'We zijn meer geprogrammeerd en geconditioneerd dan we denken': Lama Rinchen Gyaltsen, boeddhistische monnik

Zijn naam begon steeds populairder te worden tijdens de moeilijke tijden van de pandemie. Dag na dag zochten duizenden mensen uit Spaanstalige landen de meditaties en lessen op die hij virtueel gaf vanuit het Sakya Boeddhistisch Centrum in Alicante, Spanje. Lama Rinchen Gyaltsen werd zo voor velen een nabije aanwezigheid in die onzekere tijd. "We dachten dat deze piek in belangstelling te wijten was aan de pandemie. Mensen zaten opgesloten, waren erg angstig en hadden therapeutische hulpmiddelen nodig om stress en eenzaamheid te verminderen", zegt de Lama. De wens om naar hem te luisteren, nam echter niet af, zelfs niet nadat de crisis voorbij was.

Integendeel: de aanwezigheid van deze boeddhistische monnik – geboren in Uruguay, opgegroeid in de Verenigde Staten en opgeleid in India, Tibet en Nepal – is essentieel geworden voor honderdduizenden Latijns-Amerikanen die zijn leer volgen. In landen als Mexico, Argentinië, Colombia en Chili blijft het enthousiasme voor zijn leer groeien. Vorige week was hij in Bogotá en gaf hij een driedaags seminar voor een volle zaal.

Er is sprake van een ontwaken van bewustzijn. Het is een ietwat dubbelzinnige term, maar het betekent dat er een deel van de bevolking is met een heel andere openheid. Dit zijn mensen die een levenswijze nodig hebben die hen de tools geeft om hun geest te trainen, een ethische code te ontwikkelen, hun eigen geluk te definiëren en de controle over hun innerlijke toestand te nemen. Dit type bewustzijn – dat het individualisme heeft overstegen en de behoefte begint te voelen om zich opnieuw te verbinden, om een ​​alomvattende, holistische visie te zoeken – staat open voor leringen over afhankelijk ontstaan, karma, het nemen van verantwoordelijkheid voor hun toekomst, hun gedrag en hun gezondheid. Dit zijn de mensen die geïnteresseerd zijn in de Dharma, in de boeddhistische filosofie en beoefening.

Het is een interessant onderwerp. Want tegenwoordig zoeken veel mensen, in plaats van dieper te graven en een duurzame oplossing te vinden, naar tips om direct resultaat te behalen. Ze proberen een onaangenaam symptoom te neutraliseren zonder de kern van het probleem te bereiken, zonder de onderliggende oorzaak te vinden of een nieuwe levensstijl te creëren die hen echt zal verbeteren. Ze willen de zin "om te zeggen wanneer ze wakker worden" om hun houding te veranderen, de lijst met drie dingen die ze kunnen doen als ze in een lastige situatie terechtkomen of zich overweldigd voelen door woede. Ze zoeken een snel resultaat en weinig betrokkenheid. Het is bijna hetzelfde als naar de dokter gaan en zeggen: "Ik heb dit probleem, maar vraag me niet om mijn dieet of beweging te veranderen. Geef me een pilletje, dat zoet smaakt en dat lost het probleem op." Maar dan staat het huis al in brand. Wat er moet gebeuren, is een heleboel preventief werk.

Want dat andere is slechts een pleister op de wond, iets dat een situatie maskeert en de onderliggende oorzaken niet aanpakt. Maar het is ook een legitieme vraag die beantwoord moet worden. Het idee is om te zeggen: op de korte termijn kun je dit doen, maar het zou beter zijn als je bijvoorbeeld onderzoekt waarom je boos wordt, welke knoppen je gebruikt om dat te laten gebeuren, waarom bepaalde typen mensen altijd deze reacties bij je oproepen.

Absoluut niet. We zijn nog steeds de grote onbekende. We weten niet hoe onze geest werkt, hoe onze gedachten met elkaar verbonden zijn. We kijken naar buiten. Er is zelfs een zekere angst om onszelf te leren kennen. We worden verstoord door de stilte; we proberen die te vullen met lawaai, met zinloze gesprekken. Simpelweg om niet aanwezig te zijn, om onze inconsistenties, de innerlijke chaos, niet te ontdekken. Dat is altijd al zo geweest. Maar dit fenomeen van het zoeken naar een snelle oplossing, een hack , is iets nieuws. Ik denk dat het pas de afgelopen vijf jaar is ontstaan.

Het heeft ermee te maken. We willen dat alles direct en kort is. De aandachtsspanne is tegenwoordig ook veel korter. Een paar hoogleraren vroegen me om te helpen bij het opstellen van een protocol voor dagelijkse meditatie. Ik zei dat we natuurlijk dit protocol, dat ik in sommige cursussen gebruik, van twintig minuten, konden aanpassen. Nee, nee, zeiden ze. Voor deze twintigjarige studenten moet het minder dan drie minuten duren. Ze kunnen niet langer zitten. Hoe kunnen we de geest trainen in minder dan drie minuten als we er vervolgens 23 uur en 57 minuten aan besteden om hem op een andere manier te trainen? Die drie minuten doen niets af aan alle andere conditioneringen.

Ten eerste moeten we het laboratorium ontwikkelen. Formele meditatie op het kussen is de optimale voorwaarde om de beste innerlijke staat te creëren, de weg te effenen en vooruit te komen. Naarmate het experiment met onze formele beoefening succesvol is, beschikken we over de formules om het uit te breiden naar alle gebieden van het leven, die meer vijandige omgevingen zijn. Wanneer we een bepaald niveau van meesterschap bereiken, zullen we in staat zijn om onze staat te kiezen, onafhankelijk van de context. Tegenwoordig bepalen omstandigheden hoe we ons voelen. Ik ben met bepaalde soorten mensen, ik luister naar bepaalde soorten muziek, ik ga naar een bepaalde plek, ik doe bepaalde activiteiten, omdat al deze dingen "me dat gevoel geven " . Dit creëert veel afhankelijkheden. Vertrouwen op externe veranderingen om een ​​innerlijke staat te bereiken is geen duurzame oplossing. Meditatie geeft ons de tools om steeds meer te kiezen wat we denken, wat we voelen, waar we aandacht aan besteden. We kiezen onze innerlijke staat zonder afhankelijk te zijn van externe omstandigheden.

Heel weinig. We zijn meer geprogrammeerd en geconditioneerd dan we denken. We denken dat we volwassen zijn en kunnen doen wat we willen. Maar grillen en verlangens zijn niet wat we willen. Dat zijn de impulsen die voortkomen uit programmering. We worden bijna gedwongen om te willen en te doen. We kunnen met onze wijsheid niet onderscheiden wat het beste voor ons is en onszelf vervolgens in de juiste richting sturen. We stellen onszelf niet correct vast. We zijn veel minder vrij dan we denken en worden overspoeld met stimulatie. Vroeger moest je een hele film van negentig minuten kijken om de dramatische climax te bereiken. Nu zijn alle korte video's climaxen. De impact is zo groot dat dagelijkse interacties niet dezelfde piekstimulatie hebben. Het is net als het eten van pittig eten: na het eten verstoppen je smaakpapillen zich, beschermen ze zichzelf, en smaakt normaal eten naar zaagsel. Vandaag probeer je een artikel van twee pagina's te lezen en je kunt ChatGPT beter om een ​​samenvatting vragen met een lijst van de belangrijkste punten.

Met deze snelheid, overdreven door technologie, is er geen besef dat tijd omvat. We denken niet eens na over onze eigen toekomstige gezondheid. Dat is een van de belangrijkste praktijken die ik in de Dharma probeer te benadrukken: het ontwikkelen van liefdevolle vriendelijkheid jegens onszelf in de toekomst. Die te verlengen met tien, twintig jaar, en zo mogelijk tot aan ons sterfbed. Op een romantische manier zie ik het als het schrijven van het laatste hoofdstuk van je leven. Stel je voor dat je 80 of 90 jaar oud bent en sluit een verbond met de idealen van je laatste versie. Neem je voor niets te doen wat je toekomstige zelf verraadt. Als je dat doet, zul je je heel kalm voelen. Het is waar dat er veel hoofdstukken te schrijven zullen zijn, dat je leven vele wendingen zal nemen, maar je ziet het met optimisme en een glimlach tegemoet, omdat je weet dat je jezelf niet zult verraden. Dat geeft je veel kracht en zelfvertrouwen. Je kunt niet alle omstandigheden beheersen, maar je kunt wel je eigen pad bepalen. De wind en de getijden zullen komen, maar mijn leidraad is het vervullen van de idealen van dit toekomstige zelf.

Deze spirituele kwaliteiten worden vaak gecodificeerd in culturele termen. Dus, volgens de fundamentalistische denkwijze, wordt geduld begrepen als niet rebelleren, je hoofd buigen, je overgeven en accepteren wat je is aangedaan. Maar in de spirituele context, in de context van het transcendentale pad, betekent geduld werkelijk vrede. In vrede zijn, zelfs als er tegenspoed is. Tegenwoordig beïnvloeden ups en downs ons. Als het goed gaat, voelen we ons goed; als het slecht gaat, voelen we ons slecht. Geduld is een kwaliteit die we bewust ontwikkelen en die ons ertoe brengt ons goed en in vrede te voelen wanneer de dingen niet gaan zoals we willen. Op een diep niveau betekent geduld ook het tolereren van de waarheid. Omdat we onze versie van de realiteit hebben, en dan struikelen we over het heden. Als we de verrassing van een ongemakkelijke waarheid die onze overtuigingen enzovoort uitdaagt, niet tolereren, komen we niet vooruit. Er is geen inzicht , geen ontdekking.

Het heden accepteren betekent niet passief zijn. Het gaat er niet om achterover te leunen en de wereld zonder enige weerstand over je heen te laten lopen. Het betekent: ik heb een plan, een verwachting, en ik zie dat moment tegemoet met mijn beste wil. Maar dan accepteer ik het heden en verzoen ik me met de realiteit. Meestal, als dingen niet gaan zoals we willen, verzetten we ons, duwen we. 'Er mag vandaag geen verkeer zijn', 'dit is niet eerlijk'. Maar het weer is wat het is, het verkeer is wat het is. Dus pas ik me aan, en wanneer ik in harmonie ben met de realiteit, zie ik wat ik kan bijdragen, welke veranderingen ik kan aanbrengen. Geduld is essentieel. Het is de derde paramita van gelukkig zijn. De vierde is ervoor kiezen om gelukkig te zijn. Maar dat kun je alleen doen als je eerst vrede hebt met de realiteit.

Tegenwoordig zien we het als een nulsomspel. Ik kan alleen gelukkig zijn als ik overwin, als ik win, als ik verdwijn. Alsof het iets materieels is dat niet gedeeld kan worden. Alsof het erom gaat als eerste te zijn en dat geluk in eigen hand te nemen. Omdat we geen controle hebben over onze innerlijke staat, grijpen we naar externe omstandigheden die een simulatie van welzijn creëren die op de een of andere manier compenseert voor het gebrek aan vrijheid. Dus iedereen vecht om deze middelen. Wie heeft hoge posities, wie heeft de nieuwste auto, wie heeft deze partner, wie heeft deze titel, wie heeft dit aantal volgers op sociale media? Maar er is altijd iemand vóór ons die afgunst creëert, iemand naast ons die concurrentie creëert, iemand onder ons die minachting creëert. Wat ik de driekoppige draak noem. Dat is een zeer giftige, zeer schadelijke emotionele toestand. Geluk, vanuit het perspectief van de Boeddha, is vrijheid. Het is niet de vervulling van een verlangen, maar de vrijheid van verlangen. Om ons uit te nodigen te heroverwegen wat geluk is, gebruiken we een ander woord: welzijn. Welzijn is wat bloeit wanneer we ons bevrijden van de sluiers, wanneer we de lagen van vervorming afpellen die gedragsmatig kunnen zijn – een slechte gewoonte – emotioneel – een negatieve emotie, zoals woede – egocentrisch – 'Ik ben de as van het universum' – en cognitief – wat betekent dat we niet echt begrijpen wie we zijn, onwetendheid, verwarring. Naarmate we ons bevrijden van die vier sluiers, ontstaat welzijn op natuurlijke wijze. We zijn meer in harmonie met de waarheid. Naarmate we dichter bij die natuur komen, zullen we ons goed voelen, gelukkig zijn, we zijn genoeg. En dan, als er iets moois in de wereld gebeurt, geniet je ervan zonder gehechtheid, zonder afhankelijkheid, zonder verslavingen.

Dat was mijn eerste reactie. Zelfs toen ik het hoorde, voelde ik me enigszins beledigd in mijn intelligentie. Als we grillen najagen en proberen afhankelijkheden te bevredigen, hebben we geen macht om te kiezen. Ik moet denken aan Shantideva , deze grote mysticus en dichter uit de 8e eeuw in India, die zei: Spiritueel enthousiasme is leren vreugde te vinden in iets deugdzaams. Ik bedoel, je weet eerst wat goed voor je is en dan kies je ervoor om het leuk te vinden. Aan de andere kant vinden we iets leuk en weten we niet of het ons zal doden. Het maakt niet uit. Waar we naar op zoek zijn, is onmiddellijke bevrediging. Maar om te kunnen kiezen wat we leuk vinden, moeten we eerst vrede hebben met onszelf, met anderen en met de realiteit.

Volgens de grote yogi's is compassie wat ons het meest zuivert en in harmonie brengt. Omdat het het meest veeleisende is. Het is de tegenpool van de vervorming van egocentrisme, waarbij we uit angst geobsedeerd zijn door onze behoeften en ons eigen behoud. Met een beetje geluk ontwikkelen we vriendelijkheid. Dat is al een vereiste. Maar compassie brengt ons ertoe een nog grotere stap te zetten: ons verbinden met het lijden van anderen en geïnteresseerd raken in hulp. Het is de puurste uiting van grote liefde. En op spiritueel niveau is het wat ons het meest zal corrigeren. Het maakt ons veerkrachtiger, sterker in het verdragen van het onverwachte en het omgaan met onze moeilijkheden. Op sociaal niveau verandert het onze identiteit. Want vandaag de dag rent de rechterhand wanhopig om de duim van de linkerhand te redden. Als we ons hart openen om empathie te tonen voor anderen, verandert ons perspectief. Het is wat ons echt zal leiden tot een nieuwe menselijke fase waarin we alle uitdagingen die we tegenkomen kunnen overwinnen.

De leringen en cursussen van Lama Rinchen Gyaltsen worden aangeboden op www.paramita.org .