Polscy eksporterzy wciąż konkurują ceną. Wielu myśli o Ukrainie
- Odsetek polskich firm eksportowych dotkniętych globalnymi zawirowaniami gospodarczymi spadł z 80 proc. w 2023 do 66 proc. w 2024 r.
- Strategie rynkowe firm eksportujących towary z Polski są niezmienne od lat i opierają się na konkurencji cenowej. Firmy eksportowe są bardziej innowacyjne niż ogół firm w Polsce.
- Coraz częściej eksporterzy inwestują również w nowe technologie – wdrażanie rozwiązań opartych na AI jest w firmach eksportujących dwukrotnie częstsze niż w pozostałych polskich przedsiębiorstwach.
- Choć w 2024 r. odsetek firm dotkniętych spowolnieniem gospodarczym spadł w porównaniu z poprzednimi latami (z 80 w 2023 r. do 66 proc.), to większość eksporterów nadal deklaruje negatywny wpływ czynników zewnętrznych, takich jak niski popyt zagraniczny czy niekorzystny dla eksportu kurs walutowy - wynika z publikacji Polskiego Instytutu Ekonomicznego „Polscy eksporterzy w czasach niepewności".
Dane pokazują jednak, że polskie firmy eksportowe adaptują się do zmieniających się warunków zewnętrznych.
Zmniejszył się poziom niepewności przedsiębiorców- Zmniejszenie znaczenia skutków sytuacji gospodarczej na działalność eksporterów może być związane z odbiciem wzrostu PKB w Unii Europejskiej w 2024 r. oraz z adaptacją do nowych warunków na rynkach zagranicznych. zmniejsza się poziom niepewności przedsiębiorców Po wzroście gospodarczym, który nastąpił w latach 2022-2023, zmniejszył się poziom niepewności przedsiębiorców.
Firmy eksportowe coraz rzadziej realizują strategie dostosowawcze podtrzymujące kondycję finansowo-ekonomiczną firmy, takie jak np. dostosowywanie cen sprzedaży do zmieniających się warunków - komentuje dr Katarzyna Sierocińska, starsza analityczka w zespole gospodarki światowej Polskiego Instytutu Ekonomicznego (PIE).
Eksporterzy łagodniej niż w poprzednich latach oceniali bariery jednolitego rynku UE. Na konieczność rozszerzenia wspólnych certyfikatów i standardów zwracała uwagę ponad połowa (51 proc.) eksporterów w 2024 r. Było to jednak o 14 pkt. proc. mniej niż w 2022 r.
Podobny spadek zanotowano po wprowadzeniu ułatwień dotyczących zatrudniania cudzoziemców, co jednak może wynikać z ogólnego spadku zatrudnienia obcokrajowców w firmach eksportowych (z 62 proc. firm eksportowych w 2023 r. do 53 proc. w 2024 r.). Mniej negatywnych odpowiedzi było również w przypadku obserwowanych od lat innych barier.
Potrzebę wydłużenia terminu ważności zezwoleń, zmniejszenia częstotliwości kontroli oraz ograniczenia kryteriów przetargowych faworyzujących firmy rodzime zgłaszało o ok. 4 pkt. proc. mniej firm niż w 2023 r. Eksporterzy lepiej oceniali również warunki eksportu na rynki pozaunijne, głównie dzięki spadkowi cen kosztów transportu, obniżenia ryzyka wraz ze zwiększeniem wsparcia dla eksportu ze strony państwa.
Strategia polskich eksporterów nie zmienia się od latRaport PIE przekonuje, że konkurowanie polskich eksporterów na rynku zagranicznym od lat opiera się na cenie towaru. Strategię cenową lub cenową z pewnymi elementami konkurencji pozacenowej stosowała w 2024 r. ponad połowa (53 proc.) firm eksportowych.
Udział eksporterów bazujących wyłącznie na konkurowaniu pozacenowym utrzymuje się na poziomie zaledwie 2-3 proc. przynajmniej od 12 lat, czyli okresu, dla którego w przypadku tego pytania posiadamy wyniki. W 2024 r. najwyższy udział tego rodzaju firm był wśród firm eksportujących produkty wysokiej techniki.
Również charakterystyka polskiego eksportera nie zmienia się od lat. Dominującym kierunkiem polskiego eksportu pozostają kraje Unii Europejskiej.
Najwięcej polskich firm w 2024 r. jako główny kierunek eksportu wskazywało Niemcy (36 proc.), państwa z Grupy Wyszehradzkiej (12 proc.), Francję (5 proc.) i pozostałe państwa UE (20 proc.).
Ponadto eksporterzy w Polsce to przede wszystkim firmy duże, zatrudniające powyżej 250 pracowników (42 proc. w 2024 r.) oraz firmy małe (36 proc.). W 2024 r. 78 proc. firm eksportujących działało w modelu B2B, a 14 proc. oferowało swoje produkty bezpośrednio dla konsumenta (B2C). 67 proc. firm eksportowało jedynie towary własnej produkcji. Były to przede wszystkim firmy małe oraz o wartości rocznego eksportu niższej niż 100 tys. euro.
Z raportu PIE wynika, że 40 proc. polskich eksporterów badanych w 2024 r. było zainteresowanych rozpoczęciem lub wznowieniem eksportu na Ukrainę, choć jedynie 6 proc. chciałaby inwestować w tym kraju po zakończeniu wojny.
Stosunkowo wysoki odsetek firm zainteresowanych eksportem na Ukrainę utrzymuje się od początku pełnoskalowej inwazji Rosji i odpowiada za wzrost polskiej sprzedaży na ten rynek. Odsetek firm zainteresowanych obecnością na rynku ukraińskim jest tym wyższy, im wyższy poziom zaawansowania technologicznego ich produkcji.
Wznowienie lub rozpoczęcie eksportu po zakończeniu wojny najczęściej deklarowały przedsiębiorstwa z branż: chemicznej, produkcji maszyn i spożywczej. Większość eksporterów, tj. 76 proc., nie doświadczyła strat związanych z wojną w Ukrainie. Pozostali odczuli głównie pośrednie konsekwencje konfliktu zbrojnego i zwracali uwagę przede wszystkim na utratę wschodnich rynków zbytu, inflację oraz utrudnienia w transporcie towarów.
W 2024 r. 11 proc. eksporterów wdrożyło lub rozpoczęło wdrażanie sztucznej inteligencji, a 20 proc. rozważa użycie AI w firmach. To prawie dwukrotnie więcej w porównaniu z ogółem firm działających w Polsce.
W 2024 r. 5,9 proc. przedsiębiorstw deklarowało wykorzystanie technologii AI. Sztuczną inteligencję stosuje najwięcej firm eksportowych z sektora produkcji maszyn i urządzeń, ale aplikację tego rodzaju technologii rozważają także producenci chemikaliów i wyrobów chemicznych, wyrobów z gumy i tworzyw sztucznych oraz artykułów spożywczych.
Są to przede wszystkim firmy duże, z udziałem eksportu w przychodach ze sprzedaży powyżej 10 mln euro. W latach 2022-2024 widoczny był znaczący wzrost zainteresowania analizą Big Data, chmurą obliczeniową, Internetem rzeczy oraz systemami zarządzania bazami danych SQL.
Jedna trzecia firm wdrożyła lub wdraża robotyzację. Podobny wynik utrzymuje się od 2022 r. Zainteresowanie systemami zarządzania zasobami ERP wzrosło znacząco między 2022 a 2023 r. i od dwóch lat pozostaje na podobnym – wysokim – poziomie 52 proc.
wnp.pl
