Apel do rządu: Zdrowie we wszystkich politykach – część 2

Portugalia, Europa i cały świat stoją przed poważnymi wyzwaniami: od zdrowia po mieszkalnictwo, od konfliktów zbrojnych po zmiany klimatu, od dezinformacji po ataki na demokrację, od nierówności społecznych po transformację wywołaną przez sztuczną inteligencję. Wszystkie te problemy w pewien sposób wpływają na nasze samopoczucie fizyczne, psychiczne i społeczne. Skoro na nasze samopoczucie wpływają takie czynniki, jak warunki środowiskowe, jakość pracy, poziom wykształcenia, warunki mieszkaniowe, mobilność i status społeczno-ekonomiczny, to czy nie ma sensu traktować zdrowia jako fundamentu kształtowania polityk publicznych?

Niniejszy artykuł powstał z myślą o inicjatywie „Zdrowie we wszystkich politykach”, która jest interdyscyplinarną inicjatywą gromadzącą propozycje 10 młodych Global Shaperów z różnych obszarów i sektorów.

Sara Oom, Wpływ społeczny i społecznościowy

Zdrowie społeczeństwa zaczyna się od sposobu, w jaki żyjemy, przestrzeni, w których mieszkamy, i relacji, które pielęgnujemy. Praca na rzecz godności mieszkaniowej to praca na rzecz zdrowia publicznego: zapewnienie każdemu dostępu do bezpiecznego domu, z minimalnym komfortem, higieną i stabilnością emocjonalną, to bezpośredni sposób na zapobieganie chorobom, zwalczanie izolacji i promowanie dobrostanu. Remont domu często oznacza przywrócenie poczucia własnej wartości, motywacji i zdolności do aktywnego uczestnictwa w życiu społecznym.

Propozycja: Jeśli rehabilitacja mieszkaniowa przyczynia się do rehabilitacji osobistej, inwestowanie w polityki integrujące mieszkalnictwo, zdrowie psychiczne i spójność społeczną może być kluczem do rozwiązania problemów społeczno-ekonomicznych o wysokich potrzebach i niestabilności. Istotne jest, aby inwestycje publiczne w mieszkalnictwo wykraczały poza budowę lub remont i obejmowały zintegrowany program rehabilitacji z aktywnym udziałem beneficjentów, wsparciem psychospołecznym, szkoleniem mieszkańców oraz tworzeniem sieci wsparcia społecznego.

António Félix, Sprawy Europejskie

Analizując dostęp do opieki zdrowotnej w 27 państwach członkowskich Unii Europejskiej (UE), dostrzegamy głębokie nierówności. Dlatego też, poprzez Europejski Filar Praw Socjalnych (EPSR), UE może wzmocnić politykę publiczną, która zapewni lepszą ochronę i włączenie społeczne obywatelom europejskim, zarówno pod względem dostępu do wysokiej jakości edukacji, godnych możliwości zatrudnienia, jak i opieki, zwłaszcza dla osób w niepewnej sytuacji społeczno-ekonomicznej, imigrantów i osób należących do mniejszości etnicznych.

Propozycja: Za pośrednictwem PEDS rząd Portugalii powinien zachęcać UE do koordynowania polityk publicznych promujących ochronę socjalną tych grup społecznych, określając konkretne środki mające na celu poprawę dostępu do opieki zdrowotnej. Jednym z instrumentów służących osiągnięciu tego celu byłoby utworzenie „Europejskiego Funduszu na rzecz Przystępnej Opieki Zdrowotnej” (za pośrednictwem ESF+ i EU4Health), w ramach którego można by utworzyć specjalne linie finansowania na dostosowanie infrastruktury opieki zdrowotnej, digitalizację usług ze szczególnym uwzględnieniem dostępności oraz wspieranie lokalnych kampanii skierowanych do grup wrażliwych.

Inês Ayer, Kultura, sztuka i projektowanie

Czy design może być czynnikiem zdrowia publicznego? Od projektowania bardziej humanitarnych poczekalni, które redukują lęk, po systemy wizualne, które ułatwiają wszystkim nawigację w szpitalu – w tym osobom nieznającym języka lub z wadami wzroku – design ma bezpośredni wpływ na to, jak odbieramy opiekę zdrowotną. Projekty takie jak przeprojektowywanie opakowań leków dla osób starszych czy tworzenie narzędzi graficznych, które w przystępny sposób wyjaśniają złożone diagnozy, stają się pośrednikiem między systemem opieki zdrowotnej a pacjentami.

Propozycja: Inwestowanie w laboratoria innowacji z interdyscyplinarnymi zespołami, w których projektanci, pracownicy służby zdrowia i społeczności współtworzą rozwiązania lokalnych problemów – od walki z samotnością w starzejących się dzielnicach po poprawę jakości porodu w publicznych szpitalach położniczych. Ponieważ zdrowie nie zaczyna się w szpitalu, ale w sposobie, w jaki projektujemy otaczający nas świat, projektowanie może i powinno być narzędziem profilaktyki, godności i równości.

Raquel Bilro, Technologia i Innowacje

Technologia jest naturalnym partnerem innowacji w ochronie zdrowia. Patrząc za granicę, widzimy liczne przykłady projektów pilotażowych, które już przynoszą pozytywne efekty w krajowych systemach opieki zdrowotnej. W latach 2019–2022 w Wielkiej Brytanii odnotowano 88% wzrost liczby konsultacji zdalnych, co pomogło skrócić czas oczekiwania i poprawić dostęp do usług na obszarach wiejskich. W Korei Południowej sztuczna inteligencja i duże zbiory danych zostały wykorzystane do śledzenia kontaktów i przewidywania rozwoju COVID-19. Około 33% Amerykanów korzysta z urządzeń takich jak smartwatche do monitorowania aktywności fizycznej, snu i parametrów życiowych. Inicjatywa Head to Health w Australii z powodzeniem łączy ludzi z usługami i zasobami zdrowia psychicznego.

Propozycja: Zwiększenie inwestycji w narzędzia telemedyczne mogłoby pomóc w dotarciu do ludności wiejskiej. Ponadto wdrożenie systemów nadzoru opartych na sztucznej inteligencji (AI) mogłoby umożliwić lepsze monitorowanie chorób przewlekłych lub zakaźnych oraz efektywne zarządzanie zasobami szpitalnymi. Ponadto, integracja osobistych urządzeń monitorujących (wearables) z NHS mogłaby przyczynić się do zapobiegania i wczesnego diagnozowania chorób kardiometabolicznych. Wreszcie, zapewnienie zdalnego i zautomatyzowanego wsparcia psychologicznego mogłoby odciążyć służby publiczne i ułatwić wczesne badania przesiewowe.

Ana Matos, Komunikacja i Marketing Cyfrowy

Z 7,49 mln aktywnych użytkowników mediów społecznościowych w styczniu 2025 roku, co stanowi 71,9% populacji, Portugalia może pochwalić się solidną infrastrukturą cyfrową, dobrze przygotowaną do pełnienia roli agenta zdrowia publicznego. Skuteczność reklamy cyfrowej polega na jej zdolności do „doskonałego targetowania i zaangażowania”, umożliwiając tworzenie spersonalizowanych komunikatów zdrowotnych, które promują świadome decyzje i zdrowsze nawyki na większą skalę.

Propozycja: Wykorzystanie zasięgu platform społecznościowych i cyfrowych do prowadzenia kampanii promujących zdrowie seksualne, rzucanie palenia i ochronę przeciwsłoneczną. Te przestrzenie cyfrowe oferują bezprecedensowe rozwiązanie społeczne, umożliwiając milionom ludzi bezpośredni kontakt z istotnymi informacjami, których tradycyjne metody czasem nie są w stanie przekazać. Należy jednak wziąć pod uwagę ich wpływ na poufność i prywatność danych, biorąc pod uwagę RODO i powstającą Europejską Przestrzeń Danych Zdrowotnych.

Celem tej inicjatywy było podkreślenie zdrowia jako fundamentalnego filaru tworzenia polityk odpowiadających na stojące przed nami wyzwania. Refleksja ta jest zatem kluczowa dla naszej przyszłości i wymaga dyskusji politycznej, międzysektorowej i partycypacyjnej. Pozostaje pytanie: jakie inne sektory i propozycje mogłyby przyczynić się do zdrowia naszego społeczeństwa?

„Observador” współpracuje z Global ShapersLisbon , społecznością Światowego Forum Ekonomicznego, aby co tydzień omawiać istotny temat polityki krajowej, widziany oczami jednego z młodych liderów portugalskiego społeczeństwa. W nadchodzących miesiącach będą oni dzielić się z czytelnikami swoją wizją przyszłości kraju i świata, opartą na ich osobistych i zawodowych doświadczeniach. Niniejszy artykuł przedstawia zatem osobistą opinię autora, opartą na wartościach społeczności Global Shapers , choć nie jest wiążący.