Rak szyjki macicy to koszmar dla kobiet: Czy możliwe jest uzyskanie odporności zbiorowej dzięki szczepionce przeciwko HPV?

Co najmniej 95% z 660 000 przypadków raka szyjki macicy na świecie jest spowodowanych wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV). Badanie przeprowadzone w USA ujawniło ogromny wpływ trwających w tym kraju programów szczepień.

Szczepionka, podawana nastoletnim dziewczętom i chłopcom w tym kraju, okazała się tak skuteczna, że ​​osiągnięcie odporności zbiorowiskowej na wirusa wywołującego raka szyjki macicy w USA wydaje się obecnie możliwe. Jednak utrzymanie odporności społeczeństwa na HPV będzie zależeć od zdolności kraju do utrzymania wysokiego wskaźnika szczepień.

Najczęstsza na świecie choroba przenoszona drogą płciową

HPV to najczęstsza na świecie infekcja przenoszona drogą płciową, a szczepionki przeciwko niektórym z setek szczepów tego wirusa są dostępne od prawie dwóch dekad. Obecnie w Stanach Zjednoczonych stosuje się szczepionkę „dziewięcioskładnikową”, która chroni przed dziewięcioma szczepami HPV, odpowiedzialnymi za 90% przypadków raka szyjki macicy. W innych krajach preferowane są szczepionki ukierunkowane na dwa lub cztery szczepy.

Badanie opublikowane w czasopiśmie JAMA Pediatrics wykazało, że kompleksowy program szczepień przeciwko wirusowi HPV w Stanach Zjednoczonych przyniósł znaczną redukcję zachorowań na raka szyjki macicy nie tylko wśród osób zaszczepionych, ale także wśród niezaszczepionych kobiet.

„Nasze badanie dostarcza dowodów na istnienie odporności zbiorowej przeciwko wirusowi HPV, który powoduje raka szyjki macicy, w warunkach wysokiego wskaźnika szczepień i neutralnej płciowo strategii szczepień, czyli szczepienia zarówno chłopców, jak i dziewcząt” – powiedziała Jessica Kahn, badaczka z Albert Einstein College of Medicine w Nowym Jorku.

Wskaźnik zakażeń spadł o 98 procent.

Badanie Kahna objęło grupę kobiet z grupy wysokiego ryzyka zakażenia wirusem HPV. Około 80 procent tych kobiet odbywało stosunki seksualne z dwoma lub więcej partnerami, a u ponad połowy zdiagnozowano infekcję przenoszoną drogą płciową (STI).

Analiza danych z prawie 20 lat wykazała, że ​​szczepienia znacząco ograniczyły transmisję wirusa HPV. Na przykład, w przypadkach, w których stosowano szczepionki biwalentne, chroniące przed dwoma typami wirusa, transmisja zmniejszyła się o 98 procent.

Ponadto fakt, że nie zaobserwowano niemal żadnych zmian w zachowaniach seksualnych grupy badanej, sugeruje, że szczepionki przeciwko HPV odegrały decydującą rolę w obniżeniu wskaźników zakażeń i że efekt ten dotyczył również kobiet niezaszczepionych.

Wyniki te sugerują, że w Stanach Zjednoczonych możliwe jest wytworzenie odporności zbiorowej na tę chorobę, ale Kahn zauważył również, że nie da się mieć co do tego absolutnej pewności:

„Nie ma stałego punktu, w którym moglibyśmy powiedzieć, że HPV został całkowicie wyeliminowany. Dzieje się tak, ponieważ ochrona stadna ma charakter dynamiczny; może ona osłabnąć, jeśli wskaźniki szczepień spadną, jednostki staną się bardziej podatne na HPV lub zmieni się dynamika transmisji”.

HPV: WIĘKSZOŚĆ ZGONÓW MA MIEJSCE W KRAJACH O NISKICH DOCHODACH

Rak szyjki macicy jest czwartym najczęściej występującym nowotworem u kobiet, a najwięcej zgonów odnotowano w krajach o niskich i średnich dochodach.

Fakt, że wirus HPV powoduje raka szyjki macicy, został po raz pierwszy odkryty w 1983 roku przez niemieckiego naukowca Haralda zur Hausena. Odkrycie to doprowadziło do przyznania mu w 2008 roku Nagrody Nobla w dziedzinie medycyny.

Większość osób aktywnych seksualnie jest zakażona wirusem HPV przynajmniej raz w życiu, ale często nie odczuwa żadnych objawów. Wirus ten zazwyczaj powoduje brodawkowate, przeważnie nieszkodliwe narośle na skórze, stopach, dłoniach, gardle i okolicach narządów płciowych.

Niektóre typy wirusa HPV osadzają się jednak w zdrowych komórkach i zaburzają ich funkcjonowanie, co może doprowadzić do rozwoju raka szyjki macicy.

Wskaźniki zachorowań na raka szyjki macicy nieco spadły od czasu wprowadzenia na rynek szczepionki Gardasil, opracowanej przez australijskich naukowców i wprowadzonej na rynek w latach 2000. Szczepionka ta była pierwszą z grupy szczepionek, które mogły zapobiegać wirusowi HPV.

Obecnie dostępne szczepionki przeciwko HPV podaje się zazwyczaj dziewczynkom w wieku od 9 do 14 lat. W niektórych krajach, na przykład w Stanach Zjednoczonych, szczepi się również chłopców w tej grupie wiekowej, co zapewnia populacjom kompleksową ochronę.

GLOBALNE SZCZEPIENIA TRWAJĄ

Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) stawia sobie za cel wyeliminowanie raka szyjki macicy z listy problemów zdrowia publicznego.

Zgodnie z tą strategią przewiduje się, że 90 proc. dziewcząt na całym świecie zostanie zaszczepionych do 15. roku życia, co najmniej 70 proc. kobiet zostanie poddanych badaniom przesiewowym w kierunku raka szyjki macicy w wieku od 35 do 45 lat, a 90 proc. kobiet, u których zdiagnozowano raka, otrzyma leczenie.

Według obliczeń WHO osiągnięcie tych celów mogłoby zapobiec 74 milionom nowych przypadków raka szyjki macicy w nadchodzących latach.

Badanie przeprowadzone w Szwecji na grupie ponad 1,6 miliona dziewcząt i kobiet wykazało również, że u kobiet, które otrzymały szczepionkę, liczba przypadków raka szyjki macicy zmniejszyła się niemal o połowę w porównaniu z kobietami, które nigdy nie były szczepione.

Jiayao Lei, główna autorka badania i epidemiolożka z Karolinska Institutet w Szwecji, powiedziała w wywiadzie dla DW, że wyniki amerykańskiego badania nie są zaskakujące. „To naprawdę mocny dowód, ponieważ pokazuje pośrednią ochronę zapewnianą przez szczepionkę, zwłaszcza w przypadku niezaszczepionych kobiet” – dodała.

Lei podkreślił również, że podanie szczepionki w okresie dojrzewania zapewnia silniejszą ochronę przed zakażeniem HPV i że nawet pojedyncza dawka może być skuteczna. Zauważył, że osoby zaszczepione w młodszym wieku mają silniejszą ochronę. Dodał, że podobną skuteczność obserwuje się w przypadku wczesnych szczepień w dowolnej dawce, natomiast wyższe dawki zapewniają lepszą ochronę osobom zaszczepionym po 20. roku życia.

Pakistan rozpoczął szczepienia

Jest to szczególnie ważne dla krajów, które dopiero rozpoczynają programy szczepień. Pakistan niedawno rozpoczął program szczepień przeciwko HPV dla dziewcząt w wieku 9-14 lat, a Ghana planuje rozpocząć szczepienia w tej grupie wiekowej w październiku.

Jednak wyzwania pozostają. Pakistan zmaga się z kampaniami dezinformacyjnymi, zwłaszcza tymi, które rozpowszechniają fałszywe twierdzenia, że ​​szczepienia powodują bezpłodność. Mimo to, według ministerstwa zdrowia Pakistanu, do tej pory zaszczepiono dziewięć milionów dziewcząt, a docelowo liczba zaszczepionych ma wynieść około 13 milionów.

Rosnące nastroje antyszczepionkowe na świecie i malejąca akceptacja szczepień stanowią poważne przeszkody w kontrolowaniu, a nawet wyeliminowaniu chorób takich jak rak szyjki macicy związany z HPV. Zakłócenia w programach szczepień, kryzysy w systemach opieki zdrowotnej, nierówności w dostępie do szczepionek oraz wahania wynikające z dezinformacji i informacji wprowadzających w błąd stanowią poważne przeszkody w walce z rakiem.

Jessica Kahn z Albert Einstein College of Medicine kończy debatę, mówiąc: „Szczepionka jest niezwykle skuteczna, ale tylko wtedy, gdy jest faktycznie podawana”.