Met ‘gekke’ ideeën

LA LAGUNA (EFE).— John C. Mather (Virginia, Verenigde Staten, 1946), winnaar van de Nobelprijs voor de Natuurkunde in 2006 en een van de grondleggers van de James Webb-telescoop, zegt dat hij, verre van met pensioen te gaan, nog steeds ideeën heeft voor nieuwe observatoria, vooral 'hybride' exemplaren die werken met onderdelen zowel op aarde als in de ruimte, en geeft toe dat hij sommige ervan omschrijft als 'gek'.

Mather, die zich op de Canarische Eilanden (Atlantische Oceaan) bevindt nadat hij door de Universiteit van La Laguna tot eredoctor is benoemd, sprak in een interview met EFE ook over de uitdagingen waar NASA voor staat, het bereiken van Mars en de zoektocht naar leven buiten de aarde.

Wat heeft u tot nu toe het meest verrast aan de James Webb-telescoop?

We staan ​​nog maar aan het begin, maar er zijn fascinerende plekken, zoals de manen van Jupiter, waar zwaveldioxide op het oppervlak aanwezig is, of in het geval van Europa, koolstofdioxide. Deze bevindingen zijn interessant omdat ze kunnen wijzen op tekenen van leven in de oceanen onder het ijs.

Kunnen we een tijdsbestek bedenken waarin we met zekerheid kunnen stellen dat er leven buiten de aarde is?

Dat is onmogelijk met zekerheid te zeggen, maar als we in de buurt van die zekerheid willen komen, moeten we een telescoop bouwen die zuurstof in de atmosfeer van een andere planeet die lijkt op de aarde kan zien. Of we moeten naar een planeet als Mars gaan, een monster meenemen en zeggen: "Dit leeft." Het is niet onmogelijk en we willen het ook graag doen, maar we zijn er nog niet.

De Hubble-telescoop overleefde zijn oorspronkelijke levensduur. Kunnen we hetzelfde van Webb verwachten?

Wij verwachten dat de Webb 20 jaar meegaat. De hoeveelheid brandstof die we kunnen vervoeren, is beperkt, maar die raakt niet snel op. Als we geluk hebben, kan het langer duren dan die 20 jaar.

De Webb is het resultaat van een samenwerking tussen de Verenigde Staten, Canada en de Europese Ruimtevaartorganisatie (ESA). We leven in turbulente tijden, zowel geopolitiek als wetenschappelijk. Denkt u dat een dergelijk project vandaag de dag nog mogelijk zou zijn?

Er is nog veel mogelijk, maar de wereld is vandaag de dag chaotischer dan een jaar geleden. Er zijn nieuwe politici aan de macht in de Verenigde Staten en we weten niet wat ze zullen doen. Sommigen van ons maken zich zorgen, maar niet iedereen. Het Congres heeft de begroting nog niet goedgekeurd en is degene die beslist waar het geld naartoe gaat.

Bent u optimistisch dat de financiering van NASA niet wordt gekort?

Ik heb hoop, maar ik weet het niet. Ik heb geen insiderinformatie.

U hebt gezegd dat de term ‘oerknal’ u niet overtuigt, dat u liever spreekt van een ‘uitdijend heelal’. Omdat?

Want wat wij zien is dat de sterrenstelsels van elkaar af bewegen. Als je teruggaat in de tijd, lijkt het alsof alles dichter bij elkaar lag. Maar het gebeurde niet op één plek, het gebeurde overal. Met ‘oerknal’ wordt een explosie op een specifiek punt bedoeld, maar dat is niet wat wij zien. Wij zien het oneindige heelal zich uitbreiden.

Ik denk dat het concept van de ‘oerknal’ goed past bij ons lineaire idee van tijd en ruimte. Hoe kan deze perceptie veranderd worden?

Einstein vertelde ons al dat tijd complexer is en afhankelijk is van beweging. Dat weten we al meer dan een eeuw. Wij meten ruimte en tijd met lichtgolven. Het is een merkwaardig verschijnsel en blijft een mysterie.

Wat de toekomst van de ruimtevaart betreft, beweren sommigen dat er geen keuze meer hoeft te zijn tussen de Maan of Mars. Wat denk jij?

We zouden eerst naar de maan moeten gaan, want dat is makkelijker. Anders kunnen we niet veilig naar Mars. We moeten leren hoe we leefgebieden kunnen bouwen, gewassen kunnen verbouwen, grondstoffen kunnen winnen... Het is nu onmogelijk om van Mars terug te keren, omdat we niet genoeg brandstof kunnen meenemen. Daar zou zuurstof geproduceerd moeten worden. We zijn nog maar net met het verkennen van de mogelijkheden hiervan begonnen. Het is ingewikkeld en NASA accepteert het niet om mensen op een enkele reis te sturen, zelfs als er mensen zijn die dat willen doen.