Stress? Om het te overwinnen, moeten we het op de weegschaal leggen.

Hoe kunnen we voorkomen dat we overweldigd raken door stress? Laten we ons een echte weegschaal met twee schalen voorstellen en aan de ene kant de eisen van buitenaf plaatsen – werk, familie, geld – en aan de andere kant de middelen die ons helpen ons welzijn te behouden: "Het is de stressschaal, een model dat voortkomt uit wetenschappelijk onderzoek en waaraan ik al jaren werk", legt psychotherapeut David Lazzari uit, voormalig voorzitter van de National Association of Psychologists, die het onderwerp behandelde in zijn boek Lo psicologo in tasca, onlangs uitgegeven door Sperling & Kupfer, "een reisgenoot om lezers te helpen, vooral in zichzelf, de middelen te vinden om welzijn te creëren", vervolgt de auteur.
Stress bestrijden? "Stress is geen vijand; het is een natuurlijke adaptieve reactie", legt Lazzari uit. "Maar als de vraag de middelen langdurig overtreft, raakt de balans verstoord, wat resulteert in spanning, vermoeidheid en fysiek of emotioneel ongemak. De schaal helpt ons te begrijpen of het tijd is om de vraag te verlichten of de middelen te versterken."
Dus, kun je trainen voor fysiek en mentaal welzijn? Elk hoofdstuk bevat oefeningen.
Ik stelde ze voor als ervaringen, grotendeels gebaseerd op technieken voor lichaam en geest die ons helpen ontspannen door te ademen of ons bewust te worden van gedachten en emoties. Ze dienen om kennis om te zetten in ervaring, om balans te brengen in het dagelijks leven. Welzijn is geen statische toestand, maar een vaardigheid die je kunt aanleren.
En zorgt dit er ook voor dat we langer leven?
Tegenwoordig weten we het met zekerheid: lichaam en geest communiceren continu. Onderzoek in de psychoneuro-endocrino-immunologie toont aan dat emoties, gedachten en relaties biologische systemen, immuniteit en zelfs genexpressie beïnvloeden. Mensen met een goede psychologische balans worden daardoor minder ziek en leven beter en langer.
Maar waarom is het zo moeilijk om de boodschap over te brengen dat lichaam en geest onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn?
Omdat de westerse cultuur ze eeuwenlang heeft gescheiden. Maar de hedendaagse wetenschap herinnert ons eraan dat het geen twee afzonderlijke entiteiten zijn, maar verschillende uitingen van één levend systeem. Het overwinnen van een dualistische visie is de sleutel tot een humanere cultuur, maar ook tot effectievere preventie en behandeling.
In je essay heb je het vaak over evenwicht, flexibiliteit en integratie. Waarom zijn deze concepten zo belangrijk?
Dit zijn drie sleutelwoorden voor welzijn. Balans is het vermogen om te bewegen en tegelijkertijd gecentreerd te blijven; flexibiliteit is een fundamentele vorm van veerkracht, het vermogen om je aan te passen aan verandering zonder te breken. En integratie is de verschillende delen van jezelf laten samenwerken: geest, lichaam, emoties en relaties.
Emoties spelen een belangrijke rol in ons welzijn. Kunnen we leren ermee om te gaan?
Ze herkennen en reguleren helpt ons onze gezondheid en levenskwaliteit te beschermen. Onthoud dat emoties niet positief of negatief zijn; het is informatie. Angst beschermt ons bijvoorbeeld, woede geeft een grens aan en verdriet helpt ons verlies te verwerken. Ze worden disfunctioneel wanneer we ze ontkennen of ze laten uitbarsten zonder ernaar te luisteren.
Kan denken ook problemen veroorzaken? Zijn er cognitieve valkuilen die onze kijk op de werkelijkheid beïnvloeden?
Het boek bespreekt 'mentale valkuilen', gewoontepatronen die de waarneming verstoren, zoals 'alles-of-niets'-denken of de neiging tot catastroferen of generaliseren. Het herkennen van deze dynamiek is de eerste stap om ze te ontmantelen: we leren onszelf af te vragen of wat we denken een feit of een interpretatie is.
Zonder te vergeten dat gedachten op het lichaam inwerken…
Ja, elke gedachte heeft een fysiologische resonantie. Een angstige gedachte versnelt de hartslag, een vertrouwende gedachte ontspant de spieren en reguleert de ademhaling. Geest en lichaam spreken dezelfde taal, alleen met een ander alfabet.
Een van de factoren die het welzijn beïnvloeden, is het sociale leven. Heeft dit ook invloed op de fysieke gezondheid?
Zinvolle relaties zijn een echte biologische beschermende factor. Onderzoek bevestigt dat mensen die kunnen vertrouwen op sterke banden een sterker immuunsysteem en minder ontstekingen hebben. En oprechte solidariteit en altruïsme activeren ook hersencircuits die plezier en welzijn bevorderen.
Is altruïsme goed voor je gezondheid?
Er zijn studies die onomstotelijk bevestigen dat altruïsme stress vermindert. We hebben zeer solide bewijs, en bovendien activeert altruïstisch gedrag vaak een mechanisme van wederkerigheid. Hoewel we tegenwoordig in een zeer competitieve maatschappij leven, zijn we geëvolueerd om samen te werken. Altruïsme is goed voor ons, omdat het ons terugbrengt naar onze ware aard.
Om de stressbalans in balans te houden, moeten we ook leren van onszelf te houden. Maar waarom is dat zo moeilijk?
Omdat we het vaak verwarren met egoïsme. In werkelijkheid stelt zelfliefde ons in staat om van anderen te houden. Het gaat er niet om ons af te sluiten in onze eigen wereld, maar om een stabiele basis te bouwen van waaruit we kunnen geven.
En hoe zit het met werk? Het is een stressfactor, maar het kan ons ook helpen de zin van het leven te vinden...
Werk is een geweldige leerschool voor het leven. Het kan ons uitputten als het ons blootstelt aan te hoge eisen of als we niet de juiste erkenning krijgen, maar het kan ons ook voeden als het onze waarden weerspiegelt en ons een nuttig gevoel geeft. Het vinden van een balans tussen prestatie en betekenis is een van de belangrijkste uitdagingen voor hedendaags welzijn.
Je benadrukt de behoefte om zin te vinden in je leven, ook als het om spiritualiteit gaat. Waar komt die behoefte vandaan?
De zoektocht naar zingeving is een fundamentele psychologische behoefte. Ik heb het niet over religie, maar over die seculiere spiritualiteit die samenhang en richting geeft aan het bestaan. Het helpt ons deel te voelen van iets groters en de fragmentatie van het dagelijks leven te overwinnen. En dit leidt ook tot de roep om rechtvaardigheid en inclusie die in de laatste hoofdstukken aan bod komt: welzijn is niet alleen een individueel feit, maar een collectief. We kunnen onszelf niet alleen redden.
La Repubblica


