Ovidius en de fonteinen van het paradijs

Ovidius beschrijft het moment waarop een vrouw op deze manier genot bereikt: “ Adspicies oculos tremulo fulgore micantes ut sol a liquida saepe refulget aqua .” (De ogen van een vrouw die ervan geniet, schitteren met een schittering die schittert als de zonnestralen die weerspiegeld worden in helder water .)

Boven deze ondoorzichtige en vloeibare helderheid verschijnt een kreun; dan een gemompel; en pas daarna, bijna onmerkbaar, een kreun. Het beeld van die extatische vreugde wordt weergegeven onder de schijn van een weerspiegeling op het oppervlak van "vloeibaar water" ( liquida aqua ); een kleine, onzichtbare bliksemflits waarvan de weerslag flikkert in het zicht van vrouwen die wellust omarmen. Als een plotselinge fontein in een tuin.

Er is een vignette van Paul de Limbourg die ik verkies boven alle andere (even mooie) die te zien zijn in het Getijdenboek van de hertog van Berry. Het moet wel de mooiste van allemaal zijn, de meest uitgebreide, de meest weelderige: Eva is naakt, staat iets boven Adam, die knielt in het gras. Ze reikt hem, in haar rechterhand, de prachtige scharlakenrode vrucht aan die ze van de tak heeft geplukt. Wat mij echter ontroert, heeft niets te maken met dit offer dat aan de seksuele verdoemenis voorafgaat. Wat mij ontroert, is haar linkerhand; de naakte jonge vrouw legt haar linkerhand, teder, liefdevol, op de schouder van de man, die ook naakt is omdat ze van hem houdt; we weten niet of ze zijn nek streelt om hem haar liefde te bekennen; of ze op hem leunt uit pure vriendschap en vertrouwen; of ze zijn schouder streelt zodat hij nu kan eten van de vrucht die ze hem op haar open handpalm aanreikt; Maar bovenal kijken de ogen van de vrouw met pijn en angst in de ogen van de man die zijn gezicht naar haar heeft toegedraaid. De man ziet op zijn beurt alleen haar, alleen haar. Hij kijkt niet eens naar de vrucht, hij verdrinkt in zijn blik.

Vincent de Beauvais schreef dat Adam en Eva zondigden op de dag van hun schepping. Deze zonde vond dus plaats op de zesde dag vanaf het ontstaan ​​van de wereld. Het middaguur is het uur dat recht op het hart van de dag valt, dat verticaal op de aarde valt. Omdat de zonde plaatsvond op de twaalfde slag van het twaalfde uur, begon naaktheid – de schande van een naakt lichaam – om één uur.

Schaamte maakt zich onmiddellijk meester van de mens en scheidt hem van alle andere dieren, in de pracht van de middag, in het luiden van de meest intense verlichting. Schaamte, die op het dertiende uur tevoorschijn komt, is datgene wat getuigt van de Zondeval. Onmiddellijk legt de man zijn hand op zijn geslacht, dat hij verbergt voor de ogen van de eerste vrouw die hem nu met een soort achterdocht of angst aankijkt.

Twee uur verstrijken. Het is nu het begin van de schemering. Ze verbergt haar twee borsten onder haar linkerarm. Ze verbergt het zicht op haar geslacht onder de palm van haar rechterhand. Eindelijk, op het volle schemeruur van de zesde dag, worden de man en de vrouw verdreven. Ze begonnen, toen ze de drempel overstaken, met kreunen. Maar zodra ze Eden verlieten, deden ze nog erger dan uiting geven aan hun klachten en hun berouw - ze spraken. En zodra ze Eden verlieten, nam ze haar hand van zijn schouder; vriendschap verdween; vijandigheid ontstond; ze voerden een dialoog , wat betekent dat tegenstand, verdeeldheid, antagonisme en conflict door elke kier naar binnen slopen. Het is om deze reden dat, tijdens de reparatie van deze wereld - tijdens de verlossing van de zonde in deze wereld - Jezus precies op het middaguur wordt gekruisigd.

De dag ervoor, onder de maan, heel dicht bij wat er nog over was van een put, in een olijfgaard, had God op zijn knieën gefluisterd tegen zijn discipelen die om hem heen sliepen, met hun ruggen tegen de stammen van de olijfbomen of de grijze stenen: “Konden jullie niet een uur met mij waken?”

Agostino Inveges vat de chronologie van Genesis niet op zoals Vincent de Beauvais dat doet. Inveges berekent op een andere manier de uren en de eerste momenten die de eerste man en vrouw meemaakten terwijl ze nog in het paradijs waren. Hij onderzoekt de oerwiskunde grondiger. Agostino Inveges schrijft: De aarde werd geschapen op 22 maart, een dinsdag, in het eerste kwartier van het eerste uur van de dag, bij zonsopgang. Eva zondigde op de daaropvolgende vrijdag, 25 maart, om elf uur, door aan haar rad te draaien om de appel, die haar verlangen, zelfs meer dan haar nieuwsgierigheid, en veel meer dan haar honger, opwekte, los te laten aan het uiteinde van de tak waaraan hij hing. Adam beet er op zijn beurt precies op het middaguur in.

Het was precies op dat moment, op het zenit, dat de man niet meer kon slikken; het was precies op dat moment dat een stuk van de vrucht in zijn keel bleef steken, en het eerste spoor van tijd verscheen in zijn nek, dat wat slikken verhindert . Het eerste spoor van tijd is de adamsappel, het is de angst die de keel afsluit, een angst die net onder het niveau van het spreken bleef steken. Wat God betreft, wordt er duidelijk gezegd dat hij pas na 15.00 uur door de tuin liep. De eerste vrouw, met beide armen omhoog, schreeuwend, gevolgd door de eerste man, met beide handen voor zijn ogen gesloten, zijn rechtervoet nog steeds in de kleine ruimte die het Paradijs rest, worden beiden om 16.00 uur uit de tuin verdreven.

Ovidius' aanvankelijke meditatie is vergelijkbaar met die van Spinoza, voor wie seksueel genot geen onmiddellijke vorm van vreugde is, maar de weerspiegeling van een bredere, transcendente vreugde. Een ontologische, vulkanische, tellurische vreugde. De vreugde van het zijn in het zijn. Ut sol : zoals de zon die uitstroomt, zo denken de muzikanten; een vreugde waardig aan een stralende zon; een natuurlijke vreugde, maar een die voorafgaat aan de natuurlijke uitvinding van seks: een vreugde uit het verleden. Een zonnevreugde waar de aarde van dronk, waar het leven van dronk. Een vreugde in permanente expansie en waarvan wij slechts de weerspiegeling zijn. Een weerspiegeling van een helderheid die flikkert onder de minimale dikte van een hand op de schouder, van een polsbotje, van een onregelmatige glimlach; een afgrondelijke en verre weerspiegeling, oud en fragiel, van dat moment waarop we, stipt om 16.00 uur, op het geluid van een fontein, verbijsterd en verward, een lichaam in flarden uit het paradijs sleepten.