Kiedy powstają artykuły wyrażające opinię

Humor graficzny historycznie był świetnym towarzyszem prasy. Dobre karykatury okazały się równie dobrymi przestrzeniami do wyrażania opinii i refleksji, jak artykuły pisane przez dziennikarzy. Niemal natychmiast, korzystając z ich wizualnej atrakcyjności i wielkiej mocy syntezy, przedstawiały najważniejsze problemy dnia w ironiczny lub satyryczny sposób, czasami w przyjaznym tonie, czasami z szorstkością. Wyśmiewały polityków i wpływowe osobistości, wskazywały na niewygodne realia, potępiały niesprawiedliwości i nadużycia władzy. Krótko mówiąc, przedstawiały społeczeństwo swoich czasów.

Wystawa „Ahir y avui, 100 ans d'humor grafic”, którą można oglądać w Centrum Kultury Miramar w Sitges do 20 lipca, opiera się na założeniu równie oryginalnym, co stymulującym: zestawieniu niektórych dzisiejszych żartów z tymi opublikowanymi dekady temu i potwierdzeniu, że pomimo upływu czasu najważniejsze kwestie dotyczące obywateli pozostają takie same. Korupcja polityczna, kryzys mieszkaniowy i rola kobiet w społeczeństwie nie są kwestiami specyficznymi dla naszych czasów, ale były już przedstawiane przez komików sto lat temu. Ta wystawa pokazuje to, porównując dzisiejszą sarkastyczną perspektywę z perspektywą sprzed stu lat.

Na wystawie w Centrum Kultury Miramar w Sitges porównano dowcipy współczesne oraz dowcipy sprzed dziesięcioleci o podobnej tematyce.

Czasy się zmieniają, ale wiele obaw pozostaje tych samych. To teza kuratorów wystawy, Jesúsa Sáncheza i Jordiego Riery Pujala, którzy na podstawie propozycji Gin Foundation wybrali 143 satyryczne karykatury 62 autorów i połączyli dzisiejszy humor graficzny z wczorajszym, tworząc prawdziwą kronikę społeczną i polityczną niektórych kwestii, które ukształtowały bieżące wydarzenia w ciągu ostatniego stulecia.

Graficzny humor stanowił „rodzaj zbiorowej terapii przeciwko władzy, która często była stosowana wbrew interesom społeczeństwa” – zauważa José Luis Martín, karykaturzysta w La Vanguardia i dyrektor Gin Foundation. „Jeśli władzy nie można było obalić, satyra stanowiła prawo do rzucania napadów złości” – dodaje.

Wystawa podzielona jest na pięć sekcji tematycznych: polityka i społeczeństwo, Katalonia, scena międzynarodowa, kobiety i feminizm oraz, na koniec, codzienny humor. Większość prac na wystawie to znacznie powiększone reprodukcje, aby lepiej docenić twórczość tych artystów, chociaż można również zobaczyć niektóre oryginały. Znajdują się tam karykatury klasycznych autorów, takich jak Valentí Castanys, Apa, Gaietà Cornet, Junceda i Opisso, którzy stali się znani w magazynach takich jak El Be Negre , ¡Cu-Cut! i La Campana de Gràcia. Pojawiają się również prace Forgesa, Gina i Cesca, a także autorów, którzy nadal pracują jako rysownicy: Kap, Puebla, Flavita Banana, Eneko, Manel Fontdevila i sam JL Martín, co stanowi dobry przykład różnorodności stylów graficznych i rejestrów artystycznych tych felietonistów, którzy piszą obrazami.

W tym porównaniu ciekawe jest, jak pomimo upływu czasu powtarzają się sytuacje takie jak krytyka madryckiego centralizmu, rola sędziów, kryzys gospodarczy, dostęp do opieki zdrowotnej i biurokracja administracyjna. Nawet wzrost skrajnej prawicy (porównanie karykatur z 1908 i 2025 r.) lub satyra na rodzinę Millet (w 1904 r. z Lluísem Milletem i w 2023 r. z Fèlixem Milletem).

Niektóre z tych obrazów przedstawiają sceny z tradycyjnej kultury, inne są bardziej brutalne. Konflikt między Izraelem a Palestyną wkrada się z przeszłości w surowej karykaturze Ricarda Opisso, który rysuje, z charakterystycznym dla siebie polotem, scenę przypominającą narodziny Jezusa, ale ze stajnią zastąpioną przez namiot niepokojąco otoczony szkieletami. Znajome twarze pojawiają się również w tych karykaturach, takie jak Trump, Putin i Pedro Sánchez, co pokazuje, że komicy, którzy przedstawiają bieżące wydarzenia, muszą być również dobrymi karykaturzystami, jeśli chcą, aby ich satyra osiągnęła swój cel.