Sporten versus Alzheimer: Wetenschappers ontdekken welke hersencellen beschermd worden door sporten
Sporten beschermt de hersenen, maar we beginnen pas net te begrijpen welke cellen hiervoor verantwoordelijk zijn en hoe het proces op moleculair niveau werkt. Een team van onderzoekers van Mass General Brigham en SUNY Upstate Medical University heeft ontdekt dat sporten een gunstig effect heeft op specifieke soorten hersencellen bij mensen met de ziekte van Alzheimer. De bevindingen, gepubliceerd in Nature Neuroscience, openen nieuwe therapeutische mogelijkheden.
We weten al jaren dat fysieke activiteit een gunstig effect heeft op de hersenfunctie. Nu hebben Amerikaanse wetenschappers ontdekt dat de effecten ervan veel preciezer en diepgaander zijn dan we dachten.
"Hoewel we al lang weten dat lichaamsbeweging helpt de hersenen te beschermen, begrijpen we nog niet volledig welke cellen verantwoordelijk zijn of hoe het op moleculair niveau werkt", zegt Christiane D. Wrann, PhD , neurobioloog aan het Massachusetts General Hospital en medeauteur van de studie.
Het team richtte zich op de hippocampus , het centrum van geheugen en leerprocessen, het gebied dat als eerste beschadigd raakt bij de ziekte van Alzheimer.
De studie maakte gebruik van een moderne methode voor RNA-sequencing uit individuele celkernen (snRNA-seq), waardoor genactiviteit in individuele hersencellen kon worden waargenomen. De onderzoekers werkten met een muismodel voor de ziekte van Alzheimer: sommige dieren hadden toegang tot loopwielen, terwijl andere een sedentaire levensstijl leidden.
Het resultaat? Fysiek actieve muizen hadden een beter geheugen en duidelijke veranderingen in de activiteit van specifieke celtypen.
Sporten bleek een specifiek effect te hebben op microglia , de immuuncellen in de hersenen die een sleutelrol spelen bij ontstekingen en sterk betrokken zijn bij de ziekte van Alzheimer. Het tweede type cel dat reageerde op fysieke activiteit waren neurovasculaire astrocyten (NVA) , onlangs ontdekt door hetzelfde team van wetenschappers.
Dit wijst erop dat lichaamsbeweging mogelijk invloed kan hebben op het cerebrale vasculaire systeem , waarvan steeds meer wordt aangenomen dat het een sleutelrol speelt bij de ontwikkeling van dementie.
De onderzoekers merkten ook een toename op in de activiteit van het Atpif1 -gen, dat verantwoordelijk is voor de regulering van de vorming van nieuwe neuronen.
"Het feit dat we in staat waren om pasgeboren neuronen te moduleren met behulp van onze nieuwe reeks doelgenen onderstreept het potentieel van ons onderzoek", aldus hoofdonderzoeker Dr. Joana Da Rocha .
Nieuwe neuronen betekenen een groter potentieel voor regeneratie van de hersenen en een betere informatieverwerking. Dit is vooral belangrijk bij de ziekte van Alzheimer, waarbij het neuronale netwerk geleidelijk verdwijnt.
Om er zeker van te zijn dat de bevindingen ook voor mensen gelden, analyseerden de onderzoekers gegevens uit hersenweefsel van Alzheimerpatiënten. Het resultaat? Een verrassende gelijkenis met wat bij muizen werd waargenomen.
"Dit werk werpt niet alleen licht op de manier waarop lichaamsbeweging de hersenen ten goede komt, maar onthult ook potentiële celspecifieke doelen voor toekomstige therapieën tegen Alzheimer", aldus Nathan Tucker , biostatisticus en medeauteur van de studie aan de SUNY Upstate Medical University.
Studies tonen aan dat fysieke activiteit kan werken als een drug – het kan opzettelijk de functie van specifieke hersencellen veranderen. In de toekomst zou deze kennis gebruikt kunnen worden om farmacologische therapieën te ontwikkelen die de effecten van lichaamsbeweging nabootsen .
Het team van Wrann, Da Rocha en Tucker biedt de Alzheimer-onderzoeksgemeenschap nieuwe hulpmiddelen – en hoopt dat lichaamsbeweging niet alleen een preventieve maatregel is, maar misschien ook een behandeling .
Bron: medicalxpress.com
Bijgewerkt: 28/06/2025 17:30
politykazdrowotna
