Dit charmante Italiaanse stadje is een koninkrijk van straatkunst, verborgen tussen de wijnranken

Dit kleine stadje, gelegen op de grens van Toscane en Maremma , heeft een geschiedenis die teruggaat tot de middeleeuwen. Het werd waarschijnlijk rond 1000 gesticht en behoorde aanvankelijk toe aan de graven van Della Gherardesca. Later kwam het dorp onder het aartsbisdom Pisa en werd het voor het eerst in documenten vermeld door Guido, bisschop van Volterra, in 1034. De naam is waarschijnlijk afgeleid van de Latijnse term ripa albella, wat "witte kust" betekent, verwijzend naar de lichtgekleurde tufsteen en zandgronden die de heuveltop vormen waarop het ligt. Het kijkt uit over de vallei van de Cecina en de Tyrreense Zee.

In de middeleeuwen was het een kleine agrarische en defensieve nederzetting – tot op de dag van vandaag zijn er nog steeds restanten van de oude stadsmuren en een karakteristieke stadsindeling met smalle, kronkelende straatjes te zien. In de 15e eeuw viel Riparbella onder Florentijns bewind en de daaropvolgende oorlogen zorgden voor een bijna volledige verwoesting. In de daaropvolgende eeuwen ontwikkelde de stad zich langzaam en baseerde haar economie op landbouw, veeteelt en bosbouw. ​​Na de herbouw wisselde de stad meerdere keren van eigenaar en bestuursstatus, totdat ze in de 19e eeuw een gemeente werd. Daarna begon de stad geleidelijk te veranderen en te moderniseren, zonder haar landelijke karakter te verliezen. Tegenwoordig staat de stad bekend om haar olijfolie- en wijnproductie en om de unieke sfeer die de lokale streetart creëert.

Openluchtgalerij

Riparbella is een van die plekken in Toscane die je kunnen verrassen. In plaats van de typische ansichtkaartgezichten vind je hier smalle straatjes vol kleurrijke muurschilderingen en originele kunstinstallaties. Dankzij de samenwerking van de lokale bevolking en kunstenaars van over de hele wereld heeft het dorp nieuw leven gekregen als Borgo Artistico – een kleine openluchtgalerie.

Het keerpunt in deze transformatie was het festival La Collina delle Fiabe ('Sprookjesheuvel'), dat in het najaar van 2024 op initiatief van de gemeente en in samenwerking met de organisatie Start Attitude en curator Gian Guido Grassi werd georganiseerd.

Gedurende enkele weken spraken de kunstenaars met bewoners en zetten hun ideeën vervolgens om in prachtige, originele muurschilderingen. Bestaande werken, zoals "La Gioia" en "Universo Riparbella", werden aangevuld met zes nieuwe werken die het aanzien van de centrale pleinen van de stad veranderden.

De kunstenaars die aan het project meewerkten, behoren tot de belangrijkste en invloedrijkste streetart-kunstenaars ter wereld. Zosen Bandido en Mina Hamada bundelden hun krachten op Piazza Baldasserini – hij creëerde fantastische, geometrische figuren geïnspireerd door de Mayacultuur, en zij creëerde abstracte, organische vormen in mangastijl.

Op Piazza Borgo di Sotto staat de muurschildering Zed1 (Marco Burresi), met dromerige, licht surrealistische figuren met eivormige hoofden. Piazza Matteotti, het hart van Riparbella, is versierd met twee contrasterende werken van Daniel Muñoz en Gio Pistone – de eerste toont zwart-witte lijsten, terwijl de tweede expressieve, pure kleuren gebruikt.

Piazza Marconi kreeg op zijn beurt een geheel nieuwe identiteit dankzij de muurschildering van Moneyless – een pionier van het Italiaanse abstracte muralisme , die een visuele compositie met muzikale elementen creëerde, verwijzend naar de werken van Kandinsky en de abstracte avant-gardekunst van het begin van de 20e eeuw.

Ook kinderen van de basisschool werden bij het project betrokken. Met de steun van Giacomo Martellacci – een kunstenaar afkomstig uit Riparbella, nu een gerenommeerd illustrator en filmdecorontwerper gevestigd in België – werd een kleurrijke muurschildering gemaakt op de muur rondom de school aan de Via Antonio Gramsci. Dit toont de kracht van kunst om generaties te verbinden en gemeenschapsbanden te smeden.

De transformatie stopte echter niet binnen de stadsmuren. Het initiatief breidde zich ook uit naar de omliggende wijngaarden, die werden omgetoverd tot openluchtkunstgalerieën.

In Quercialuka waren keramische en neonsculpturen van Simone Guideri te zien, in Caiarossa installaties van Muses en Enrico Bani, in La Cava vlaggen en sculpturen van Gio Pistone en in Prima Pietra beschilderde kisten van Zed1.

Momenteel bereiden de organisatoren zich voor op het tweede festival, dat in september 2025 zal plaatsvinden. Burgemeester Salvatore Neri en zijn plaatsvervanger Monica Marraffa benadrukken dat de muurschilderingen een echte trekpleister voor toeristen zijn geworden – zelfs in de winter trekken ze street art-fans aan, die ook graag lokale restaurants, winkels, het Etruskische tentoonstellingscentrum en de beroemde mechanische kerststal bezoeken.

Kunst is een impuls voor ontwikkeling geworden, niet alleen op cultureel gebied, maar ook op culinair en wijngebied . Alles wijst erop dat Riparbella nog maar aan het begin staat van een nieuw artistiek verhaal.

Wat te doen in Riparbella en omgeving?

Ontspan vooral. Dit is een plek voor ontspanning – genesteld tussen de groene heuvels vindt u intieme agriturismo's met panoramische zwembaden, huisgemaakte gerechten en uitstekende wijnkelders. Begin de ochtend met yoga op het geluid van vogelgezang, en breng de dag door met het proeven van olijfolie van nabijgelegen olijfpersen of zwemmen met uitzicht op eikenbossen. Actieve vakantiegangers vinden een netwerk van rustige wandel- en fietspaden die leiden door wijngaarden, naar kruiden geurende weiden en olijfboomgaarden, waar af en toe een hert of wild zwijn voorbij kan schieten.

Een bijzondere attractie is de mobiele kerststal Presepe di Riparbella, die het hele jaar door te bezichtigen is en dagelijks geopend is van 8.00 tot 18.00 uur. De stal, gemaakt door lokale bewoners, beslaat een oppervlakte van 80 m² en herbergt meer dan 140 beeldjes, elk ongeveer 20 cm hoog. De beeldjes vertegenwoordigen diverse oude beroepen, waaronder ambachtslieden, boeren, boswachters en huisvrouwen.

Bovendien heeft Riparbella, met slechts 1700 inwoners, meer te bieden dan alleen een bezoek aan de 19e-eeuwse kerk van San Giovanni Evangelista, die het stadje domineert. Ook een bezoek waard zijn het 16e-eeuwse Oratorio della Madonna delle Grazie, met zijn fresco's en Maria-schilderijen, en de 19e-eeuwse Cappella Baldasserini, die eenmaal per jaar geopend is tijdens Hemelvaart.

Een architectonisch hoogtepunt is de neoclassicistische begraafplaats uit 1894, waarvan de gevel doet denken aan Etruskische graven. Op een heuvel boven de Sterza-vallei liggen de ruïnes van het 12e-eeuwse kasteel Strido, dat uitzicht biedt op de omliggende heuvels en wijngaarden.

Het centrum van Riparbella heeft zijn middeleeuwse indeling behouden, met smalle straatjes, stenen huizen en kleine paleizen, wat een pittoreske sfeer creëert. In de buurt kunt u lokale wijngaarden bezoeken die bekend staan ​​om hun biodynamische wijnen, een wandeling maken door het kustreservaat Tomboli di Cecina of de nabijgelegen musea en archeologische parken verkennen die het Etruskische verleden van de regio belichten.