Nie ma nierozwiązywalnego pytania naukowego

To była rzadka okazja dla dziewczyny urodzonej w latach 30., kiedy Heisenberg i Dirac budowali teorię kwantową, nie bycie pod wrażeniem nieba, które było wciąż wolne od zanieczyszczenia światłem, ale by jej ojciec zabierał ją na spotkania amatorskiej astronomii w mieście i wspierał ją w budowaniu własnego teleskopu w domu. Vera przyzwyczaiła się patrzeć w niebo o różnych porach nocy i nie tylko badać konstelacje i ruchy gwiazd, ale także rysować meteory na swojej amatorskiej mapie nieba. Chociaż nie mogła znaleźć wystarczających informacji w książkach z tamtych czasów, aby odpowiedzieć na swoje pytania o gwiazdy, zajmowała się obserwacjami. Kiedy pewnej nocy niebo nad Florydą było sceną tańca zorzy polarnej z powodu silnej burzy słonecznej, Vera podjęła ważną decyzję dotyczącą swojej przyszłości i postanowiła zostać astronomem. Kiedy Vera miała 14 lat i spojrzała w niebo przez amatorski teleskop, który zbudowała z materiałów zebranych z lewej i prawej strony, wiedza, że ​​Słońce również emituje promieniowanie w obszarze radiowym, pozwoliła na położenie fundamentów radioastronomii w świecie naukowym. Było tak wiele niewiadomych i czekających na poznanie!

Kiedy wspomniano imię Marii Curie, jedynej kobiety, z której mogła czerpać inspirację w latach licealnych, oczywiście nie spodziewano się, że będzie się dobrze dogadywać ze swoim nauczycielem fizyki, który podkreślał wyższość mężczyzn w nauce, mimo że był pierwszą i jedyną osobą, która otrzymała dwie Nagrody Nobla. Nauczyciel fizyki, który uczęszczał tylko na zajęcia z rysunku technicznego dla mężczyzn, wybierał uczniów płci męskiej do eksperymentów laboratoryjnych i który, jak się wydawało, nie miał innego priorytetu niż zapewnienie placu zabaw dla bandy łobuzów, postanowił całkowicie zignorować dziewczyny. W związku z tym Vera nie zdecydowała się wyrazić swojego zainteresowania astronomią na zajęciach z fizyki.

PRAWDZIWE OBLICZE UNIWERSYTETU

Kiedy nadszedł czas pójścia na studia, sprawy nie były łatwe. W latach, kiedy Uniwersytet Princeton nie przyjmował studentek, niektóre z jej podań na wydziały astronomii i fizyki nie były traktowane na tyle poważnie, że niektórzy nawet sugerowali, że powinna skupić się na sztuce, jeśli interesują ją obrazy o tematyce astronomicznej. Vera została ostatecznie przyjęta do Vassar College i dzięki obserwatorium uniwersyteckiemu miała szansę obserwować za pomocą teleskopu innego niż jej własny amatorski teleskop. Oprócz uczęszczania na zajęcia prowadzone przez kobiety-naukowczynie w kolejnych okresach, brała również udział w wielu wywiadach ze znanymi i ważnymi postaciami tamtych czasów, w tym z Richardem Feynmanem. W swoim notatniku napisała wielkimi literami: „ŻADNE PYTANIE NAUKOWE NIE JEST NIEROZWIĄZYWALNE (PRZYNAJMNIEJ TEORETYCZNIE)”.

Kiedy zaczynała studia podyplomowe, wiedza, że ​​Droga Mleczna jest galaktyką spiralną, była powszechnie akceptowanym założeniem dla astronomów, ale brakowało na to niepodważalnych dowodów. Badania naukowców pracujących nad tymi zagadnieniami wspólnie z holenderskim astronomem Janem Oortem wykazały, że gwiazdy w galaktyce, wraz z obłokami gazu i gromadami gwiazd, krążą wokół centrum galaktyki na swoich własnych orbitach, a ich prędkość obrotu zmienia się w zależności od tego, jak daleko znajdują się od centrum Drogi Mlecznej. Vera myślała również o zastosowaniu tej idei do galaktyk; próbowała dowiedzieć się, jak galaktyki poruszają się we wszechświecie, stosując podobną metodę. Artykuł George'a Gamowa zatytułowany „A Spinning Universe?” opublikowany w Nature w 1946 r. również bardzo zainspirował Verę. Był to ekscytujący pomysł, ale jak zawsze, przed nami były wyzwania.

Jako student nie miał dostępu do teleskopów, które pozwoliłyby mu na prowadzenie własnych obserwacji, ani nie miał na to wystarczająco dużo czasu. Musiał opierać swoje badania na istniejących danych. Oczywiście fakt, że nie mógł uzyskać dostępu do żadnego innego źródła niż tabela zawierająca informacje o prędkości 108 galaktyk opublikowana w 1933 r., nie powstrzymał go. Oszacował odległości galaktyk w tabeli za pomocą prymitywnej metody, patrząc na ich jasność. Biorąc pod uwagę ruch spowodowany ekspansją wszechświata, obliczył, że niektóre galaktyki zbliżają się do nas, a niektóre się oddalają. Napisał swoją pracę na ten temat: Uzyskanie dowodów na to, że wszechświat się obraca, za pomocą analizy prędkości liniowej galaktyk zewnętrznych. Większość społeczności naukowej uznała tę pracę za zbyt fantazyjną. Jeden z wykładowców w jury rozprawy, profesor R. William Shaw, powiedział, że nie uważa rozprawy za wystarczająco skrupulatną, ale że wyniki można by przedstawić na międzynarodowym spotkaniu, które odbędzie się w grudniu, zakładając, że Vera nie będzie mogła w nim uczestniczyć, ponieważ jest w ciąży: oczywiście pod swoim nazwiskiem, a nie Very. Vera, 22-letnia badaczka, która była w 7. miesiącu ciąży, obroniła swoją rozprawę 2 października i urodziła syna 28 listopada; dokładnie miesiąc później, 28 grudnia, przedstawiła swoją pracę na pierwszym międzynarodowym spotkaniu, w którym wzięła udział w swoim życiu.

Oczywiście, przeszkody, z którymi musiała się zmierzyć Vera, trudności, które musiała pokonać, i dyskryminacja, którą musiała ignorować, nie ograniczały się do tych problemów, tak jak jej sukcesy.

ODKRYCIE CIEMNEJ MATERII

W latach 70. badał krzywe rotacji galaktyk i odkrył, że gwiazdy w zewnętrznych regionach galaktyk wirują z niespodziewanie dużą prędkością. Ta obserwacja dostarczyła mocnych dowodów na istnienie ciemnej materii, niewidzialnej, ale wyczuwalnej siły grawitacyjnej we wszechświecie, i stała się jednym z kamieni węgielnych współczesnej kosmologii.

Dzięki ciężkiej pracy tej kobiety, której często mówiono, że „nauka nie jest dla ciebie”, wiemy teraz, że ponad 80% wszechświata składa się z niewidzialnej materii.

Dziś na wysokiej górze w Chile znajduje się ogromne obserwatorium nazwane jego imieniem: Obserwatorium Very C. Rubin. Teleskop Simonyi Survey Telescope, który ujrzał pierwsze światło 23 czerwca 2025 r., skanuje niebo od końca do końca, rejestrując miliardy gwiazd, galaktyk i przejściowe zjawiska niebieskie każdej nocy, niczym kapsuła czasu. Teleskop został zaprojektowany tak, aby wykonywać zarówno głębokie, jak i szerokie skany za pomocą jednego 8,4-metrowego lustra. Gigantyczna kamera zamontowana na lustrze jest największym cyfrowym okiem, jakie kiedykolwiek zbudowano: ma rozdzielczość 3200 megapikseli i jest w stanie wygenerować około 20 terabajtów danych dziennie. Dzięki możliwości rejestrowania natychmiastowych zmian poprzez ciągłe skanowanie, wiele zdarzeń i obiektów, takich jak wybuchy supernowych, przejścia asteroid i nieznane ciała niebieskie, zostanie wykrytych w ciągu zaledwie kilku sekund i zgłoszonych naukowcom na całym świecie.

Historia tej małej dziewczynki o imieniu Vera, która odkrywa sekrety wszechświata, jest niestety nadal bardzo dobrze znana, pomimo faktu, że minął prawie wiek, z wieloma niefortunnymi aspektami. Dziś zarówno bystre dziewczynki próbujące wydostać się ze wsi, jak i kobiety naukowcy, które są stale poddawane zastraszaniu i presji w środowisku akademickim, muszą mieć dodatkową odwagę, dodatkową wytrzymałość i często tylko własną pewność siebie, aby podążać za swoją ciekawością. Ścieżka, którą Vera otworzyła sto lat temu, nadal stoi przed nami jako walka, którą trzeba przejść. Dziś Obserwatorium Very C. Rubin, w którym znajduje się najbardziej technologiczne oko na świecie, inspiruje i daje nadzieję tym, którzy podążają tą ścieżką.