De anti-zonnebrandbeweging wint aan populariteit op sociale media

In een TikTok-video verschijnt een jongeman aan de rand van een zwembad. Hij schrijft: "Ik weiger te geloven dat de zon slecht is", samen met de hashtag #nosunscreen, oftewel "geen zonnebrandcrème". Als we iets verder scrollen, toont het algoritme een andere post, dit keer van een Braziliaanse man, die zegt dat hij al vijf jaar geen zonnebrandcrème meer heeft gebruikt, ondanks dat hij elke dag in de zon ligt. Hij benadrukt dat hij kokosolie gebruikt om te hydrateren en beweert dat zijn vitamine D-niveau uitstekend is. In de post stelt de jongeman ook dat hij niet tegen zonnebrandcrème is, maar juist tegen chemische zonnebrandcrèmes.

En dit zijn slechts voorbeelden van duizenden soortgelijke berichten wereldwijd, met "waarschuwingen" over de nadelen van zonnebrandcrème. Volgens de aanhangers van de beweging zijn deze producten giftig en verhinderen ze de vitaminesynthese, wat leidt tot langdurige hormonale veranderingen.

Bovendien worden aanbevelingen voor dagelijks gebruik beschouwd als propaganda om de industrie winst te laten maken. Andere gebruikers op sociale media delen content waarin ze beweren dat blootstelling aan de zon zonder zonnebrandcrème de immuniteit versterkt. In plaats daarvan moedigen ze het gebruik van sheaboter en annatto, naast andere natuurlijke producten, aan.

De kwestie baart artsen en specialisten wereldwijd zorgen. De Skin Cancer Foundation, een organisatie die zich inzet voor de preventie, detectie en behandeling van huidkanker in de Verenigde Staten, publiceerde een verklaring waarin de veiligheid van zonnebrandcrème werd bevestigd. Ook de American Association of Dermatology (AAD) heeft zich uitgesproken vóór het gebruik van zonnebrandcrème, evenals de Brazilian Society of Dermatology (SBD).

Om de waarheid en de mythe in dit verhaal te begrijpen, sprak IstoÉ met dermatoloog Elimar Gomes, lid van de Braziliaanse Vereniging voor Dermatologie (SBD) en coördinator van de Dermatologiegroep van het BP Oncology Center – A Beneficência Portuguesa (SP), en dermatoloog Claudia Marçal, lid van de SBD, de American Academy of Dermatology (AAD) en de Braziliaanse Vereniging voor Dermatologische Chirurgie (SBCD). Lees verder.

Onbeschermde blootstelling aan de zon kan kanker veroorzaken

" Onbeschermde blootstelling aan de zon is de belangrijkste omgevingsrisicofactor voor huidkanker", merkt dermatoloog Elimar Gomes op. "Ultraviolette straling (UVA en UVB) beschadigt het DNA van huidcellen en genereert specifieke mutaties, zogenaamde UV-signaturen – een typisch patroon van genetische veranderingen veroorzaakt door zonnestraling", voegt hij eraan toe. Hij legt verder uit dat deze signatuur zo kenmerkend is dat ze fungeert als een "vingerafdruk" van straling in tumoren, die vaak wordt geïdentificeerd in biopten van huidkanker.

Verschillende onderzoeken tonen aan dat regelmatig en correct gebruik van zonnebrandcrème het risico op huidkanker vermindert, van melanoom, de meest agressieve vorm, tot de meest voorkomende vorm, carcinoom. Een Australische studie, gepubliceerd in het Journal of Clinical Oncology , volgde bijvoorbeeld meer dan tien jaar lang volwassenen en toonde aan dat dagelijks gebruik van zonnebrandcrème de incidentie van melanoom met 40% verminderde.

Naast kanker is bewezen dat overmatige blootstelling aan de zon ook verschillende dermatologische aandoeningen verergert, zoals melasma, lupus, rosacea, porfyrie en andere lichtgevoelige aandoeningen. Bovendien speelt zonnebrandcrème een essentiële rol bij de bescherming tegen vroegtijdige huidveroudering.

De zon brengt ook gezondheidsvoordelen met zich mee

We kunnen echter gerust stellen dat de video's één ding goed weergeven, zij het op een vertekende manier: blootstelling aan de zon kan inderdaad gunstig zijn voor je gezondheid, mits verantwoord gedaan. "De zon kan voordelen bieden – zoals welzijn, regulering van het circadiane ritme en vitamine D-synthese – zolang de blootstelling gematigd, gepland en compatibel is met de individuele tolerantie", adviseert de dermatoloog van BP.

Daarom is de huidige aanbeveling een zogenaamde brede fotobescherming, die zonnebrandcrème omvat en verder gaat dan dat. Het idee is niet om de zon te vermijden, maar om te profiteren van de voordelen ervan en de risico's te minimaliseren. "Zonnebrandcrème is een belangrijk hulpmiddel, maar niet het enige", vat de arts samen. Deskundigen geven, naast het gebruik van zonnebrandcrème, tips om veilig te genieten van de voordelen van de zon:

• Vermijd de spitsuren, van 10.00 tot 16.00 uur;

• Kies geschikte kleding, met lichte stoffen of zelfs met UV-bescherming;

• Draag een pet, hoed en een bril met UV-bescherming;

• Wissel blootstelling aan de zon af met periodes in de schaduw.

Vitamine D-vervanging, alleen op doktersvoorschrift

Een andere "zorg" die de anti-zonnebrandbeweging uitspreekt, is de barrière die het product op de huid vormt, waardoor de opname van vitamine D wordt verhinderd. Maar dat is niet helemaal waar. Hoewel ultraviolette straling noodzakelijk is voor de aanmaak van vitamine D, hebben belangrijke studies, zoals een literatuurstudie door een groep artsen uit verschillende specialismen en landen, gepubliceerd in het British Journal of Dermatology , al aangetoond dat vitamine D niet significant wordt aangetast door zonnebrandcrème, zelfs niet bij regelmatig gebruik.

" Zowel de Braziliaanse Vereniging voor Dermatologie als andere medische organisaties adviseren om een ​​vitamine D-tekort te behandelen met adequate supplementen, onder medisch toezicht – en niet met onbeschermde blootstelling aan de zon, wat grotere risico's dan voordelen met zich meebrengt. Het is heel goed mogelijk om een ​​gezonde vitamine D-spiegel te behouden zonder de bescherming tegen zonlicht op te offeren", aldus de dermatoloog van BP.

Moderne zonnebrandcrèmes zijn niet giftig

Sommige argumenten tegen het gebruik van zonnebrandcrème draaien om mogelijke toxiciteit. Sterker nog, sommige oudere formules bevatten actieve ingrediënten zoals oxybenzone, waarvan de bloedconcentratie na één dag gebruik een veilige grens voor de huid overschrijdt. "Deze informatie betekent op zichzelf niet dat oxybenzone giftig is of ziekten veroorzaakt bij mensen", legt de arts uit. Hij stelt eerder dat verder onderzoek naar de langetermijneffecten nodig is.

Hoe dan ook, de aanwezigheid van in onbruik geraakte filters, zoals oxybenzone, wordt door de wetenschap in twijfel getrokken. Maar de reden hiervoor is de potentiële impact van deze stoffen op het milieu, met name in mariene ecosystemen. "Helaas heeft Brazilië nog steeds wetgeving die het gebruik van sommige chemische zonnebrandmiddelen toestaat, die al verboden zijn in de Verenigde Staten en de Europese Unie", zegt dermatoloog Claudia Marçal. Daarom is het raadzaam om bij de aankoop van zonnebrandmiddelen voor huishoudelijk gebruik de etiketten te lezen en chemische componenten zoals oxybenzone, benzofenon en homosalaat te vermijden, ook al zijn die tegenwoordig zeldzaam.

De modernste zonnebrandcrèmes zijn ook populair in multifunctionele varianten. "Producten die bescherming tegen zonlicht bieden in combinatie met vochtinbrengende crèmes, zoals hyaluronzuur, collageensignaalpeptiden of pigmentremmers, evenals antioxidanten en vitamines, zoals vitamine E en vitamine C, zijn interessant", zegt dermatoloog Claudia, die benadrukt dat bescherming tegen zonlicht een prioriteit moet zijn in je huidverzorgingsroutine.

Natuurlijke oliën bieden weinig bescherming tegen de zon

De technologische ontwikkeling van zonnebrandcrèmes is de afgelopen jaren aanzienlijk vooruitgegaan. Tegenwoordig beschikken we over filters die een betere bescherming bieden tegen UVA/UVB-straling en een lagere transcutane absorptie, wat het risico op systemische effecten vermindert, aldus experts geraadpleegd door IstoÉ.

Het vervangen van zonnebrandcrème door natuurlijke stoffen zoals kokosolie, olijfolie, sheaboter of annatto kan, naast het ontbreken van wetenschappelijke onderbouwing, gevaarlijk zijn. "Deze ingrediënten hebben een lage beschermingsfactor en kunnen ultraviolette straling, de belangrijkste oorzaak van brandwonden, vroegtijdige veroudering, puistjes en huidkanker, niet effectief blokkeren", aldus Gomes. Deze gedachte, zo benadrukt de expert, komt voort uit de informatie dat traditionele bevolkingsgroepen geen huidkanker ontwikkelden door hun gebruik van olijfolie of kokosolie. Dit is een simplificatie die fundamentele factoren, zoals de huidkenmerken van deze mensen, negeert.

Naast de huidige afbraak van de ozonlaag, een beschermend schild tegen ultraviolette straling, gaat de vergelijking niet op, omdat het gedrag van oude volkeren verschilde van dat van mensen in de huidige stedelijke context. "De levensverwachting was aanzienlijk lager in deze bevolkingsgroepen, waardoor de kans op het ontwikkelen van ziekten die verband houden met opgelopen zonneschade, zoals huidkanker, die vaak pas na de leeftijd van 60 jaar optreedt, afnam", concludeert hij.