Verwachtingsmanagement: hoe we een manier vinden om gelukkig te zijn zonder teleurgesteld te worden

Bijna iedereen weet het: we zijn enthousiast over iets waar we hoge verwachtingen van hebben. Een boek waar een vriend lyrisch over is. Een serie waar iedereen momenteel vol lof over is. Een restaurant dat op Instagram alle aandacht krijgt. Dan lezen we het boek, kijken we de serie of eten we de handgetrokken noedels – en voelen we ons teleurgesteld, zelfs ronduit bedrogen.

Als we van tevoren denken: "Het zal wel niet zo lekker zijn" of "Ik heb er eigenlijk geen zin in", zijn we vaak aangenaam verrast en beleven we de meest fantastische ervaringen. Een klassieker. Dankzij de neurobiologie weten we nu wat erachter zit.

Voorspellingskloof: wat het voor ons betekent als onze verwachtingen niet blijken te kloppen

Verschillende hersengebieden zijn betrokken bij de voorbereiding op iets dat gaat gebeuren, schrijft psycholoog Kyle Davis in "Psychology Today". Onze prefrontale cortex, het centrum van ons bewustzijn, creëert een idee of voorgevoel, een visioen van onze toekomstige ervaring. De amygdala, ons emotionele centrum, stelt ons in staat om plezier of ongemak te ervaren, en onze hippocampus levert ervaringsgegevens uit ons geheugen.

Als we een prettig voorgevoel hebben, maakt onze hersenen dopamine aan, een neurotransmitter die ons opwindt en blij maakt. Vol vreugde betreden we de situatie waar we naar uitkeken. Maar als er iets gebeurt dat niet overeenkomt met onze innerlijke emotionele toestand – de handgetrokken noedels smaken flauw, zijn te gaar en we hebben er een eeuwigheid op moeten wachten – dan keldert ons dopaminegehalte. Want ons brein registreert: er is iets mis.

Ons brein wil nauwkeurige voorspellingen doen

Blijkbaar was er een misrekening die leidde tot een onevenwichtige hormoonafgifte. Dit is niet goed, het is energieverspilling en moet onmiddellijk worden aangepakt en in balans gebracht. Daardoor hebben we het gevoel dat we in een gat vallen. We zijn teleurgesteld. Niet alleen vanwege de flauwe pasta, maar ook omdat onze hersenen onze dopamine-pieken laten dalen.

Ben je op zoek naar routines die je helpen ontspannen? Wil je eindelijk eens goed slapen? Leer hoe je rustig om kunt gaan met stressvolle periodes.

Ontdek nu

Als we daarentegen een situatie meemaken waarvoor we weinig hoop hadden, verloopt dit proces op vergelijkbare wijze, maar dan in omgekeerde volgorde: als we bijvoorbeeld een goed gesprek hebben of de muziek op een feestje leuk vinden waar we eigenlijk niet naartoe wilden, stijgt ons dopamineniveau razendsnel en voelen we ons verrassend goed.

In beide gevallen blijven de betreffende ervaringen levendig in ons geheugen gegrift: ons brein heeft als doel om zo nauwkeurig mogelijke voorspellingen te doen. Het doet al die moeite immers vooral om ervoor te zorgen dat we zo goed mogelijk voorbereid zijn op een situatie en deze zonder stress kunnen beleven. Daarom leren we over het algemeen veel van verrassingen, zowel positieve als negatieve.

Als we onszelf ervan overtuigen dat onze verwachtingen zijn vervuld

In onze pogingen om correcte voorspellingen te doen, kan ons brein er zelfs voor zorgen dat we de werkelijkheid vervormd waarnemen. Dit wordt geïllustreerd door de zogenaamde bevestigingsbias: we hebben de neiging gebeurtenissen of informatie te interpreteren op een manier die past bij onze aannames en theorieën. We zijn ook bijzonder gevoelig voor ervaringen die onze aannames bevestigen.

Als we bijvoorbeeld denken dat iemand ons niet aardig vindt, zullen we veel meer bewijs daarvoor zien dan wanneer dat niet zo is. En we kunnen onszelf gemakkelijk wijsmaken dat de te gaar gekookte pasta elke minuut wachten en elke euro waard was als we het te moeilijk vinden om onze fout toe te geven.

Daarom zou het niet ideaal zijn om altijd met pessimistische verwachtingen door het leven te gaan, in de hoop alleen maar positieve verrassingen te ervaren: onder bepaalde omstandigheden komen deze verrassingen misschien helemaal niet voor. Hoe dan ook, het risico bestaat dat we onszelf voor de gek houden en de wereld veel negatiever ervaren dan ze in werkelijkheid is. Self-fulfilling prophecies zijn geen zeldzame uitzonderingen, maar eerder het resultaat van onze natuurlijke psychologische processen.

3 stappen die kunnen helpen bij het managen van verwachtingen

Omdat niemand ons brein kan tegenhouden om voorspellingen te doen over de toekomst en ons met bepaalde verwachtingen naar een situatie, een dag of een seizoen te leiden, beveelt Kyle Davies drie stappen aan om ons te helpen een bewustere en gezondere manier te ontwikkelen om met onze verwachtingen om te gaan:

1. Let op voorspellingen

We kunnen onbedoelde verwachtingen tegengaan door onszelf af te vragen wat we hopen te bereiken voordat we aan een ervaring beginnen. Zal het leuk zijn? Of stressvol? Wat verwachten we?

2. Gebruik verwachtingen gericht

Zodra we onze verwachtingen duidelijk hebben, kunnen we bewust kiezen wat we creëren. In plaats van te denken: "Deze handgetrokken noedels moeten wel geweldig zijn als iedereen ze viert", kunnen we tegen onszelf zeggen: "Nu ga ik eens kijken of de hype terecht is."

3. Kweek nieuwsgierigheid

We kunnen oefenen om opener en nieuwsgieriger te worden. Bijvoorbeeld door onze aandacht vaker te richten op dingen die we normaal gesproken negeren omdat we ze als vanzelfsprekend beschouwen – zoals de lucht of onze adem. We kunnen er ook een gewoonte van maken om meer vragen te stellen.

Zowel tegenover onze medemensen als tegenover onszelf.

Brigitte

#Onderwerpen