Roger Mantegani: intymny, teatralny, miejski spektakl

Zawsze o tym wiedział. Roger Mantegani wyraźnie pamięta swoje wakacyjne podróże Tren Rayo (pociągiem Sunbeam) z rodzinnej Kordoby do Buenos Aires i wizyty w muzeach w mieście, gdzie był olśniewający obrazami, które tam widział. Z tego powodu wspomina również z precyzją dzień, w którym jako nastolatek przeciwstawił się swoim rodzicom — ojcu, pracownikowi poczty, i matce, gospodyni domowej — i powiedział: „Chcę po prostu rysować”. 68-latek z Kordoby spełnił to życzenie z nawiązką: poświęcił swoje życie sztuce — swoją pierwszą wystawę miał w wieku 16 lat — i właśnie otworzył wystawę Filozofia Nadziei w Paseo de las Artes w Pałacu Duhau . Wystawa gromadzi 26 prac z różnych serii, powstałych w latach 2019–2025, wszystkie wielkoformatowe.

Choć jego biografia wskazuje na to, że jest artystą figuratywnym, to jednak nie do końca ten styl prezentuje urokliwa galeria hotelu Recoleta – otwarta dla publiczności 24 godziny na dobę, 7 dni w tygodniu, co czyni ją jeszcze atrakcyjniejszą. W galerii prezentowane są prace wykonane techniką mieszaną – węglem drzewnym, farbami olejnymi, pastelami, kolażem i techniką drippingu – przedstawiające „postacie uliczne”, jak sam artysta je definiuje.

Są twarze, torsy, ciała pochylone lub stojące, w ruchu lub nieruchome, wyłaniające się z tła niczym wizje. Od czasu do czasu pojawia się pies. Nie ma imion ani historii. Mantegani mówi, że czuje inspirację za każdym razem, gdy idzie na spacer po lesie Palermo ze swoim psem Isidoro, border collie, którego odziedziczył. Telefonem komórkowym rejestruje obrazy niczym notatki, szybki, niedokładny zapis, jakby chciał rzucić okiem na to, co ma nadejść. A raczej na to, co nie nadejdzie: pracował z żywymi modelami tak długo, że teraz chce zerwać z figuracją, z formami, z rozwlekłości. Zrobić, że tak powiem, cokolwiek zechce. To znaczy, rysować palcami, ścierkami, szmatami. A praca, oglądana z bliska, wydaje się amorficzna, ale formy są tam, sugerowane nie na pierwszym planie, ale z daleka.

„Czasami praca staje się niemal abstrakcyjna; postacie rozmywają się, ale nigdy nie znikają” – zauważa Mantegani, który na tym etapie swojego życia i twórczości porzucił paletę barw na rzecz bardziej surowej, czarno-białej. Prezentowane serie odzwierciedlają tę ewolucję: „Czerń i biel”, „Introspekcje II”, „Papierowe miasto” i „Równowaga chaosu ”. „Jeśli wcześniej jego kompozycje przywoływały na myśl zdumiewającą precyzję XVII-wiecznego malarstwa holenderskiego, teraz dominuje niepokój czarnych obrazów Goi” – zauważa Julio Sánchez Baroni , historyk, krytyk sztuki i współpracownik Revista Ñ , w tekście kuratorskim towarzyszącym wystawie.

Jest coś performatywnego , jeśli tak można powiedzieć, w sposobie, w jaki ten artysta interweniuje w podłożu: postacie uchwycone są na tkaninach, odzyskanych miejskich plakatach, na drewnie lub papierze scenicznym – ponieważ teatr zawsze był częścią jego historii, dlatego jego prace proponują podróż pomiędzy teatralnością i intymnością, pomiędzy wyobrażeniem i rzeczywistością.

Mantegani określa siebie jako samouka, choć studiował w Szkole Sztuk Pięknych Figueroa Alcorta w Kordobie i kształcił się w Paryżu u argentyńskiego malarza i rzeźbiarza Lucio Loubeta. W latach 80. mieszkał i pracował w stolicy Francji, gdzie oprócz nauki u Loubeta, brał udział w wystawach zbiorowych i zaczął rozwijać swobodniejszą, mniej akademicką perspektywę.

Po powrocie do Argentyny kontynuował produkcję w Kordobie, a później w Buenos Aires, łącząc pracę artystyczną z teatralnym kunsztem scenicznym, zwłaszcza w środowisku niezależnym. To przejście między kształceniem akademickim a własną ścieżką pozostawiło widoczne ślady: jest rygor, ale i wolność. Jest wspomnienie rzemiosła, ale i pragnienie oderwania się od niego.

Mantegani wystawiał swoje prace w galeriach sztuki współczesnej w Kordobie, Buenos Aires, Meksyku, Stanach Zjednoczonych i Hiszpanii. Jego prace znajdują się w prywatnych kolekcjach w Argentynie, Francji i Hiszpanii. Przez całą swoją karierę starał się zachować dyskrecję, nigdy nie odchodząc od pracy ręcznej: maluje, rysuje, montuje i zapisuje odręczne notatki na odwrocie wielu swoich prac.

Sánchez Baroni mówi o wystawie: „W całym tym wirze mrocznych form jest coś, co zapala w duszach sygnał, filozofię nadziei i miłości do najbardziej zapomnianych, bezbronnych i zwierząt, które błąkają się po świecie oczekującym na odkupienie”.

* Filozofię nadziei Rogera Manteganiego można oglądać w Paseo de las Artes w Pałacu Duhau, Alvear Avenue 1661, 24 godziny na dobę, 7 dni w tygodniu.