Het Gabo Festival viert de journalistiek in de tijd van Trump

Twee geesten waarden dit jaar rond op het Gabo Festival: het einde van de steun van het Amerikaanse Agentschap voor Internationale Ontwikkeling (USAID), dat talloze Latijns-Amerikaanse journalistieke projecten financierde, en de uitdaging die de nieuwe tools en logica van kunstmatige intelligentie (AI) de beroepsgroep stelde. In tegenstelling tot Trump en de duistere dimensie van technologie was het motto van de internationale journalistieke bijeenkomst – die nu aan zijn dertiende editie toe is – duidelijk: "Onszelf van dichtbij zien om onze verhalen beter te kunnen vertellen." In een megalopolis met acht miljoen inwoners ontstonden in drie dagen tijd meer dan honderd bubbels van uitwisseling en nabijheid.

Deze honderd activiteiten vonden plaats in een netwerk van ruimtes. De centrale ruimtes waren complementair: de klassieke faciliteiten van het Gymnasio Moderno de Bogotá, opgericht in 1914 onder invloed van Maria Montessori, en de hypermoderne faciliteiten van het Felicidad Chapinero Centrum, een symbool van de stedelijke transformatie van dit decennium. Ook universiteiten, BiblioRed, de Colombiaanse bioscoop en het Santa Clara Museum sloten zich hierbij aan.

Er vonden honderd activiteiten plaats in een netwerk van ruimtes waar meer dan 15.000 mensen een microdosis aan training kregen.

Op al deze locaties hebben meer dan 15.000 mensen microdoses training en pedagogiek, uitwisseling van ideeën, discussie, lectuur en experimenten ontvangen, met vooraanstaande Ibero-Amerikaanse figuren zoals Juanita León, José Guarnizo en Agus Morales (respectievelijk directeuren van de onafhankelijke media La Silla Vacía , Vorágine en 5W ), en internationale figuren zoals Joseph Stiglitz, Nobelprijswinnaar voor de Economie, en oorlogscorrespondent Jon Lee Anderson. Op geen enkel ander festival ter wereld zitten zoveel jonge mensen aantekeningen te maken in de auditoria: zo'n dorst.

Het doel, in de woorden van Jaime Abello Banfi, voorzitter van de Gabo Foundation, is om "inspiratie en hoop te bieden voor mogelijke toekomsten voor de journalistiek en nieuwe manieren om verhalen te vertellen". Met andere woorden, om de geest van Gabriel García Márquez nieuw leven in te blazen, wiens stichting nu haar 30-jarig jubileum viert. Een grote tentoonstelling in de Nationale Bibliotheek herdenkt, met de originele pagina's van El Espectador getiteld "De Odyssee van de Overlevende Schipbreuk van de ARC Caldas" (de tekst die aanleiding gaf tot "Relato de un náufrago ") en met filmposters en foto's van ontmoetingen met Arturo Ripstein en Luis Buñuel, dat hij naast een buitengewoon schrijver van korte verhalen en romans, ook journalist, columnist en filmscenarioschrijver was. Een ware transmediale maker.

Daarom, zoals Daniel Marquínez, directeur speciale projecten van de stichting, zegt: "onze programmering herinnert ons eraan dat veel andere narratieve uitingen ook voortkomen uit journalistiek onderzoek." Fictie en non-fictie stromen in beide richtingen. Alle artistieke talen beïnvloeden elkaar. Deze promiscue creativiteit heeft periodiek strategieën voor informeren, bekritiseren en vertellen opnieuw uitgevonden. En nu moet ze dat opnieuw doen.

We moeten accepteren dat journalistiek niet langer mainstream is. Het verlangen naar mainstream is de wortel die ze ons voorleggen, maar we zijn niet, en zullen ook nooit, Netflix of Bad Bunny zijn. Cristian Alarcón, directeur van het tijdschrift 'Anfibia'

"We moeten accepteren dat journalistiek niet langer mainstream is. Het verlangen naar mainstream media is de wortel die ze ons voorhouden, maar we zijn en blijven geen Netflix of Bad Bunny", aldus Cristian Alarcón, directeur van het tijdschrift Anfibia en auteur van de documentaire Testosterona , in zijn lezing. De scheiding tussen journalistiek en sociale media neemt vorm aan, terwijl Google niet langer de belangrijkste bron van online informatie is, omdat steeds meer mensen zich tot kunstmatige intelligentie wenden voor hun informatie. In deze context blijft kwaliteitsjournalistiek een grote minderheid beïnvloeden, terwijl het een dam vormt tegen nepnieuws, zowel via traditionele media als dankzij de penetratie van podcasts, nieuwsbrieven en allerlei vormen van documentaires.

De welsprekende aanwezigheid op het festival van Dima Khatib, directeur van AJ+ (het multimediaplatform van Al Jazeera in het Arabisch, Engels, Frans en Spaans), van Palestijnse afkomst, de Iraanse filmmaker Sepideh Farsi en de Catalaanse onderzoeker Júlia Nueno Guitart (van Forensic Architecture) zorgde ervoor dat de aandacht van vele bezoekers, ook via verschillende formats, werd gericht op de genocide die in Gaza wordt gepleegd door de staat Israël.

Na Khatibs interventie op vrijdagavond werd op het podium een gezamenlijke boodschap van de raad van bestuur van de Gabo Foundation voorgelezen ter ondersteuning van de journalisten die verslag deden van het geweld in Gaza. In de afgelopen twintig maanden van horror zijn er tweehonderdeenendertig mensen omgekomen. Sepideh Farsi sprak over haar documentaire "Put Your Soul in Your Hand and Walk", die in première ging in Cannes. De documentaire toont haar audiovisuele correspondentie met de Palestijnse fotojournaliste Fatma Hassona, die de dag nadat het Franse filmfestival bekendmaakte dat ze de film had geselecteerd, door Joodse soldaten werd aangevallen.

Onderzoeker Júlia Nueno toonde aan dat het Israëlische leger dankzij kunstmatige intelligentiesystemen een ware doelwitfabriek is geworden.

En Júlia Nueno gaf les in de masterclass "Patronen van vernietiging: digitale methoden en hulpmiddelen voor het onderzoeken van oorlogsmisdaden in Gaza", waarin zij aantoonde dat het Israëlische leger met behulp van innovatieve methodologieën een ware doelwitfabriek is geworden met behulp van kunstmatige intelligentiesystemen.

Het is geen verrassing dat de uitroeiing Trumps steun heeft. Evenmin is het verrassend dat Microsoft, Alphabet, Amazon, IBM en Palantir voorkomen in het rapport over medeplichtigen, ondertekend door VN-rapporteur Francesca Albanese. In tegenstelling tot de spoken van deze verre en ondoorzichtige namen, heeft het Gabo Festival opnieuw een breed scala aan kritische, herkenbare en transparante online voorstellen gepresenteerd.