Het land staat in brand. En wij geven Chega de schuld van de brand.
Sommigen zien Chega's opkomst als een politieke afwijking. Anderen zien het liever als een angst die wel weer overgaat. Maar misschien zien we het allemaal verkeerd. De waarheid is dat deze stemming voor velen geen enthousiaste steunbetuiging aan een programma is – het is een kreet van collectieve uitputting. Chega heeft de lucifer aangestoken, jazeker. Maar het land was al droog, vol ontvlambaar materiaal, opgebouwd door jaren van frustratie, mislukte beloftes en een politiek systeem dat ontworpen lijkt om degenen die het zachtst schreeuwen te negeren.
De traditionele partijen reageren niet meer op wat de meerderheid van de Portugezen zorgen baart. De achteruitgang van de openbare diensten, het chaotische vervoer, de eindeloze wachtlijsten, de lage salarissen en de bureaucratie die degenen die willen investeren of gewoon willen leven, verstikt – dit alles creëert een wijdverbreid gevoel van verlatenheid. Wanneer een burger twee uur per dag zonder waarschuwing of uitleg aan het vervoer verspilt, of wanneer een jongvolwassene bij zijn ouders woont omdat de huizenmarkt hem uit zijn eigen stad heeft verdreven, klinkt het politieke discours over "gematigdheid" en "consensus" hol. Het klinkt als spot.
Er zijn mensen die blijven denken dat Chega-kiezers "minder geïnformeerd" of "geradicaliseerd" zijn. Maar deze interpretatie is zowel handig als gevaarlijk. Veel van degenen die op Chega stemmen, doen dat niet uit ideologische overtuiging, maar uit woede, verveling en omdat ze niemand anders zien die bereid is de problemen die hen aangaan rechtstreeks onder ogen te zien. Ze stemmen niet op Ventura omdat ze geloven in een monochromatisch en gesloten land – ze stemmen omdat ze zich met niets anders identificeren. En hen "extremisten" noemen lost niet alleen niets op, het vergroot de kloof juist.
Een deel van het probleem ligt in de manier waarop politiek een performance is geworden – waarin elke partij zijn personage met theatrale overtuiging speelt. Links blijft het script van het 'democratisch socialisme' declameren, terwijl het leeft met alle privileges van het systeem dat het beweert te bestrijden. Rechts praat over inspanning en verdienste, terwijl het monopolies beschermt en degenen die achterblijven negeert. Kiezers zien deze tegenstrijdigheid en voelen zich bespot. Welk moreel gezag heeft een parlementslid dat een T-shirt draagt met de oproep om de rijken te belasten… terwijl hij traint in Holmes Place, een sportschool die ongeveer 100 euro per maand kost, exclusief de personal trainer ? Het gaat er hier niet om iemands levensstijl aan te wijzen. Het gaat om de zichtbare incoherentie van een elite die het ene predikt en het andere leeft. En het is in deze kloof – tussen wat er gezegd wordt en wat er geleefd wordt – dat Chega groeit. Want degenen die zich achtergesteld voelen, geloven niet langer in politiek theater. En dit ongeloof is een open wond die niemand heeft geprobeerd te helen.
De rollen zijn omgedraaid. We leven niet langer in een land waar de PS en de PSD elkaar in een comfortabel theater afwisselen, terwijl de kiezers in stilte applaudisseren. Tegenwoordig schreeuwen de mensen buiten de zaal. En de mensen binnen doen alsof ze het niet horen. Maar één ding is zeker: doorgaan met het oude spelboek garandeert slechts één ding: een nederlaag.
observador
