De onvermijdelijke obsessie met sociale media: hoe we ons verhouden tot de 'nieuwe wereld'

Degenen die werken in wat berucht de culturele industrie wordt genoemd, of degenen die banen hebben die intense concentratie vereisen, of zelfs degenen die simpelweg tijd besteden aan wat je een 'contemplatief leven' zou kunnen noemen, in een van zijn talloze, bijna altijd residuale vormen, weten heel goed – we weten het allemaal – dat de smartphone een soort zoete, kleffe, zelfopgelegde straf is. Een oneindige hoeveelheid tijd, concentratie en ideeën zorgt ervoor dat we het bijna altijd zinloze 'scrollen' verliezen. We weten dit allemaal! Het genereert een soort verdovende misselijkheid waar we vaak niets aan kunnen doen, omdat we die vinger die de beelden op en neer beweegt, die fictieve beweging, zien als een echte actie op de wereld die zich voor ons ontvouwt, alsof we er daadwerkelijk deel van uitmaken. En zo lijken, gedurende al die momenten, die vaak halve dagen worden, de minachting, de verveling en de zorgen te verdwijnen in een visuele en auditieve saaiheid. Ook dit is bekend!

Toch lijkt deze situatie, zelfs als we proberen elk moralistisch oordeel te vermijden, een objectief, onbeantwoord probleem te zijn, misschien wel onmogelijk op te lossen, maar tegelijkertijd een probleem dat ons ook uitdaagt, omdat het slimme scherm, in welke vorm dan ook, een verlengstuk van ons wezen is geworden. We zijn er volledig door veranderd, aangepast en geëvolueerd (ten goede of ten kwade). We hebben veel studies gelezen, of in ieder geval gehoord, over de invloed van onze relatie met slimme schermen op de vorming van de hersenen, beginnend vanaf zeer jonge leeftijd. Net zoals we hebben gehoord over de verstoringen die oudere geesten beïnvloeden.

Dat gezegd hebbende, en ervan uitgaande dat al het gepraat over de schadelijke invloed van de combinatie smartphone/sociale media/voortdurende meldingen klopt, is het dan niet zo dat de snelheid waarmee we ons vermaken, waarmee we voortdurend in contact staan ​​en wat ons verbonden houdt, de afgelopen anderhalve eeuw is versneld? Net zoals onze perceptie van dingen is versneld?

Begin twintigste eeuw, toen schilderkunst, verhalen en theater de cultuur/het amusement domineerden, werd de komst van de cinema door een groot deel van de intelligentsia gezien als een angstaanjagend instrument dat, met de snelheid van zijn beelden en de kracht van zijn geluiden, niets anders deed dan de massa verdoven (die vervolgens feitelijk ten prooi viel aan dictaturen die er op een formidabele en vaak artistiek prijzenswaardige manier mee wisten te spelen – van Leni Riefenstahl tot Eisenstein, ja, degene die het slagschip Potemkin creëerde, om maar de bekendste voorbeelden te noemen).

Met de komst van de televisie ging de door de Frankfurter Schule geïnspireerde intelligentsia helemaal los. Dat was het kapitalisme dat je huis binnenkwam en je bombardeerde en onderwierp met het constante beeld van een aspiratie voor welzijn waar je je hele leven voor zou moeten werken zonder ook maar de geringste kans op verwezenlijking.

De observaties over de sociale media van vandaag – TikTok, Instagram, enzovoort – zijn vergelijkbaar: obsessief, grof, repetitief, maar misschien wel volkomen noodzakelijk. In de zin dat dit 'acceleratie' van entertainment slechts een onvermijdelijke evolutie is in de geschiedenis van de relatie van de mensheid met technologie. Er is een soort 'druk' waaraan we misschien niet kunnen weerstaan. Aan de ene kant wordt deze druk bepaald door technologie, aan de andere kant wordt technologie door ons gecreëerd.

Je zou dan kunnen denken dat de invloed van deze hulpmiddelen op de vorming van de hersenen van de mannen en vrouwen van morgen simpelweg deel uitmaakt van een hervorming, een cyclische verschuiving in de menselijke perceptie. De wereld verandert mee met ons veranderende vermogen om haar te beïnvloeden en volgens onze veranderende perceptie ervan, en dit alles gebeurt via de technische hulpmiddelen die we voortdurend creëren. Vanuit dit perspectief is het daarom onvermijdelijk dat "de nieuwe wereld", of eenvoudiger gezegd, de cyclisch vernieuwende samenleving, ook deze hervorming van onze perceptie van de wereld zal inhouden via de technologie die we bieden . Waar dit toe zal leiden, wat voor wereld dit alles zal opleveren, is een andere vraag.

Meer over deze onderwerpen: