Od 1 października zwrot butelek w aptekach. Nowa wątpliwość: system łamie zakaz reklamy?
- Od 1 października 2025 roku w Polsce będzie obowiązek odbioru opakowań objętych systemem kaucyjnym
- Dotyczy sklepów o powierzchni powyżej 200 m kw, w tym aptek
- Zwrot kaucji może być zrealizowany na dwa sposoby: bezpośrednio przy zwrocie opakowania albo w innym momencie, np. przez wydrukowanie bonu
- W takiej sytuacji powstaje pytanie, czy wydawanie przez apteki bonów lub voucherów do fiskalizacji we wskazanej placówce nie jest sprzeczne z przepisami prawa farmaceutycznego i reklamą aptek
Sprawa systemu kaucyjnego, który obejmuje również apteki, budzi wiele kontrowersji. Farmaceuci obawiają się, że staną się przysłowiowym skupem butelek po piwie.
Przepisy ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowym są jasne.
- Jednostki handlowe o powierzchni powyżej 200 m kw powinny zbierać wszystkie rodzaje opakowań objęte systemem kaucyjnym, nawet jeżeli któregoś z nich nie posiadają w ofercie. Kluczowe jest posiadanie co najmniej jednego takiego produktu - twierdzi Ministerstwo Klimatu i Środowiska.
System kaucyjny będzie bezparagonowy, co oznacza, że konsument będzie mógł zwrócić opakowanie w dowolnym punkcie zbiórki bez okazania dowodu zakupu. Punkt zbiórki dokona zwrotu kaucji weryfikując wyłącznie, czy opakowanie objęte jest systemem kaucyjnym.
Małe placówki, poniżej 200 mkw, mogą dobrowolnie przystępować do systemu.
Sprawa dotyczy więc placówek aptecznych o dużej powierzchni. Ale nawet jeśli problem będzie dotyczył tylko niewielkiego promila aptek, to pozostaje nierozwiązany - jak ustrzec się przed wymogiem odbioru opakowań.
Dodatkowym aspektem jest sposób zwrotu kaucji. Samo MKiŚ na swoich stronach w pytaniach i odpowiedziach informuje, że w grę wchodzą różne rozwiązania.
Już obecnie niektóre sklepy odbierają opakowania w sposób ręczny albo poprzez montowane w pobliżu automaty. Oddający opakowania klient w większości przypadków dostaje voucher lub bon do wykorzystania na zakupy w danej placówce.
Najwyraźniej ten sposób odbioru kaucji zostanie zachowany po 1 października 2025 roku, kiedy wejdą w życie przepisy ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowym.
Ministerstwo Klimatu na pytanie, czy dopuszczalne jest, aby przy zwrocie opakowania użytkownik końcowy otrzymał kupon/bon upoważniający do odbioru kaucji w kasach sklepowych lub innych wyznaczonych punktach, odpowiada:
- W sytuacji, w której klientowi zapewniony jest zwrot kaucji zarówno bezpośrednio przy zwrocie opakowania albo w innym momencie (np. przez wydrukowanie bonu) to takie rozwiązanie nie jest sprzeczne z ustawą.
Nie odkreśla też ważności terminu na realizację takiego bonu.
- Ustawa nie odnosi się wprost do instytucji bonów i nie określa minimalnego ani maksymalnego terminu ważności. W związku ze skierowaniem powyższego zapytania przez operatorów, MKiŚ wskazuje, że w ocenie ministerstwa bon powinien być ważny co najmniej miesiąc. Taki termin znajduje uzasadnienie w przepisach dot. rozliczeń pomiędzy jednostką handlową a podmiotem reprezentującym (art. 40i ust. 3) - czytamy w odpowiedzi.
W takiej sytuacji powstaje pytanie, czy wydawanie przez apteki bonów lub voucherów do fiskalizacji we wskazanej placówce nie jest sprzeczne z przepisami prawa farmaceutycznego i reklamą aptek. Obecnie reklamą apteki nie jest jedynie informacja o adresie i godzinach pracy.
Dodatkowo powstaje pytanie:
- czy chodzi tylko o odbiór gotówki na podstawie wystawionego bonu,
- czy również możliwość wykorzystania go na zakupy w konkretnej placówce.
Resort klimatu potwierdza, że obie opcje są możliwe: zarówno zwrot gotówki, jak i możliwość wykorzystania bonu na zakupy.
"Ustawa przewiduje możliwość wydania bonu, np. przy zwrocie poprzez automat. Klient ma prawo zażądać jednak zamiany takiego bonu na formę pieniężną".
- Zwrot kaucji musi być dokonany w formie pieniężnej, niezależnie od tego, czy opakowanie zostało oddane ręcznie czy przez automat. Jeśli automat wydaje bon zamiast gotówki, klient ma prawo zażądać wypłaty pieniędzy. Sklep musi zapewnić możliwość realizacji bonu w formie pieniężnej – nie może uzależniać wypłaty od dokonania zakupów - czytamy w odpowiedzi.
Obecnie w Polsce można już oddać opakowania w niektórych sklepach lub automatach, które znajdują się przy sklepach. Zwrot kaucji odbywa się poprzez zwrot gotówki albo wydanie vouchera do realizacji w danej placówce.
Takie rozwiązania w odniesieniu do sklepów istnieją też w innych krajach. Na Litwie butelkomaty stoją w każdym sklepie, który sprzedaje produkty objęte kaucją. Wypłacana jest w formie vouchera, który można wymienić na gotówkę w kasie lub zapłacić (przynajmniej częściowo) za zakupy.
Materiał chroniony prawem autorskim - zasady przedruków określa regulamin.
rynekzdrowia
