Speciaal rapport: De geheimen van grote verzamelaars

Wanneer was u voor het laatst in een museum? Sommige mensen kunnen deze vraag eenvoudig beantwoorden: "Vanmorgen, zodra ik wakker werd." Dit zijn de verzamelaars die, zonder overdrijving of karikatuur, kunnen zeggen dat ze authentieke musea in hun privéleven hebben. Ze hebben collecties die samengaan met de conceptuele frasen van de Amerikaanse kunstenaar Lawrence Weiner op hun eigen muren, of ze hebben schilderijen van Julião Sarmento boven de open haard, schilderijen van Paula Rego in de gangen, werken van Joseph Kosuth naast de stereo, chromatische doeken of assemblages van Fernão Cruz op zolder, uitgaven van Louise Bourgeois in de keuken of olieverfschilderijen van Barceló aan het hoofdeinde van de eettafel. Kunst is in feite (bijna) "een ander kind". Ze hebben het over een "dorst", een "passie", "liefde op het eerste gezicht", een "verslaving", en ze blijven steeds meer kunstwerken verwerven. Ze hebben verlanglijstjes te vervullen, ondanks de duizenden werken die ze al in geklimatiseerde magazijnen bewaren. Hun werken worden vaak uitgeleend aan tentoonstellingen en musea, wat deze collecties ook "valideert". Maar het delen van een privécollectie met het publiek is een genereus gebaar, laten we dat niet vergeten. De collecties die deze mensen in de loop der decennia hebben opgebouwd, zijn hun "denkbeeldige musea", om de titel van André Malraux' klassieker uit 1974 te gebruiken: plekken die de gedachten onthullen van degenen die deze werken verzamelden, het levenspad dat hen erheen leidde, de smaak van degenen die ze kochten. En "smaak" is het wachtwoord om deze zes zeer verschillende verhalen over verzamelen in Portugal te betreden. Ook al betekent smaak niet voor iedereen hetzelfde. Zoals Gertrude Stein zou hebben geschreven: elke smaak is een smaak is een smaak.

Het oprichtersechtpaar van de Maria en Armando Cabral Collectie – Rialto6 wijst ironisch naar een foto van de beroemde Cindy Sherman die ze naast de liftdeur van het huis hebben geplaatst dat dienstdoet als hun hoofdkantoor en galerie. De close-up van haar ietwat groteske gezicht staat ver af van de filmische ensceneringen waarvoor de kunstenaar miljoenen verkoopt: "Mensen zeggen tegen ons: 'O, wat vreselijk, hoe leef je hiermee?'" De verf van de realiteit aanbrengen: in het gebouw in Lissabon waar de schrijver António Lobo Antunes woonde (en waar ze twee stukken muur met zijn literaire aantekeningen omlijstten) is er eclecticisme en risico in de alomtegenwoordige werken, waaronder zowel een grootformaat foto van de Duitse kunstenaar Wolfgang Tillmans als de teksten op de muur van Lawrence Weiner.