Eenvoudig scrollen langs ‘skinnytok’-video’s die eetstoornis aanmoedigen: ‘Algoritme stimuleert extreme content’

Video’s op social media waarin extreme ongezonde eetpatronen worden aangemoedigd. Het bestaat op TikTok onder de noemer #skinnytok. En dat is vooral zorgelijk voor kinderen en jongeren die nietsvermoedend langs dit soort TikTok-video’s scrollen.

Waar voorheen de zogenoemde pro-ana-websites ‘motivatie’ waren en een eetstoornis aanmoedigden, neemt social media het fenomeen nu over. Op platformen als TikTok moedigen anorexia-patiënten elkaar aan en delen tips hoe je sneller kunt afvallen. En dat terwijl een eetstoornis ingrijpende gevolgen kan hebben en tegenwoordig ook nog eens de wachtlijsten van eetstoorniszorg lang zijn.

Op TikTok zijn inmiddels meer dan 50.000 video’s met de hashtag #skinnytok en miljoenen views te vinden. Video’s waarin extreem dunne meisjes poseren en hun tips geven om dit na te streven, bericht EenVandaag.

Het zorgwekkende aan #skinnytok is dat deze video’s zomaar op iemands beeldscherm verschijnen. Waar voorheen iemand doelbewust een pro-ana-website moest bezoeken, scroll je nu nietsvermoedend langs de #skinnytok-video’s.

Het Belgische VRT NWS deed onderzoek en daaruit blijkt dat kinderen en jongeren binnen een uur scrollen video’s op TikTok en Instagram kunnen tegenkomen die eetstoornissen promoten.

Tim Offringa, arts in opleiding tot psychiater bij het LUMC, deed onderzoek naar de impact van social media op anorexia nervosa. „Social media zorgen ervoor dat, als je ergens kwetsbaar of gevoelig voor bent, je er content over te zien krijgt.”

Wat er in dat soort content te zien is? „Hoe je beter kunt afvallen, hoe je ervoor kunt zorgen dat niemand het ziet. En hoe zwaarder iemand het lijkt te hebben, hoe meer likes of shares. Uiteindelijk word je gebombardeerd door je kwetsbaarheid. En dat versterkt alleen maar. Het algoritme werkt namelijk zo dat extreme content wordt gestimuleerd”, aldus Offringa. „Hoe zieker, hoe meer aandacht, eigenlijk.”

En daarin is TikTok voor dit soort content een makkelijk platform. „Wat bij TikTok venijnig is, is dat het vooral om video’s draait, met muziek en tekst. Daar kun je veel informatie in kwijt. Ook is het algoritme van TikTok vrij sterk. Je wordt gebombardeerd met alleen maar negativiteit. Waar uiteindelijk het bedrijf achter TikTok geld mee verdient.”

In België pleit de minister van Digitalisering voor maatregelen tegen fenomenen als #skinnytok. In Nederland is staatsecretaris Zsolt Szabó verantwoordelijk voor die afdeling. Hij noemt het verheerlijken van eetstoornissen op social media verwerpelijk en benadrukt tegen EenVandaag de risico’s voor kwetsbare jongeren. Volgens hem verplichten Europese regels wel grote platforms om risico’s, zoals schade aan de volksgezondheid, aan te pakken.

Ook werkt het kabinet aan richtlijnen en een publiekscampagne om opvoeders te ondersteunen bij gezond en verantwoord social mediagebruik. Ook komt er een plan tegen medische desinformatie. Verdere maatregelen zijn er (nog) niet.

Volgens Offringa heeft de politiek een taak en hij blijkt voorstander van reguleren. „Dit ontwikkelt zich razendsnel en er zijn weinig restricties. Het is duidelijk dat het op allerlei aspecten een negatieve invloed heeft. Alleen denk ik dat het praktisch best moeilijk is. Ik zou de politiek aanmoedigen er hard over na te denken.”

Hij vervolgt: „Het is denk ik best mogelijk het algoritme aan te passen. In verschillende landen zijn algoritmes ook anders. Maar dat gaat ook weer tegen vrijheid van meningsuiting en tegen vrijheid van media in, dat is een moeilijke balans.”

Nederlandse kinderen het gelukkigst, maar met kanttekening: ‘Laat dit een aanmoediging zijn’

Esmee wil niet meer leven door zeldzame Ehlers-Danlos Syndroom (EDS), maar ‘wel erkenning en nog iets nalaten’