Blockchain in de bouw: realiteit of utopie?

Blockchain is een technologie voor het vastleggen van gegevens in een keten (“chain”) met behulp van blokken (“blocks”) die gegevens op een gedecentraliseerde manier opslaan, dat wil zeggen via een netwerk van computers in plaats van via een enkele server. Informatie wordt vastgelegd, versleuteld, toegankelijk, onveranderlijk, controleerbaar en traceerbaar gemaakt volgens vooraf gedefinieerde regels en algoritmen.

Hoewel de financiële sector de belangrijkste referentie is geweest bij de toepassing van deze technologie, via de zogenaamde cryptovaluta, kan blockchain ook van speciaal belang zijn voor de bouwsector, op verschillende niveaus, rekening houdend met factoren zoals de fragmentatie en complexiteit van de waardeketen, die bestaat uit meerdere fasen en belanghebbenden; de neiging tot contractuele geschillen en late betalingen; de verschillende wettelijke vereisten, met name op het gebied van veiligheid, milieu en bouwvergunningen, en de noodzaak van traceerbaarheid van materialen en certificeringen; en de druk om efficiënter te werken door processen te digitaliseren.

In deze context brengt blockchain een reeks voordelen met zich mee voor de bouw, waaronder: uniforme, permanente en gedeelde gegevens in realtime tussen alle belanghebbenden (bijvoorbeeld projectontwikkelaars, ontwerpers, aannemers, vergunningverlenende en toezichthoudende instanties), waardoor communicatiefouten en duplicatie van informatie worden verminderd en de geschiedenis van gegevens op elk gewenst moment snel kan worden geraadpleegd; het automatisch uitvoeren van controles, goedkeuringen en betalingen aan ontwerpers, aannemers en leveranciers, door middel van zelfuitvoerende contracten, de zogenaamde ‘smart contracts’ ; snelle validatie van technische certificeringen, licenties, milieuaudits en veiligheidsnormen; nauwkeurige kwaliteitscontrole van materialen, van oorsprong tot installatie, waarbij certificaten, data, goedkeuringen en verantwoordelijke partijen worden vastgelegd en wordt geverifieerd of deze voldoen aan de ontwerpvereisten; en de veilige en geauthenticeerde digitalisering van documenten (bijvoorbeeld besluiten en projectversies), waardoor papier en bureaucratie worden verminderd en de bescherming tegen ongeautoriseerde toegang en wijzigingen wordt vergroot.

Er zijn in feite al verschillende gevallen bekend van toepassing in de bouw, met als voorbeelden aannemers in Japan. Deze gevallen hebben betrekking op de verificatie van materialen en certificeringen in overeenstemming met de eisen van de klant en de huidige wetgeving, en bestrijken het gebied van ecologische duurzaamheid. en in de VS, VAE en India met betrekking tot documentbeheer (bijv. contracten, licenties, rapporten) en de vastlegging van relevante activiteiten en wijzigingen, waardoor een completer en controleerbaarder overzicht van de werkzaamheden ontstaat.

Er zijn echter diverse uitdagingen voor de vooruitgang van blockchain in de bouw, zoals het gebrek aan kennis en training in combinatie met de diversiteit aan methoden en technieken die beschikbaar zijn voor de implementatie ervan; het ontbreken van specifieke regelgeving en wetgeving; de moeilijkheden bij de integratie met traditionele systemen; en de hoge initiële kosten en onderhoudskosten, maakten het nog moeilijker om het rendement op de investering in te schatten.

Er zijn verschillende mogelijke maatregelen om deze uitdagingen op overheids- en organisatieniveau aan te pakken, waaronder het opleiden en kwalificeren van professionals en bedrijven in de sector; de ontwikkeling van technische en juridische normen en de uitvoering van pilotprojecten om juridische kwesties aan te pakken, met name op het gebied van ‘slimme contracten’ ; het in kaart brengen van bestaande technologische systemen (bijv. ERP, BIM, IoT, managementplatformen) en het implementeren van compatibele oplossingen, in samenwerking met bedrijven uit de technologiesector; en het creëren van fiscale en financiële prikkels voor de digitalisering en toepassing van blockchaintechnologie.

Dat gezegd hebbende, vertegenwoordigt de introductie van blockchain in de bouwsector een technologische vooruitgang met aanzienlijke economische, sociale en operationele gevolgen. Op economisch vlak kunt u door het contractbeheer en de financiële stromen te verbeteren de kosten verminderen die gepaard gaan met fouten, fraude, bureaucratie, juridische procedures en inefficiëntie. Sociaal gezien vergroot het de transparantie en het vertrouwen tussen de verschillende belanghebbenden bij een project, bevordert het de veiligheid van de werknemers (bijvoorbeeld via traceerbare certificeringen) en draagt ​​het bij aan ethischere en duurzamere praktijken (bijvoorbeeld door het bijhouden van de ecologische voetafdruk van materialen en het voldoen aan ESG-vereisten). Operationeel gezien bevordert het de digitale transitie, automatisering en innovatie, waardoor uitdagingen zoals het tekort aan arbeidskrachten en de groeiende vraag naar gebouwen en infrastructuur worden aangepakt.

Sterker nog, de verwachting is dat de wereldwijde acceptatiegraad van blockchaintechnologie in de bouw de komende jaren aanzienlijk zal toenemen, naarmate de sector evolueert naar meer digitale, collaboratieve en efficiënte modellen.

Dit zal echter niet gebeuren zonder de nodige aanpassingen van processen, normen en mentaliteiten, via passende politieke en strategische initiatieven, in een sector die traditioneel weerstand biedt tegen verandering en waarvan de niveaus van digitalisering en productiviteit in informatiebeheer tot de laagste in de context van de wereldeconomie behoren.