten van de tweede generatie voor 43 miljoen dollar. Volgens Epirus heeft de nieuwe versie van de interceptor een groter bereik en is hij krachtiger.

De tweede generatie Leonidas wordt aangedreven door een lithium-polymeerbatterij van 800 kilogram, goed voor een gebruiksduur van 30 minuten. Dat lijkt misschien kort, maar een drone kan gemiddeld in vier seconden worden uitgeschakeld, legt Lowery uit.

Een paar weken geleden demonstreerde Epirus deze tweede generatie op een militair oefenterrein in Indiana, terwijl vertegenwoordigers van andere Amerikaanse militaire eenheden toekeken. De demonstratie werkte: het krachtveld van elektromagnetische storing zorgde ervoor dat 49 drones in één klap op de grond vielen. Maar er wacht nog een andere praktijktest: het Amerikaanse leger is van plan Leonidas in oktober in Californië te testen en vervolgens te beslissen over verdere orders.

Het zal een "beslissend moment voor het bedrijf" zijn, zegt Lowery. Als de tests succesvol zijn, zou het leger meerdere apparaten kunnen aanschaffen.

Leonidas is ook geschikt voor binnenlandse verdediging tegen terroristische aanslagen, zegt Lowery. Het is belangrijk om te beseffen dat iedereen online autonome drones kan kopen en ze tot wapens kan ombouwen. Hij wijst op het WK voetbal, dat volgende zomer plaatsvindt in de VS, Mexico en Canada. Lowery sprak onlangs ook met minister van Binnenlandse Veiligheid Kristi Noem.

Maar Leonidas heeft ook zwakke punten: de apparaten zijn een aantrekkelijk doelwit voor aanvallen. Bewapende drones die vanaf grote hoogte munitie op Leonidas afvuren, zouden hem kunnen vernietigen. Tijdens actieve operaties produceert hij zoveel elektromagnetische energie en licht dat hij gemakkelijk wordt gedetecteerd door vijandelijke radarsystemen. Daarom moet Leonidas worden bediend met de militaire strategie van "schieten en wegwezen", aldus Lowery: schieten en meteen wegwezen.