Wetenschappers waarschuwen dat de wereld op het punt staat het tijdperk van orkanen van categorie 6 in te gaan

▲ De passage van orkaan Melissa door El Cobre, provincie Santiago de Cuba. Foto AFP

De Onafhankelijke

Krant La Jornada, donderdag 6 november 2025, p. 6

Nadat orkaan Melissa Jamaica en Cuba heeft verwoest, trekt ze richting de Atlantische Oceaan. Sommige wetenschappers waarschuwen dat we het tijdperk van orkanen van categorie 6 ingaan.

Deze stormen, aangewakkerd door klimaatverandering veroorzaakt door menselijke activiteit, zijn intenser, worden heftiger en verplaatsen zich razendsnel. Deskundigen merken op dat ze windstoten veroorzaken die daken kunnen wegrukken en stormvloeden veroorzaken die kustgemeenschappen metershoog water laten overstromen. Het kan dagen duren voordat het water weer zakt, zelfs nadat de storm is weggetrokken.

Orkanen overschrijden al de bovengrens van de Saffir-Simpsonschaal, die de windintensiteit en de schade die ze kunnen veroorzaken meet. Deze schaal, die loopt tot categorie 5, classificeert aanhoudende windsnelheden van ongeveer 252 kilometer per uur als "catastrofaal". Sinds 2013 zouden echter minstens vijf tropische cyclonen in categorie 6 zijn ingedeeld als een dergelijke classificatie had bestaan.

Steeds meer deskundigen zijn van mening dat de huidige omvang niet voldoet aan de klimaatrealiteit. De recente passage van Melissa lijkt dat vermoeden te bevestigen.

Volgens klimatoloog Michael Mann, hoogleraar aan de afdeling aard- en milieuwetenschappen van de Universiteit van Pennsylvania, kwam de orkaan van categorie 5 – de meest verwoestende in de geschiedenis van Jamaica – dicht bij categorie 6, in een interview met The Independent .

Er is voorgesteld om orkanen met aanhoudende windsnelheden van meer dan 300 kilometer per uur in deze nieuwe categorie op te nemen. Deze orkanen kunnen veel meer schade aanrichten dan de schade die constructies die volgens de huidige categorie 5-normen zijn gebouwd, kunnen weerstaan.

"Ik sluit niet uit dat de windramingen bij de analyse na het seizoen zullen worden bijgesteld en mogelijk de drempelwaarden van 'categorie 6' zullen overschrijden", zei hij in een e-mail, waarin hij beaamde dat deze heftige stormen de nieuwe norm worden en dat de manier waarop ze worden geclassificeerd, opnieuw moet worden bekeken.

"Zolang we doorgaan met het gebruiken van statistieken gebaseerd op windsnelheid, is het niet langer zinvol – wiskundig, economisch of sociaal – om de schaal in categorie 5 kunstmatig te beperken", voegde hij eraan toe.

Door een categorie 6 op de schaal van Saffir-Simpson toe te voegen, die sinds 2010 van kracht is, wordt het mogelijk om de toenemende effecten van klimaatverandering op orkanen te erkennen, inclusief het toegenomen risico op schade door hevigere stormen, legde Katharine Hayhoe, hoofdwetenschapper bij The Nature Conservancy, uit aan The Independent .

Hayhoe denkt dat het wellicht nodig is om de schaal volledig te herzien en rekening te houden met de regenval, die verantwoordelijk is voor de meeste economische gevolgen van orkanen.

Toch zijn niet alle wetenschappers het erover eens dat opschaling noodzakelijk is. Sommigen hebben er zelfs geen duidelijk standpunt over.

"Ik denk niet dat we categorie 6 nodig hebben. Een gebied weken of maanden onbewoonbaar maken is al het ergste wat een orkaan kan veroorzaken", aldus meteoroloog Phil Klotzbach van de Colorado State University.

"De Saffir-Simpsonschaal bestaat al tientallen jaren", vertelde Zachary Handlos, directeur van het programma Atmospheric and Oceanic Sciences aan Georgia Tech, aan WCNC. "Als we die veranderen, wordt het moeilijk om nieuwe stormen met oude te vergelijken, tenzij we alle eerdere gegevens opnieuw analyseren. We zouden de standaard voor wat we als een 'grote' orkaan beschouwen, veranderen."

Meteoroloog Jeff Berardelli schreef in X: "Ik heb er geen uitgesproken mening voor of tegen. Maar als we stormen blijven zien die in een andere klasse vallen, moeten we ze, om het zo maar te zeggen, van elkaar onderscheiden."

Hoe dat bereikt kan worden, is nog onduidelijk. Wat wel duidelijk is, is dat klimaatverandering ervoor zorgt dat stormen die steeds heviger worden, zoals Melissa , steeds frequenter voorkomen, en dat vormt een steeds grotere bedreiging voor de mensheid.

Melissa was een van de stormen die het snelst toenam in de geschiedenis en was qua windsnelheid en luchtdruk de krachtigste storm in de Noord-Atlantische Oceaan.

Uit een recent onderzoek van Imperial College London is gebleken dat klimaatverandering door toedoen van de mens de kans op Melissa vier keer groter maakt en bovendien de windsnelheid met ongeveer 18 kilometer per uur doet toenemen.

De stijgende temperaturen van de oceaan zijn een van de factoren die orkaanwinden verergeren, legt Daniel Gilford uit, meteoroloog en atmosfeerwetenschapper bij Climate Central.

"We bevinden ons in een stadium waarin deze stormen qua intensiteit al aan de top van onze schaal zitten, volgens de parameters van de Saffir-Simpson-schaal", legt Gilford uit.

En als de uitstoot van broeikasgassen, die voor een groot deel door de fossiele-brandstoffenindustrie worden veroorzaakt, niet wordt verminderd, zullen deze bedreigingen alleen maar groter worden.

"We hebben de kaarten gekregen die we nu in de wereld hebben liggen. We zitten vast aan de opwarming die we al hebben meegemaakt: ongeveer 1,3 graden Celsius boven het pre-industriële niveau. Dat is de temperatuur waarmee we de rest van ons leven zullen moeten leven", zei Gilford. "Maar we kunnen voorkomen dat het probleem erger wordt. Als we nu actie ondernemen om onze uitstoot te verminderen, kunnen we de gevolgen beperken."

Europa Press

Krant La Jornada, donderdag 6 november 2025, p. 6

Granada. Een internationaal onderzoeksproject onder leiding van de Universiteit van Granada (UGR) heeft een procedure ontwikkeld, gebaseerd op kunstmatige intelligentie (AI) en signaaltheorie, die vulkaanuitbarstingen minstens 12 uur van tevoren kan voorspellen en het einde ervan binnen slechts drie uur kan bevestigen. "Een cruciale vooruitgang voor risicomanagement en civiele bescherming."

Deze methodologie is al succesvol gevalideerd bij de uitbarstingen van Tajogaite op La Palma (Santa Cruz de Tenerife) in 2021 en bij de Volcán de Fuego de Colima (Mexico). De methode analyseert seismische parameters in realtime om "uitbarstingen te anticiperen en hun gedrag te karakteriseren."

Het onderzoek, dat is gepubliceerd in het Journal of Volcanology and Geothermal Research en waaraan ook onderzoekers van de universiteiten van Colima (Mexico) en Canterbury (Nieuw-Zeeland) en het Volcanological Institute of the Canary Islands op Tenerife deelnemen, legt de basis voor een nieuwe generatie voorspellingsinstrumenten voor vulkanen.

Het is dus een hulpmiddel voor vroegtijdige waarschuwing, gebaseerd op een aanpak die op zijn beurt uitgaat van de gezamenlijke analyse van drie specifieke seismische parameters: de Shannon-entropie, de frequentie-index en de zogenaamde kurtosis, die informatie geeft over de waarschijnlijkheidsverdeling.

Entropie meet de mate van wanorde in seismische signalen, en de afname ervan geeft aan dat aardbevingen meer georganiseerd worden, een patroon dat vaak vlak voor een uitbarsting optreedt. De frequentie-index identificeert veranderingen in de dominante frequenties die geassocieerd worden met verschillende soorten magmatische activiteit, terwijl kurtosis effectief is in het detecteren van impulsieve seismische gebeurtenissen, aldus de Universiteit van Granada.