Fragmenten van licht, liefde en rouw onder de IJslandse hemel

(door Francesco Gallo) Rúnar Rúnarssons "When the Light Breaks", vanaf 14 augustus te zien in de bioscoop met Movies Inspired, vertelt een eenvoudig verhaal over jeugd en verlies, tegen de achtergrond van het subtiele licht en de muziek van IJsland. De vierde speelfilm van de IJslandse regisseur, eerder vertoond in Un Certain Regard in Cannes en vervolgens in competitie in de Alice nella Città-sectie op het 19e Filmfestival van Rome, heeft de ijzige hoofdpersoon Una (Elin Hall) in de hoofdrol, een magere, panseksuele kunststudente die een triest geheim met zich meedraagt: het verlies van een liefde die net begonnen was. In de openingsscène is ze in Reykjavik verliefd op Diddi (Baldur Einarsson), de frontman van haar band, maar hun relatie is helaas van korte duur. De volgende dag leent de jongen de auto van zijn kamergenoot Gunni (Mikael Kaaber) en komt om het leven bij een tunnelongeluk dat het ergste in de IJslandse geschiedenis blijkt te zijn. Het nieuws schokt Una, Gunni en hun vrienden, die de dood van een jongen van hun eigen leeftijd zeker niet kunnen accepteren. Maar wanneer Klara (Katla Njálsdóttir), Diddi's vriendin, arriveert om zijn overlijden te betreuren, komt alles tot een hoogtepunt. Una vindt het buitengewoon moeilijk om haar verdriet voor de hele groep te verbergen, vooral nu de persoon met wie ze het misschien wel meer dan ooit zou kunnen delen, is gearriveerd. Maar de dageraad van het noordelijk halfrond, alcohol en een paar joints oefenen hun helende kracht uit. De prachtige soundtrack, bestaande uit één enkel, eindeloos herhalend stuk: 'Odi et amo' (geïnspireerd op Catullus' gedicht 85), is de openingstrack van Englabörn (2002), het debuutalbum van de IJslandse componist Jóhann Jóhannsson, die in 2018 op slechts negenenveertigjarige leeftijd overleed. "Ik had geen compleet verhaal in me, en er was niets in mijn hart dat groot genoeg was om in een film te worden vertaald," zegt de regisseur. "Ik was die vaste structuur die films altijd moeten aannemen, helemaal zat, omdat het echte leven zoveel genuanceerder is." En dan Rúnar Rúnarsson, die IJsland vertegenwoordigde bij de Oscars met twee van zijn films, 'Eldfjall' en 'Sparrows': "Ik heb er altijd van gehouden om de grijze gebieden te verkennen, het hele spectrum aan ervaringen en emoties, en alle mooie momenten in het leven vast te leggen zonder dat de film per se een 'betekenis' of moraal te vertellen heeft. Het is als een uitstapje naar het strand," vervolgt hij, "waar je al die stenen, schelpen en andere dingen verzamelt. Sommige zijn mooi, glanzend en hebben een mooi oppervlak, andere zijn saai of saai. Maar als je dan thuiskomt en alles op de keukentafel legt, hussel je het door elkaar en ineens heb je een mozaïek." Tot slot zegt hij over verdriet: "Het is een van de thema's van de film. Rouw maakt zoveel verschillende emoties los, iets dat je extreem verdrietig kan maken of een gevoel van enorme schoonheid kan geven."