Ardem Patapoutian, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie medycyny: „90% ludzi nawet nie wie, że posiada zmysł propriocepcji”.

Mając 57 lat i będąc już laureatem Nagrody Nobla w dziedzinie medycyny, biolog Ardem Patapoutian postanowił zrobić sobie swój pierwszy tatuaż: ogromny rysunek, który zajmie całe jego prawe ramię. Jego partnerka, koleżanka naukowiec Nancy Hong, przyjęła to z humorem. „Kiedy wpadłem na ten pomysł, moja żona zasugerowała, żebym poczekał rok, na wypadek gdybym stracił panowanie nad sobą. Jest bardzo inteligentna. Powiedziała: »Upewnij się, że to nie kryzys wieku średniego«. Więc poczekałem rok” – mówi ze śmiechem, podwijając rękawy koszuli i pokazując swój tatuaż . To zarys cząsteczki, za której odkrycie otrzymał Nagrodę Nobla w 2021 roku: rodziny białek piezoelektrycznych, odpowiedzialnych za zmysł dotyku i coraz bardziej zadziwiającą listę ludzkich cech.

Patapoutian wielokrotnie zgina ramię, jakby to był żywy podręcznik. Rysunek otwiera się i zamyka hipnotycznie. W błonie niektórych komórek te cząsteczki działają jak przełącznik elektryczny, inicjując impuls nerwowy, gdy wyczują ciśnienie. Od czasu ogłoszenia ich istnienia w 2010 r. naukowcy odkryli, że te białka piezoelektryczne są niezbędne w wielu ważnych procesach, takich jak ból, ciśnienie krwi, oddychanie, kontrola pęcherza, a nawet podniecenie seksualne .

Biografia naukowca jest inspirująca. Patapoutian, wnuk sierot z ludobójstwa Ormian , urodził się w Bejrucie i dorastał w Libanie, wykrwawionym przez wojnę domową. Tam milicjanci porwali go i trzymali na muszce, gdy był nastolatkiem, więc postanowił wyemigrować do Stanów Zjednoczonych. W Los Angeles, początkowo nie rozumiejąc lokalnego angielskiego, rozpoczął nowe życie, dostarczając pizzę dla sieci fast-foodów Subway, ale ostatecznie studiował biologię i jest teraz badaczem w Instytucie Scripps w San Diego. Po zjedzeniu ryżu w barze na plaży w mieście Altea w Alicante ze swoim hiszpańskim kolegą Félixem Vianą , Patapoutian wita EL PAÍS w hotelu w Walencji, gdzie zasiadł w jury nagród Rei Jaume I.

Pytanie: Jesteś teraz wytatuowanym imigrantem, a według administracji Trumpa jesteś głównym kandydatem do deportacji .

Odpowiedź: Tak, tak [śmiech].

P. Jak wyglądało porwanie?

A. Mieszkałem w Bejrucie, który był miastem bardzo podzielonym religijnie. Muzułmanie mieszkali na zachodzie. Chrześcijanie mieszkali na wschodzie. Jako Ormianie byliśmy neutralni, więc byliśmy jedynymi chrześcijanami, którym pozwolono mieszkać na zachodzie, gdzie pracowali moi rodzice. Pewnego dnia, gdy miałem 17 lat, poszedłem na imprezę we wschodnim Bejrucie i w drodze powrotnej usłyszałem strzały snajperskie, powszechne zjawisko wzdłuż granicy. Więc zacząłem biec w kierunku zachodniej strony. Gdy przybyłem, byli tam milicjanci, którzy zobaczyli, że biegnę i zawołali mnie. Poprosili o mój dowód osobisty, który w Libanie mówi, jaką masz religię. Więc zaczęli podejrzewać młodego chrześcijanina biegnącego w kierunku muzułmańskiej strony Bejrutu. Trzymali mnie przez kilka godzin i byłem naprawdę przestraszony.

P. I co się stało?

A. Przystawili mi pistolet do kolana i powiedzieli, że będą strzelać. Powiedzieli, że jeśli nie poczuję bólu, to znaczy, że jestem szpiegiem. To było całkowicie śmieszne. Powiedziałem: „Mogę udawać, że czuję ból”. A oni odpowiedzieli: „Och, myślisz jak szpieg”. To było wszystko. Bardzo się bałem, ale kilka godzin później mnie puścili. Wróciłem do domu i pomyślałem: „Opuszczam ten kraj”.

Przyłożyli mi pistolet do kolana i powiedzieli, że będą strzelać.

P. Twoja historia, historia imigranta, który zaczyna od dostarczania pizzy, a kończy jako prestiżowy naukowiec, zawsze była potężna, ale teraz jest jeszcze bardziej potężna, biorąc pod uwagę obecną sytuację imigrantów w Stanach Zjednoczonych.

A. Wiem. To bardzo smutne, że to, co wtedy robiłem, prawdopodobnie nie może być już zrobione. Moi rodzice nie mieli dużo pieniędzy, więc dostałem stypendium Pell Grant , federalny program pomocy dla studentów, których nie stać na studia. Taka pomoc została ograniczona lub już nie istnieje. Wielu młodych ludzi chciałoby pojechać do Stanów Zjednoczonych, aby realizować swoje marzenia, ale ta opcja nie jest już dla nich dostępna. To bardzo smutne. Czuję dodatkową odpowiedzialność, aby zabrać głos. 40% laureatów Nagrody Nobla w Stanach Zjednoczonych to imigranci, ale ten rząd nie ceni nauki ani imigracji.

P. Byłeś jednym z dwóch tysięcy naukowców, którzy potępili „prawdziwe niebezpieczeństwo” Trumpa w liście otwartym , w którym wspomniałeś o klimacie strachu. Wielu prestiżowych badaczy odmawia krytyki publicznej, ale ty tego nie robisz.

A. Jako laureat Nagrody Nobla uważam, że mogę sobie pozwolić na podjęcie ryzyka. Jeśli stracę rządowe dofinansowanie, będzie to straszne, ale przetrwam. Jako imigrant i laureat Nagrody Nobla czuję się zobowiązany do wypowiedzenia się. Jeśli nikt z nas nie zabierze głosu, nie będzie żadnej nadziei.

40% laureatów Nagrody Nobla w Stanach Zjednoczonych to imigranci, ale ten rząd nie ceni ani nauki, ani imigracji.

P. Potępiłeś w mediach społecznościowych zamiar Trumpa, aby obciąć budżet National Institutes of Health o 40% . Powiedziałeś, że to byłaby katastrofa.

A: Tak, ludzie mogą pomyśleć: „Cóż, przy 40% cięciu, nadal zostaje 60%”. Ale każdy grant rządowy jest przeznaczony na badania na pięć lat, co oznacza, że ​​80% rocznego budżetu jest już zaangażowane. Cięcie o 40% oznacza brak nowych grantów lub cięcia istniejących. To niezrozumiałe. Napisałem artykuł redakcyjny dla CNN, w którym zawarłem dane pokazujące, że każdy dolar zainwestowany przez rząd w naukę generuje około trzech dolarów wzrostu gospodarczego. Cięcie nauki oznacza redukcję dochodów ekonomicznych i leków na przyszłość.

P. W tym artykule ujawniłeś, że zaproponowano ci przeprowadzkę do Chin z 20-letnim gwarantowanym finansowaniem.

O: Tak, zaoferowano mi stabilne finansowanie na każdym chińskim uniwersytecie, jaki wybrałem.

P. Czy odpowiedziałeś nie czy może?

A. Odpowiedziałem, że nie, ponieważ kocham Stany Zjednoczone. To mój kraj i nie zamierzam tak szybko się poddać.

Odrzuciłem ofertę prowadzenia badań w Chinach, ponieważ kocham swój kraj i nie zamierzam tak szybko się poddać.

P. Czy te oferty stają się coraz bardziej kuszące?

A. Jestem w uprzywilejowanej pozycji, ale dla wielu wybitnych naukowców może to być oferta zbyt trudna do odrzucenia. Dla Chin, Europy i wielu innych krajów ten moment jest okazją do rekrutacji najlepszych umysłów ze Stanów Zjednoczonych.

P. Amerykański chemik David Liu [jeden z największych żyjących naukowców] ostrzegał, że skutki cięć będą śmiertelne . Czy uważasz, że cięcia budżetowe w nauce zabiją ludzi?

A. Cięcia finansowania nie zabiją ludzi bezpośrednio, ale brak lub spowolnienie badań i prób klinicznych tak. Następny lek na raka może zostać zatwierdzony później, co może spowodować śmierć wielu osób.

P. Teraz masz wytatuowane białko Piezo na ramieniu, ale cząsteczka ta wydaje się być wszędzie.

A. Nie jest wszędzie, ale wydaje się, że jest zaangażowany w wiele komórek, które wykrywają ciśnienie, czy to napełnianie pęcherza, czy naczynia krwionośne. Biologia zakłada, że ​​większość komórek komunikuje się za pomocą substancji chemicznych, czy to hormonu, neuroprzekaźnika... Wszystko jest chemiczne. Ale odkrywamy, że wykrywanie ciśnienia jest również bardzo ważne. Odkrywamy nową biologię.

P. Hiszpański naukowiec Santiago Ramón y Cajal już pod koniec XIX wieku stwierdził, że neurony komunikują się za pomocą pocałunków .

A. Tak, poprzez kontakt.

P. Wczoraj [2 czerwca] wygłosiłeś seminarium w Instytucie Neurologii w Alicante, zorganizowane przez Twojego kolegę Félixa Vianę, na temat nowo odkrytych funkcji białek piezo. Czym one są?

A. Nie mogę się tym podzielić publicznie, ponieważ są to nieopublikowane wyniki, których jeszcze nie opublikowaliśmy. Ale niedawno opublikowaliśmy ich rolę w żołądku i jelitach. Kiedy jedzenie dostaje się do organizmu, neurony w przewodzie pokarmowym wykrywają ciśnienie i spowalniają jedzenie , zwiększając szanse na wydobycie składników odżywczych. Bez białka Piezo 2 jedzenie przemieszcza się znacznie szybciej. To zupełnie nowa biologia. Osoby z mutacjami w Piezo 2 mają wszelkiego rodzaju problemy trawienne, takie jak biegunka i zaparcia. To jeden z najnowszych przykładów funkcji białek Piezo.

Jedną z lekcji, jaką wyciągnęliśmy z naszych studiów, jest to, że idea pięciu zmysłów jest nieco naiwna.

P. W swoim wykładzie noblowskim stwierdził Pan, że najważniejszym zmysłem nie jest wzrok, słuch, ani węch.

A. To propriocepcja. Może trochę przesadzam, bo niektórzy mogą powiedzieć, że wzrok jest najważniejszą rzeczą dla człowieka. Fascynujące jest to, że prawdopodobnie 90% ludzi nawet nie wie, że ma zmysł propriocepcji, czyli wyczuwania, gdzie znajdują się twoje kończyny w przestrzeni.

P. Może to 99,99%.

A. Myślę, że ludzie, którzy uprawiają jogę lub pilates, uczą się tego słowa, ponieważ są świadomi swojego ciała. Najprostszym eksperymentem jest zamknięcie oczu i dotknięcie nosa. Jeśli pomyślisz o tym, jak jesteś w stanie powiedzieć, gdzie są twoje palce, gdy masz zamknięte oczy, zdasz sobie sprawę, że to dzięki temu, jak bardzo twoje mięśnie są rozciągnięte. To ten sam czujnik, Piezo 2, który to wykrywa. Nie czujesz rozciągniętego mięśnia w drugim palcu, ale raczej zbierasz wszystkie informacje, a twój mózg tworzy obraz tego, gdzie jesteś i jaką przestrzeń zajmujesz. I dlatego, bez patrzenia, możesz łatwo chodzić, biegać, grać w piłkę nożną, grać na skrzypcach. Możesz to wszystko zrobić dzięki propriocepcji. I bierzemy to za pewnik, ponieważ nie możesz tego wyłączyć. Możesz zamknąć oczy i wyobrazić sobie, jak wygląda osoba niewidoma, ale nie możesz wyłączyć propriocepcji. Dlatego większość ludzi o tym nie wie, ponieważ ona zawsze tam jest. I to jest wspaniałe przesłanie filozoficzne: bierzemy rzeczy za pewnik, gdy zawsze je mamy.

P. Zawsze mówimy, że mamy pięć zmysłów. Czy mamy ich sześć?

A. Tak naprawdę mamy wiele, wiele różnych zmysłów. Jedną z lekcji z naszych badań jest to, że idea pięciu zmysłów jest trochę naiwna. Można powiedzieć, że propriocepcja jest szóstym zmysłem. A co z odczuwaniem temperatury? A co z percepcją pęcherza? To nie jest dotyk, więc czym jest? To jest inny zmysł. Tak więc wszystkie te różne zmysły, które w naszych umysłach są bardzo różne, jak percepcja ciśnienia krwi i rozciąganie płuc, nie są dotykiem, ale wszystkie są wykrywane przez tę samą cząsteczkę. Definicje są trudne do sprecyzowania, ale z pewnością mamy więcej niż pięć zmysłów.

P. Masz pięć zasad uprawiania nauki.

A: Tak, i myślę, że te zasady dotyczą wszystkich kreatywnych dyscyplin, nie tylko nauki. Zasada numer jeden jest taka, że ​​nie powinieneś być cały czas zajęty. Łatwiej powiedzieć niż zrobić, ale jest to bardzo ważne. Jeśli jesteś zbyt zajęty, nie jesteś kreatywny. Znajduję czas dla siebie. Na przykład nie mam spotkań we wtorki. Mam czas, aby spędzić go w laboratorium, myśląc i czytając.

Zasada numer jeden jest taka, że ​​nie powinieneś być cały czas zajęty: jeśli jesteś zbyt zajęty, nie jesteś kreatywny.

P. Co jeszcze?

A. Zmiana dziedziny pracy. Porównuję to do bycia imigrantem. Kiedy jesteś imigrantem, jedziesz do nowego kraju i widzisz, że ludzie robią rzeczy inaczej. Więc przyjmujesz sposoby, które mają dla ciebie sens, ale zachowujesz te, które również mają dla ciebie sens. I mieszasz je. I zmiana dziedziny w nauce jest taka sama. Idziesz do nowej dziedziny, przynosisz ze sobą swoją wiedzę o tym, jak robić rzeczy, ale także uczysz się z nowej dziedziny i łączysz je. Zasada numer 3: Otaczaj się krytykami. Zwłaszcza gdy zdobędziesz Nagrodę Nobla, ludzie krytykują cię mniej. Mam bliskich współpracowników i przyjaciół, którzy mówią mi, kiedy się mylę. Kiedy odnosisz sukces, zaczynasz myśleć, że wiesz wszystko, ale tak nie jest. Dlatego potrzebujesz kogoś, kto będzie ci stale powtarzał, że bredzisz.

P. Czwarta zasada: nie słuchaj rad.

A. To zabawne, prawda? Udzielam porad, a jedną z nich jest to, żeby nie postępować zgodnie z radami. Czasami ludzie słuchają tego, co mówi autorytet, tylko dlatego, że jest autorytetem, ale musisz sprawdzić, czy ma to dla ciebie sens. Jeśli ktoś mówi ci, żebyś coś zrobił, a to dla ciebie nie ma sensu, nie rób tego. Zasada numer 5 to mój główny powód, dla którego zajmuję się nauką: bo to fajne. Uwielbiam to, że prowadzimy badania translacyjne w celu znalezienia leków, ale moim celem zawsze było prowadzenie badań napędzanych ciekawością. Jeśli spojrzysz wstecz na historię nauki, badania napędzane ciekawością często przynoszą najważniejsze zastosowania. Dlatego myślę, że społeczeństwo musi się nauczyć, że najlepszym sposobem na uprawianie nauki, najlepszym sposobem na znalezienie przyszłych leków jest finansowanie badań napędzanych ciekawością. A zastosowania nadejdą. Jest na to wiele przykładów. Technika CRISPR , która słynie z manipulowania DNA i rewolucjonizuje biotechnologię, opiera się na nauce o tym, jak wirusy zakażają bakterie.

P. To właśnie zasługa pracy hiszpańskiego mikrobiologa Francisa Mojica , który jest tu nieopodal.

A. Tak, ale ludzie myślą: Kogo obchodzą te badania? Słyszałem, że kiedy odkryto elektryczność, ktoś zapytał: „Do czego to się przydaje?” Cóż, teraz jest to tylko trochę ważne.