Het spek van de kinderen? Als het te veel is, verhoogt het de hartrisico's al op 10-jarige leeftijd

Het spek van de kinderen? Als het te veel is, bestaat het risico dat het hart al op 10-jarige leeftijd ziek wordt. Uit een Deens onderzoek blijkt dat er een sterk verband is tussen een ongunstige trend in de taille-lengteverhouding (een kenmerk van abdominale obesitas) tijdens de kindertijd en een verhoogd cardiometabool en cardiovasculair risico op 10-jarige leeftijd. Nieuw onderzoek dat werd gepresenteerd op het Europees congres over obesitas (Eco), dat tot woensdag 14 mei in Malaga, Spanje, loopt, laat zien dat kinderen met geleidelijk toenemende abdominale obesitas vanaf de geboorte, meer kans hebben op vroege tekenen van hartproblemen, waaronder een verhoogde bloeddruk en hogere waarden van biomarkers die verband houden met systemische ontstekingen en metabole disfuncties, zoals triglyceriden, insulineresistentie, GlycA en hooggevoelig C-reactief proteïne.

"Nu de obesitascijfers onder kinderen wereldwijd snel toenemen, is het belangrijk om te begrijpen hoe zogenaamde 'centrale obesitas'" of abdominale obesitas "tijdens de kindertijd al verband houdt met vroege tekenen van metabole achteruitgang: verhoogde bloeddruk en circulerende biomarkers die verband houden met toekomstige cardiometabole ziekten", merkt hoofdonderzoeker David Horner van de Universiteit van Kopenhagen op. Er is een verband vastgesteld tussen obesitas tijdens de kindertijd en adolescentie en hart- en vaatziekten, stofwisselingsziekten, neurologische aandoeningen, musculoskeletale aandoeningen en vroegtijdig overlijden op volwassen leeftijd. In deze context benadrukken experts dat vroege diagnose van overgewicht bij kinderen belangrijk is om interventies mogelijk te maken die langetermijngevolgen voor de gezondheid kunnen voorkomen.

Het is bekend dat de ophoping van diep buikvet een grotere risicofactor voor hart- en vaatziekten en stofwisselingsziekten vormt dan alleen de Body Mass Index (BMI). De taille-lengteverhouding (berekend door de tailleomtrek te delen door de lengte) is een indicator van centrale obesitas en een belangrijke voorspeller van cardiometabole gezondheid, voegen de onderzoekers toe. Om het probleem in de kindertijd te onderzoeken, analyseerden de auteurs van het onderzoek gegevens van 700 kinderen die deelnamen aan de Copenhagen Prospective Studies on Asthma in Childhood, een op de bevolking gebaseerd longitudinaal moeder-kindcohortonderzoek. De kinderen werden gevolgd tijdens 14 reguliere kliniekbezoeken vanaf de leeftijd van 1 week tot de leeftijd van 10 jaar. Het cardiometabole risico van het kind werd afgeleid uit samengestelde scores (gecorrigeerd voor leeftijd en geslacht) van HDL-cholesterol (de zogenaamde 'goede cholesterol'), triglyceriden (vetten in het bloed), glucose, bloeddruk (gecorrigeerd voor lengte) en Homa-Ir (insulineresistentie).

De onderzoekers identificeerden drie trajecten van taille-lengteverhouding van 1 week tot 10 jaar: een 'stabiele' referentiegroep, bestaande uit tweederde van de kinderen; een ‘groeiende en vervolgens stabiliserende’ groep bestaande uit ongeveer 1 op de 6 kinderen; een ‘langzaam groeiende’ groep, eveneens ongeveer 1 op de 6 kinderen. Nadat er rekening was gehouden met mogelijke verstorende factoren, ontdekten de onderzoekers dat kinderen in de 'langzaam groeiende' groep cardiometabole risicoscores hadden die 0,79 standaarddeviaties hoger waren en risicoscores voor hart- en vaatziekten die 0,53 standaarddeviaties hoger waren dan die van de kinderen in de referentiegroep. Deze veranderingen vertegenwoordigen een "aanzienlijke afwijking" van het risiconiveau van de referentiepopulatie, zo leggen de experts uit, en duiden op een aanzienlijke verslechtering van de cardiometabole gezondheid tegen de leeftijd van 10 jaar.

De groep had ook een hogere systolische bloeddruk en verhoogde niveaus van C-peptide (wat erop wijst dat het lichaam te veel insuline aanmaakt), Homa-Ir (een merker van insulineresistentie die wordt geassocieerd met diabetes type 2 en andere stofwisselingsstoornissen), GlycA en hooggevoelig C-reactief proteïne, beide merkers van chronische ontstekingen die verband houden met hart- en vaatziekten. Bovendien hadden de kinderen in de groep lagere niveaus van het goede HDL-cholesterol, wat een breder beeld schetst van waarschuwingssignalen voor toekomstige hart- en stofwisselingsziekten. Vergeleken met de referentiegroep had de 'toenemende en daarna stabiliserende' groep significant lagere niveaus van geglycosyleerd hemoglobine, wat wijst op een betere glycemische controle, en licht hogere niveaus van apolipoproteïne B (ApoB), een onafhankelijke risicofactor voor hart- en vaatziekten.

Toen de onderzoekers keken naar de hoeveelheid buikvet die de kinderen op 10-jarige leeftijd hadden, ontdekten ze dat dit het grootste deel van de verschillen in gezondheidsrisico's tussen de groepen verklaarde. "Dit betekent dat het huidige niveau van buikvet bij kinderen, en niet alleen hoe het zich in de loop der tijd heeft ontwikkeld, de beste voorspeller is van hun hart- en stofwisselingsgezondheid", aldus Horner. Waar een kind uiteindelijk terechtkomt, hoeveel buikvet het op 10-jarige leeftijd heeft, is belangrijker dan hoe het daar is gekomen. Onze bevindingen benadrukken dat een hoge taille-hoogteverhouding op 10-jarige leeftijd een belangrijke klinische indicator is van cardiometabool risico bij kinderen. En dat onderstreept het belang van het monitoren van abdominale obesitas in de routinematige zorg, niet alleen door het gewicht te controleren, maar specifiek door abdominale obesitasmetingen als onderdeel van standaardbeoordelingen.