Digitalisering van de Poolse industrie: sprongen maken in plaats van kleine stapjes

• "Bedrijven die uitgebreid investeren, bouwen moderne, flexibele fabrieken van de toekomst. Het concept van dark factories – sterk geautomatiseerde, vrijwel onderhoudsvrije digitale fabrieken – wordt wereldwijd steeds meer geïmplementeerd. Gezien de demografische veranderingen is dit een haalbare richting, waarbij machines herhaalbaarheid krijgen en mensen creatieve taken op zich nemen", benadrukt Maciej Zieliński, CEO van Siemens Polska.
• Industrie 5.0? - Naar mijn mening is het een absolute noodzaak. Een natuurlijke evolutie die innovatie, duurzaamheid, menselijke focus en veerkracht in crisissituaties (klimaat, energie, geopolitiek, cyberdreigingen) combineert. De vraag is niet "of?", maar "hoe en wanneer?", meent de manager.
• Het tempo van digitalisering in Poolse bedrijven ligt te laag. "Veel belemmeringen dragen hieraan bij: financiën (hoewel EU-fondsen en op abonnementen gebaseerde 'as-a-service'-modellen de situatie zullen verbeteren), de perceptie van digitalisering als een kostenpost zonder snelle terugverdientijd, vaardigheidstekorten en onzekerheid over de regelgeving", legt Maciej Zieliński uit.
• Dit gesprek maakt deel uit van een reeks interviews die de basis zullen vormen voor het rapport "From Tape to Algorithm: How Digitalization Is Shaping the Future of Industry", opgesteld door WNP Economic Trends in samenwerking met het New Industry Forum (Katowice, 14-15 oktober 2025). De première vindt plaats in oktober.

Wat valt er te zeggen over de digitalisering van de industrie in Polen in de afgelopen vijf jaar?

We zien een gestage groei in investeringen in robotica, automatisering en productiemanagementsystemen. Bedrijven begrijpen dat digitalisering een reactie is op kostendruk, personeelstekorten en een wisselende vraag.

Er wordt veel gesproken over kunstmatige intelligentie, maar de daadwerkelijke implementatie is nog laag – slechts een paar procent. Ik verwacht echter een 'leapfrog-effect' : naarmate de vraag groeit en bewezen ROI-modellen (Return On Investment) ontstaan, zullen Poolse bedrijven versnellen en de tussenliggende fasen overslaan.

Hoe beoordeelt u de digitale volwassenheid van Poolse bedrijven, inclusief het midden- en kleinbedrijf, vandaag de dag? Wat zal de komende jaren de boventoon voeren?

Er zijn aanzienlijke verschillen tussen sectoren, maar het besef van de noodzaak tot transformatie is wijdverbreid. Dit blijkt bijvoorbeeld uit de investeringshausse in de voedingssector.

De komende jaren zullen predictief onderhoud, de integratie van productiedata met analyses, de inzet van AI in logistiek en planning, en standaardisatie en interoperabiliteit in toeleveringsketens de boventoon voeren. Digitalisering zal ook steeds vaker een instrument zijn voor het meten en verminderen van de CO2-voetafdruk.

"Het concept van donkere fabrieken wordt steeds vaker over de hele wereld geïmplementeerd"

Wat bepaalt tegenwoordig echt of digitale investeringen groen licht krijgen?

Twee factoren maken een comeback: financiering en competenties – zelfs op bestuursniveau. Cybersecurity en naleving van regelgeving, waaronder ESG, spelen ook een steeds belangrijkere rol.

En de beperkingen? Kleinere bedrijven hebben moeite met het nemen van beslissingen wanneer de resultaten niet direct zichtbaar zijn. Nog ernstiger is het gebrek aan vaardigheden: we weten hoe we data moeten verzamelen, maar we weten niet altijd hoe we die moeten vertalen naar bruikbare beslissingen. Bovendien is er een gebrek aan stabiliteit en uniformiteit in de regelgeving binnen de EU – de wetgeving loopt achter op innovatie, wat het besluitvormingsproces bemoeilijkt.

In zo'n omgeving worden partnerschappen steeds belangrijker. Met wie werken Poolse bedrijven het vaakst samen? En waar liggen de barrières?

- De sterkste resultaten komen voort uit partnerschappen tussen technologieleveranciers, startups, universiteiten, onderzoeks- en ontwikkelingscentra, enzovoort. Binnen onze organisatie bouwen we dit onder andere uit via het Solution Partners-programma en het open Siemens Xcelerator-ecosysteem, dat de toegang tot schaalbare oplossingen en samenwerking met verschillende entiteiten faciliteert.

Ook werken we nauw samen met universiteiten: we zitten in programmabesturen, verzorgen trainingen, richten laboratoria in en ontwikkelen educatieve initiatieven zoals Inżynierki 4.0.

Een belangrijke stap is onze onlangs gestarte samenwerking met het onderzoekscentrum Łukasiewicz op het gebied van industriële digitalisering, energietransitie en cyberbeveiliging, inclusief dual-use.

Als het gaat om de algemene beoordeling van belemmeringen, zie ik ze in de omvang en duurzaamheid van dergelijke initiatieven, dergelijke partnerschappen… We hebben meer mechanismen nodig voor samenwerking op de lange termijn tussen wetenschap, bedrijfsleven en bestuur, en ook voor een snellere overdracht van onderzoeksresultaten naar de praktijk.

En hoe ziet de praktijk eruit op het gebied van datagebruik: smart factory, IIoT, digital twins, cloud?

De interesse groeit, maar de schaal van implementatie is ongelijk. De lage mate van cloudadoptie blijft een probleem: bijna de helft van de bedrijven maakt er geen gebruik van, wat analyse en schaalbaarheid belemmert.

Bedrijven die uitgebreid investeren, bouwen moderne, flexibele fabrieken van de toekomst. Het concept van dark factories – sterk geautomatiseerde, vrijwel onderhoudsvrije digitale fabrieken – wordt wereldwijd steeds meer geïmplementeerd. Gezien de demografische veranderingen is dit een haalbare richting , waarbij machines repetitieve taken overnemen en mensen creatieve taken.

B2B-data-uitwisseling biedt enorme mogelijkheden, maar ook risico's. Hoe kunnen deze in evenwicht worden gebracht?

"De potentie ligt in optimalisatie van de toeleveringsketen, betere vraagvoorspellingen en gepersonaliseerde aanbiedingen. En de risico's? Inbreuken, lekken van gevoelige data en industriële hacking. Deze vereisen een volwassen beveiligingsbeleid, bewezen beschermingstechnologieën en een aanpak voor continue verbetering. Dit moet een strategie zijn, geen ad-hocmaatregel."

“We hebben uitstekende studenten en een toenemend aantal moderne programma’s aan technische universiteiten, maar het tempo van de technologische verandering loopt nog steeds sneller dan dat van de academische wereld…”

In hoeverre is de industrie in Polen zich bewust van cyberdreigingen en daadwerkelijk beschermd?

Het bewustzijn groeit, maar is nog steeds onvoldoende om de omvang van de dreigingen aan te pakken... Ons onderzoek van dit jaar toont aan dat meer dan 70% van de bedrijven geen alomvattende cybersecuritystrategie heeft. Daar komt nog bij dat er een tekort is aan vaardigheden: de basis is bekend, maar praktische vaardigheden ontbreken.

Ondertussen nemen de aanvallen op kritieke infrastructuur in Europa toe. Dit is onder andere zichtbaar in de rapporten van ENISA (het agentschap voor cyberbeveiliging, dat het beleid van de Europese Unie op het gebied van cyberbeveiliging uitvoert – noot van de redactie). Cyberoperaties vormen inmiddels een vast onderdeel van geopolitieke conflicten. De oorlog in Oekraïne is daar een voorbeeld van.

"Cybersecurity moet absoluut een integraal strategisch onderdeel worden van de industriële transformatie"

Wat moet de staat hieraan doen?

Ten eerste, creëer bewustzijn dat cyberaanvallen een reëel scenario zijn voor elk bedrijf vandaag de dag. Ten tweede, financier systematisch preventie: audits, training, opleiding en beschermende technologieën.

In Polen worden jaarlijks meer dan 100.000 cyberincidenten afgehandeld. Daarom verhoogt de overheid haar uitgaven aan beveiliging: voor 2025 worden recordinvesteringen op dit gebied aangekondigd.

Het is cruciaal dat de programma's (en het geld) gepaard gaan met competenties en een langetermijnbenadering (het gaat immers niet om antivirusprogramma's); ze vormen een voortdurend proces van het opbouwen van veerkracht.

Digitale transformatie betekent ook een verandering in de managementcultuur. Wat verandert er eigenlijk in organisaties?

Naar mijn mening zijn er drie belangrijke kwesties: competenties (versterking van digitale vaardigheden en datageletterdheid), structuren (transformatieleiders en end-to-end-rollen komen op) en organisatiecultuur (meer samenwerking tussen afdelingen, experimenteren, continu leren en aanpassen aan verandering). Digitalisering is geen IT-project, maar een langetermijnstrategie die mensen, processen en technologie combineert.

Onderwijs voor Industrie 4.0… Waar staan ​​we en wat moet er beter?

- We hebben uitstekende studenten en een toenemend aantal moderne opleidingen aan technische universiteiten, maar het tempo van de technologische verandering loopt nog steeds voor op dat van de academische wereld...

We hebben bruggen nodig tussen universiteiten en het bedrijfsleven, gezamenlijke programma's, praktijklessen, hoogwaardige laboratoria en echte gezamenlijke projecten. De staat zou dergelijke projecten ook moeten financieren en zo de infrastructuur en de regelgeving stabiel moeten houden.

De rol van het bedrijfsleven is om actief mee te werken aan het creëren van programma's en het delen van kennis en praktijkervaring. Alleen zo kunnen afgestudeerden met 'plug-and-play'-competenties de arbeidsmarkt betreden.

In hoeverre helpt of hindert de digitalisering van de overheid het bedrijfsleven? Een beetje uit de praktijk…

E-services en elektronische documentenstromen (waaronder het National Tax and Financial Services System) verkorten de papierwinkel aanzienlijk. Ook wijzigingen in de belastingverlichting voor innovaties dragen hieraan bij.

Regelgevingsonzekerheid is een last: we wachten op de implementatie van de AI-wet, en tegelijkertijd moeten bedrijven zich snel aanpassen aan NIS2 [de NIS2-richtlijn voor netwerk- en informatiebeveiliging; dit is een EU-verordening ter verbetering van de cyberbeveiliging in Europa – noot van de redactie]. Wat hierbij nodig is, is voorspelbaarheid en ondersteuning bij de implementatie, omdat dit vertrouwen schept en aanzet tot actie.

Waarom verloopt de digitalisering van Poolse bedrijven nog steeds te traag?

- Er zijn veel belemmeringen: financiën (hoewel de situatie zal verbeteren door EU-fondsen en abonnementsmodellen op basis van 'as a service'), de perceptie van digitalisering als een kostenpost zonder snelle ROI, competentielacunes en onzekerheid over de regelgeving.

Het goede nieuws is echter dat het bewustzijn in ons land groeit en dat er een groeiende bereidheid is om gezamenlijke, sectoroverschrijdende projecten te initiëren. Technologiepartnerschappen en educatieve programma's zijn precies wat de implementatie versnelt.

“Ik ben ervan overtuigd dat er zonder digitalisering geen effectieve ESG is”

Waarom is het gebruik van kunstmatige intelligentie in onze economie zo laag vergeleken met de EU – en waar zal AI de snelste resultaten opleveren in de industrie?

Uitdagingen zijn onder meer personeelstekorten, kosten en organisatorische en juridische zorgen. De grootste potentie ligt in productieoptimalisatie, faalvoorspelling, planning en logistiek, en gepersonaliseerde oplossingen.

Het is echter belangrijk om onderscheid te maken tussen generatieve, 'kantoor'-AI en industriële AI die wordt gebruikt in kritieke processen. De belangrijkste factoren zijn strategie, ROI, pilots, partners en de bereidheid van de organisatie om te veranderen.

Zullen systemische megaplannen – zoals de EU “AI Gigafactories”, andere Europese programma’s (bijvoorbeeld kwantumtechnologieën) of de binnenlandse digitaliseringsstrategie voor Polen 2035 – leiden tot echte steun?

- Dat kan en moet! We hebben het over miljarden dollars aan investeringen, meer rekenkracht en het ontwikkelen van competenties.

Voorwaarde is wel dat de praktijkkennis van bedrijven en technologische partners wordt geïntegreerd. Dan is het makkelijker om efficiënte en effectieve implementatie- en bedrijfsresultaten te behalen.

Industrie 5.0… Kortom: mode of noodzaak?

Naar mijn mening is het een absolute noodzaak. Een natuurlijke evolutie die innovatie, duurzaamheid, mensgerichtheid en veerkracht tegen crises (klimaat, energie, geopolitiek, cyberdreigingen) combineert. De vraag is niet "of?", maar "hoe en wanneer?"

En tot slot: ondersteunt digitalisering ESG bij Poolse bedrijven, en zo ja, hoe?

Ik ben ervan overtuigd dat er geen effectieve ESG bestaat zonder digitalisering. IIoT en analytics ondersteunen de optimalisatie van energie- en grondstoffenverbruik; digitale tweelingen en voorspellingen verminderen uitvaltijd en verspilling; en geavanceerde rapportagesystemen zorgen voor transparantie van milieu- en sociale gegevens.

Dit versterkt het vertrouwen van stakeholders en vergroot de concurrentiekracht aanzienlijk.