Hebben vrouwen en mannen evenveel kans op hartziekten?

We weten dat hart- en vaatziekten (HVZ), wereldwijd de belangrijkste doodsoorzaak (meer dan 17 miljoen sterfgevallen per jaar), zich bij vrouwen op verschillende manieren manifesteren, waaronder een hoger sterftecijfer. Vrouwen die in het ziekenhuis worden opgenomen vanwege een hartinfarct, zijn doorgaans ouder, hebben meer complicaties en een slechtere prognose. Ze verliezen bijna 8% meer van hun resterende leven dan mannen. Bij jongere vrouwen is de ziekenhuissterfte, ongeacht het type hartinfarct, hoger dan bij mannen van dezelfde leeftijd (4% hoger).

Naast atherosclerotische CVD, die bij vrouwen nog steeds minder vaak wordt gediagnosticeerd en behandeld, zijn er ook andere CVD's die specifiek bij vrouwen voorkomen en minder vaak voorkomen, zoals het syndroom van Takotsubo, spontane carotisdissectie en zwangerschapscardiomyopathie.

Wat betreft cardiovasculaire risicofactoren, zijn er veel die gemeenschappelijk zijn voor beide geslachten (diabetes, hoge bloeddruk , dyslipidemie, roken, sedentaire levensstijl, etc.). Er zijn echter ook andere factoren die specifiek zijn voor vrouwen, zoals eclampsie, zwangerschapsdiabetes, polycysteus-ovariumsyndroom en de menopauze, die altijd actief onderzocht moeten worden.

Al deze verschillen geven aan dat het nodig is om de biologische en psychosociale factoren en barrières waar vrouwen met CVD mee te maken krijgen, te onderzoeken en te begrijpen. Ook is er behoefte aan meer aandacht voor de klinische praktijk.

We moeten beginnen met het beoordelen van het cardiovasculaire risico van ogenschijnlijk gezonde vrouwen. Hiervoor kan een elektronische rekenmachine (of tabellen) genaamd SCORE2 worden gebruikt, die de kans op overlijden boven de 40 jaar schat. Deze risicocalculator, gebaseerd op geslacht, leeftijd, systolische bloeddruk en cholesterolwaarden (niet-HDL - slecht cholesterol) en rookgewoonten, maakt het mogelijk om het cardiovasculaire risico op overlijden of een hartinfarct te stratificeren over een periode van tien jaar. Andere aanvullende factoren (obesitas, depressie, chronische nierziekte, ontstekingsziekten) en andere analyses, naast cholesterolwaarden , (zoals bloedsuikerspiegel, bloedglucose) moeten worden beoordeeld. Zo kunnen vrouwen worden gestratificeerd in groepen van laag, gemiddeld, hoog en zeer hoog cardiovasculair risico op een hartaanval of overlijden.

Het aantal en de ernst van risicofactoren moeten worden geminimaliseerd om het risico te verlagen. Zo kan een 54-jarige vrouw die rookt, geen hoge bloeddruk heeft en een hoog cholesterolgehalte (niet-HDL – slecht cholesterol) heeft, haar cardiovasculaire risico met de helft verminderen (van matig, 8%, naar licht, 4%) als ze stopt met roken, zelfs zonder haar cholesterol te verlagen. Als ze ook haar cholesterol verlaagt, kan dit zelfs met 3% dalen.

Het aanpassen van uw dieet, meer bewegen, voldoende slapen, stress verminderen, stoppen met roken en minder alcohol drinken worden over het algemeen aanbevolen. Bij mensen met een hoger cardiovasculair risico, met name bij hoge bloeddruk en een hoog cholesterol, kunnen echter agressievere preventieve maatregelen, waaronder medicatie, nodig zijn. Deze maatregelen worden primaire preventie genoemd als de persoon nog geen hartcomplicatie (cardiaal voorval) heeft gehad. In het geval van diabetes is de SCORE2-calculator niet geldig; er zijn andere calculators, zoals SCORE2-Diabetes.

In andere gevallen, waar al een hartinfarct is opgetreden, is het risico vanaf het begin hoog. Daarom is het essentieel om vanaf het begin preventieve maatregelen te nemen (zogenaamde secundaire maatregelen, omdat de ziekte al is vastgesteld). Een fundamentele preventieve strategie om de mortaliteit, het risico op een nieuwe hartaanval en hartfalen te verminderen en verbeteringen in functionele capaciteit en kwaliteit van leven te bevorderen, is cardiovasculaire revalidatie (CVR). Deze omvat een specifiek trainingsprogramma en beheersing van cardiovasculaire risicofactoren. Het omvat ook individuele dieet- en psychologische ondersteuning en maatregelen voor therapietrouw bij het gebruik van cardioprotectieve medicatie.

RCV wordt echter wereldwijd onderbenut, vooral onder vrouwen, die minder vaak worden doorverwezen dan mannen en ook minder vaak deelnemen. Belemmeringen voor deelname zijn onder andere een gevoel van verantwoordelijkheid voor het gezin, moeite met bewegen, gebrek aan tijd, motivatie, geletterdheid en steun van het gezin.

Om de deelname van vrouwen aan RCV-programma's te vergroten, is het nodig om meer informatie te verstrekken over de voordelen, de programma's meer te promoten en te verspreiden en modellen te implementeren die beter aansluiten bij de smaak en behoeften van vrouwen, met flexibele schema's of die op afstand worden uitgevoerd (thuis of zelfs op het werk).

We moeten immers altijd op een andere manier naar het hart van een vrouw kijken, met een ander, maar niet lager, cardiovasculair risico en een specifieke en proactieve aanpak.

Het belangrijkste is misschien wel dat vrouwen zelf gaan beseffen dat ze meer aandacht aan hun gezondheid moeten besteden en voor hun hart moeten zorgen.

Ana Abreu is cardioloog aan de afdeling Cardiologie van de ULS Santa Maria en universitair hoofddocent Cardiologie aan de Faculteit Geneeskunde van de Universiteit van Lissabon (FMUL). Ze leidt het Instituut voor Preventieve Geneeskunde en Volksgezondheid, het Instituut voor Milieugezondheid en het Instituut voor Nucleaire Geneeskunde van de FMUL. Momenteel is ze voorzitter van de European Association of Preventive Cardiology en bestuurslid van de European Society of Cardiology. Ze is een van de gastcolumnisten voor Arterial, de Observador-sectie die volledig gewijd is aan cerebrocardiovasculaire aandoeningen.

Voordat je vertrekt, hebben we drie vragen over het artikel dat je zojuist hebt gelezen. Het is een korte en volledig anonieme miniquiz. Doe hier mee .