'Aklın Manzaraları' İstanbul Modern'de

İstanbul Modern’in ev sahipliğinde düzenlenen ve medya sanatçısı Ali Kazma’nın farklı coğrafyalarda ürettiği çalışmalarına yer veren “Aklın Manzaraları” sergisinde, sanatçının Japonya’nın Nara kentinde altı asırdır süren geleneksel mürekkep yapımını belgelediği “Sumi” (2025) adlı video yapıtı ilk kez gösteriliyor.

Küratörlüğünü Öykü Özsoy Sağnak ve Demet Yıldız Dinçer, asistan küratörlüğünü ise Yazın Öztürk’ün üstlendiği “Aklın Manzaraları”, sanatçının 55. Venedik Bienali Türkiye Pavyonu’nda sergilenen “Hat” (2013) ve “Dövme” (2013) başlıklı videolarıyla birlikte, zor erişilen kütüphaneler, matbaalar, kâğıtçılar, ciltçiler, restorasyon atölyeleri, kitapçılar gibi mekânları belgelediği ve geçmişten günümüze edebi üretimin izini süren fotoğraflardan oluşan bir seçkiyi de içeriyor.

Yazar Orhan Pamuk’un kişisel arşiv ve yaşam alanına odaklanan “Mürekkep Evi” (2023) ve “Sentimental” (2022) ile Arjantinli yazar ve kitap tarihçisi Alberto Manguel’in kütüphanesinin Fransa’dan Portekiz’e taşınma sürecini konu alan “Alberto Lizbon’da” (2024) yapıtları da, Türkiye’de ilk kez izleyiciyle buluşan çalışmalar arasında yer alıyor.

İstanbul Modern Yönetim Kurulu Başkanı Oya Eczacıbaşı, sergiyle ilgili “Ali Kazma’nın insanlık tarihi, üretim kültürü ve düşünsel mirasa odaklanan yapıtlarını bir araya getiren ‘Aklın Manzaraları’ sergisine ev sahipliği yapmaktan büyük mutluluk duyuyoruz. İstanbul Modern Fotoğraf Galerisi olarak, Türkiye’de bir müze bünyesinde kurulan ilk ve tek fotoğraf galerisi olma misyonuyla, fotoğraf ve video gibi mercek temelli disiplinlerin çağdaş sanattaki yerini daha görünür kılmaya devam ediyoruz. Bu sergi, hem analog hem dijital üretimler arasında kurduğu özgün diyalogla sanatın çok katmanlı doğasına ışık tutuyor” dedi.

'HAYATIMI ADADIĞIM İŞLERİM KENDİ ŞEHRİMDE'

“Aklın Manzaraları” sergisiyle ilgili olarak Ali Kazma, “Bütün sergilerime özeniyorum ama sanki İstanbul’daki sergilerime biraz daha fazla özeniyorum. Bu sergileri, kişisel tarihimle, şu ânımın ve geleceğimin kesiştiği noktalar olarak görüyorum. Yaklaşık on yıl aradan sonra, kendi şehrimde İstanbul Modern gibi büyük bir kurumda sergi açmak benim için büyük bir anlam taşıyor. Normalde yurt dışında yaptığım sergilere gelemeyen teyzelerimin, kuzenlerimin, eski öğrencilerimin de gelebileceği bir sergi olması sebebiyle de ayrı bir heyecan duyuyorum. Ayrıca sergide yer alan ‘Hat’ ve Orhan Bey’le yaptığım işler, üretildikleri yerlere çok yakın bir konumda sergileniyor. Orhan Pamuk'un evi buradan yaklaşık iki yüz metre mesafede. Çekimler sırasında İstanbul Modern’i de görebiliyordum. İçinde iki buçuk senelik emeğin olduğu, İstanbul ve Beyoğlu’na ait bu işin, aynı bölgede ve Türkiye’de ilk kez sergilenmesi beni fazlasıyla heyecanlandırıyor. Hayatınızı adadığınız işleri kendi şehrinizde, kendi evinizde paylaşmak benim için büyük bir değer taşıyor” diye konuştu.

İstanbul Modern Şef Küratörü Öykü Özsoy Sağnak ve Fotoğraf Küratörü Demet Yıldız Dinçer, sergi fikrinin, Ali Kazma’nın kitaplara ve edebiyata duyduğu ilgiyi merkeze alan yapıtlarını bir araya getirme isteğinden doğduğunu belirterek şunları söyledi: "Aklın Manzaraları, yazarların mekânları ve yazma süreçlerinin yanı sıra bu süreci mümkün kılan matbaalar, kütüphaneler, kitapçılara ve yazma edimi ile doğrudan ilgili olan mürekkebe odaklanan video, fotoğraf ve efemeralardan oluşuyor. Kazma, insan faaliyetlerine dair sorgulamalarını bu kez edebiyat ve yazı üretimi üzerinden sürdürüyor; izleyiciyi, video ve fotoğrafın ‘görünmeyeni görünür kılma’ potansiyeli üzerine düşünmeye davet ediyor. Sergi aynı zamanda sanatçının uzun bir aradan sonra Türkiye’de gerçekleştirdiği ilk büyük ölçekli müze sergisi olma özelliğini taşıyor."

SANAT VE EDEBİYAT BULUŞMASI

Sanatçı Ali Kazma ile yazar ve kitap tarihçisi Alberto Manguel, 14 Haziran Cumartesi günü saat 15.00’te düzenlenecek bir söyleşide bir araya gelecek. Sanat ve edebiyatın kesişim noktasında gerçekleşecek bu buluşmada, dünyanın “şiirsel” bir haritasını çıkarmaya çalışan Kazma’nın çalışmaları ile sanatçının “gerçeklik ile hayal gücü arasında bir dönüşüm portalı” olarak tanımladığı Manguel’in düşünsel dünyası üzerine sohbet edilyor. Moderatörlüğünü serginin küratörlerinden Demet Yıldız Dinçer’in yapacağı buluşma, “Aklın Manzaraları’nın ilk kamusal etkinliği olacak.

“Ali Kazma: Aklın Manzaraları”, 1 Şubat 2026'ya değin ziyarete açık olacak.