Banksying is een gevaarlijke nieuwe trend in relaties. Het is geen toeval dat de mysterieuze koning van de street art er de inspiratiebron voor was.

In het tijdperk van ghosting, curving en criqueting – al die digitale ontwijkingsstrategieën die de taal van de liefde hebben getransformeerd tot de nieuwspraak van datingapps – is er een nóg... geraffineerder fenomeen ontstaan. En zeker pijnlijker. Banksying , zoals we het nu noemen, is een langzame, emotionele terugtrekking uit relaties. Op het eerste gezicht lijkt alles hetzelfde: gezamenlijke ontbijtjes, verjaardagsfelicitaties, misschien zelfs zondagse diners bij de schoonmoeder. Maar er is iets anders. Liefde vervaagt stilletjes.

De naam? Geleend van Banksy , de raadselachtige Britse kunstenaar wiens werken plotseling verschijnen om vervolgens te verdwijnen, te verslechteren en uit elkaar te vallen. Het is als een gevoel dat niemand de moed heeft te beëindigen, maar dat al verdwenen is.

Ik wil geen afscheid nemen

Het beëindigen van een relatie wordt nog steeds als iets slechts gezien. Niemand wil degene zijn die het oordeel velt. Daarom rekken sommige mensen de situatie liever totdat de andere partij besluit om uit elkaar te gaan. Dit is emotionele sabotage, waarvan de gevolgen destructiever kunnen zijn dan een openlijke breuk.

Zoals Maria Moragón , een relatiepsycholoog, uitlegt in een interview met "EL PAÍS", wordt Banksying vaak beoefend door mensen die niet over hun emoties kunnen praten, bang zijn voor eenzaamheid of simpelweg niet de tools hebben om conflicten constructief op te lossen. Soms is de reden een gevoel van gemak, soms de overtuiging dat "het misschien toch wel goed komt". Meestal is het gewoon een gebrek aan moed om hun partner in de ogen te kijken en te zeggen: "Het is voorbij."

Relatie in terminale toestand

Volgens onderzoek gepubliceerd in het Journal of Personality and Social Psychology verloopt het einde van een relatie in fasen: eerst de preterminale fase, die enkele jaren kan duren, gevolgd door de terminale fase, die enkele maanden tot meer dan twee jaar kan duren. Gedurende deze periode verlaat één persoon de relatie emotioneel, terwijl de ander steeds meer gedesillusioneerd raakt.

"Een slachtoffer van Banksying kan vaak niet benoemen wat er gebeurt. Ze hebben het gevoel dat er iets is veranderd, maar ze weten niet wat. Hun angst neemt toe, hun zelfvertrouwen neemt af. Ze proberen nog steeds te begrijpen wat ze verkeerd hebben gedaan en hoe ze het kunnen oplossen", legt psycholoog Teresa Pousada, de auteur van de studie, uit.

Op zijn beurt trekt de misbruiker zich, vaak onbewust, steeds verder terug en vermijdt hij een eerlijk gesprek. Soms hoopt hij zelfs dat zijn partner het beseft en vertrekt. In extreme gevallen treedt zogenaamde triangulatie op : emotionele of fysieke betrokkenheid bij een nieuwe relatie, terwijl men vasthoudt aan de oude. En dat is vragen om problemen.

Rouwen zonder begrafenis

Psychologen vergelijken het proces van Banksying met... rouw. Veel mensen beëindigen een relatie eerst innerlijk. Ze doorlopen fasen – van ontkenning via woede naar acceptatie – voordat ze er ook maar iets over zeggen. Daarom lijkt de breuk plotseling, maar zat het eigenlijk al maanden in de planning.

Het helpt niet dat elke relatie een systeem is van onderling verbonden vaten: gedeelde appartementen, hypotheken, kinderen, families, rituelen. De beslissing om er een einde aan te maken, kan verlammend werken.

Toch, zoals onderzoek van de wetenschappelijke uitgever Sage in 2023 aantoont, heeft elke relatiebreuk psychologische gevolgen – van angst tot depressie. Maar Banksying kan, door de ambiguïteit en het langdurige karakter ervan, nog veel pijnlijker zijn. Het laat vragen onbeantwoord, emoties onbeteugeld en mensen blijven zich lange tijd afvragen "wat er mis is gegaan".

In een wereld waar liefde wordt gemeten aan de hand van "reacties op verhalen" en relaties eindigen door inactiviteit op Messenger, is Banksying paradoxaal genoeg... heel analoog. Het is een einde zonder woorden, zonder scènes, zonder boodschap. En toch kan één simpele zin, direct uitgesproken, soms meer helende kracht hebben dan maanden pijnlijke stilte.