'Wat moet ik lezen op vakantie?': advies van schrijvers, regisseurs en cabaretiers

Er is werkelijk voor ieder wat wils. Van tijdloze klassiekers tot wetenschappelijke en populairwetenschappelijke boeken, tot essays die actuele gebeurtenissen interpreteren of momenten uit onze geschiedenis verkennen. En laten we de meer curieuze en vermakelijke boeken niet vergeten. Schrijvers, regisseurs, filosofen, presentatoren en wetenschapscommunicatoren, samen met cabaretiers – geraadpleegd door AdnKronos – geven hun leestips voor deze vakantiedagen in de aanloop naar Ferragosto . Een uitnodiging om je te verdiepen in een goed boek, samengevat door cabaretier Dario Vergassola met de volgende kwinkslag: "Lezen verlengt je leven. Als je leest, is elke dag twee keer zoveel waard. Maar je betaalt maar één keer voor je parasol, dus je hebt geld bespaard. Als je leest, leef je twee keer zo lang, dus je hebt de helft van de kosten van je parasol bespaard."

Om serieuzer te worden, maar niet té, stelt Vergassola twee titels voor de zomer voor. De eerste is een boek dat met zorg behandeld moet worden, omdat er enkele opzettelijk geplaatste onnauwkeurigheden in staan. "Ik raad aan om mijn eigen gids over mijn regio te lezen, getiteld 'Ligurië, land van gemopper en schoonheid. Een ironisch-sentimentele gids' (Mondadori). Ik heb dingen verzonnen die er niet in stonden, omdat ik me verveelde tijdens het schrijven. Dus heb ik er informatie in gestopt die niet waar is. Het is een 'nep'-ding geworden. Als je het leest, moet je op je telefoon checken of het waar is of niet, want er staan behoorlijk absurde dingen in." Maar niet zomaar ironische boeken. "Ik lees – en ik raad het aan – een heel ander en heel mooi boek: 'De Copenhagen Trilogy', uitgegeven door Fazi, van Tove Ditlevsen. Het is een serieus boek, prachtig geschreven, over het complexe leven, van adolescentie tot volwassenheid, van deze Deense dichter," voegt Vergassola eraan toe.

Piero Chiambretti biedt op zijn beurt een gevarieerd aanbod aan lectuur. Hij begint met "Cavour: Life of the Man Who Made Italy" (Feltrinelli) van Giorgio Dell'Arti. De premier van het Huis Savoye, legt Chiambretti ironisch uit, "was ook een vooraanstaand gastronoom. Hij at als een bezetene. Vandaag zou hij bij Masterchef te zien zijn." De suggesties van de tv-presentator variëren van Schopenhauers "De kunst van het gelukkig zijn" (Adelphi) tot Patrick Facciolo's "Logische drogredenen", uitgegeven door HarperCollins. In dit essay legt de communicatieanalist de redeneerfouten uit die een argumentatie ondeugdelijk maken en ontkracht hij ze. De komiek en televisieschrijver suggereert ook "I Wanted to Be No One" van Enea Angelo Trevisan.

Gene Gnocchi heeft drie selecties: "Een mooie november" (Bompiani) van Ercole Patti, een roman – ook verfilmd door Mauro Bolognini en met Gina Lollobrigida in de hoofdrol – over een passie en erotische inwijding die zich afspeelt in een landhuis, tijdens een lange, zoete nazomer in de herfst; "De belofte" van de Zwitserse schrijver Friedrich Dürrenmatt, een thriller gepubliceerd in 1958 en heruitgegeven door Adelphi. Centraal in het verhaal staat de Zürichse politiecommissaris Matthäi, een politieagent die niet tevreden is met de bekentenis van een man die ervan wordt beschuldigd een klein meisje te hebben vermoord. Matthäi weet dat de zaak nog niet is gesloten, omdat andere kinderen in gevaar zijn; "Sale di pietra" (Pendragon) van Maria Federica Baroncini, een roman die de bombardementen op Faenza tijdens de Tweede Wereldoorlog beschrijft en de vlucht van de burgers naar het platteland van Ravenna om zich te verstoppen voor de verschrikkingen van het conflict.

Wat schrijvers betreft, raadt Dacia Maraini, de deken van de schrijfster, non-fictie aan in plaats van romans, omdat "er momenteel te veel maatschappelijke onrust heerst". Maraini denkt aan "een boek over Matteotti, getiteld 'Mussolini's Enemy', geschreven door Marzio Breda en Stefano Caretti, uitgegeven door Solferino. Het is een prachtig boek omdat het ons helpt de bron van Matteotti's moed te begrijpen", terwijl het ook "de historische situatie van dat moment" belicht. De andere suggestie is 'The Presidents' (Rai Libri) van Monica Maggioni. Dit zijn twee boeken over actuele onderwerpen – niet geschreven door historici, maar door verhalenvertellers – die ik erg nuttig vond om het heden te begrijpen. Dit is een tijd van angst en vrees: en deze twee boeken helpen ons te begrijpen dat de geschiedenis zich kan herhalen."

Meer specifiek benadrukt Maraini dat Maggioni's boek duidelijk maakt "dat Trump achter een complexe ideologie staat". Zijn ontwikkeling vindt zijn oorsprong in "een zeer gevaarlijke denkrichting die zich verzet tegen democratie, en die democratie als een schroot beschouwt. Deze beweging stelt dat de wereld bestuurd moet worden door een paar hoogopgeleide technologisch vaardige mensen. Technologie, kortom, moet de wereld leiden." De kern van dit model wordt gevormd door "mensen zoals Trump en Musk, die een oligarchie van extreem rijke industriëlen vertegenwoordigen. Voor hen is cultuur gevaarlijk, en daarom moeten universiteiten worden afgeschaft of hersteld. Achter Trump staat dus geen grillige man, maar een filosofie."

Maurizio de Giovanni vestigt daarentegen de aandacht op 'Primmammore' van Titti Marrone, uitgegeven door Feltrinelli, een prachtig en tegelijkertijd verschrikkelijk boek omdat het gaat over de zaak van kindermishandeling in Caivano een paar jaar geleden. Titti Marrone schreef er als journalist over en schreef er een prachtige roman over die ik zeker aanbeveel.

Voor wie op zoek is naar meer uitdagende strandlectuur met een wetenschappelijke inslag, raadt popularisator en tv-presentatrice Barbara Gallavotti "'Orbital' van Samantha Harvey aan, dat de Booker Prize van 2024 won. Het is een roman over het leven op het internationale ruimtestation ISS. Ik zou ook 'Corpo, umano' van Vittorio Lingiardi aanraden, een boek dat de Strega-prijs voor non-fictie won: het is een lezing van het menselijk lichaam door iemand die in de psychiatrie werkt." Wat romans betreft, raadt Gallavotti 'De gokker' van Dostojevski, 'Het bezoek' van Dürrenmatt en 'L'Anniversario' van Bajani aan, dat de laatste editie van de Strega-prijs won.

Aanbevelingen komen ook van regisseur Pupi Avati , zelf auteur van talloze boeken, waaronder 'The American Garden', de film met dezelfde naam. "Ik stel twee titels voor. Beide," vertelde hij aan Adnkronos, "zijn essentiële boeken. Het zijn boeken die ik, binnen de context van de twintigste-eeuwse literatuur, absoluut het meest heb gewaardeerd: de eerste is 'Journey to the End of the Night' van Céline en de andere is 'Under the Volcano' van Malcolm Lowry. Deze boeken, die tot mijn favorieten behoren – qua twintigste-eeuwse literatuur – hebben Faulkners 'As I Lay Dying' vervangen. Deze twee titels staan nu bovenaan mijn lijst. Het lijkt me ook dat 'Under the Volcano' een boek is dat in Italië zelden wordt gelezen, dus het is een waardevolle suggestie." Voor de regisseur is het aanbevelen van een goed boek "dat je fascineert en 's avonds op je nachtkastje ligt, een heel kostbaar geschenk dat iemand je geeft. De suggestie van 'Under the Volcano' was, denk ik, een van de mooiste geschenken die ik ooit heb gekregen. Het is een boek dat me raakte, fascineerde en verleidde."

Filosoof Stefano Zecchi spreekt over klassiekers, bundels die – zoals hij tegen Italo Calvino zei – "nooit afmaken wat ze te zeggen hebben." "Ik raad altijd aan om klassiekers te lezen," benadrukt hij, "omdat je er nooit de mist mee in kunt gaan en je geen tijd verspilt. Afhankelijk van de gevoeligheid van de lezer raad ik Dostojevski's 'De gebroeders Karamazov' aan voor een lezer die meer oog heeft voor de dramatiek van situaties. Als ze daarentegen meer geïnteresseerd zijn in een reflectie op de realiteit, de omgeving en de natuur, dan is er Thomas Manns 'De toverberg'. Voor wie zich wil onderdompelen in de stroom van historische en avontuurlijke gebeurtenissen van hun ziel, zou ik in ieder geval het eerste boek van Marcel Prousts 'Op zoek naar de verloren tijd' aanraden: 'De weg van Swann'. Voor een vrouw zou ik het mooiste boek aanraden dat een vrouw beschrijft, Leo Tolstojs 'Anna Karenina'. Op die manier, grapt hij, 'maak ik geen hedendaagse vijanden.' De klassiekers zijn absoluut eigentijds."

Ten slotte concentreert de journalist en schrijver Vittorio Sabadin , een expert en kenner van de Engelse koninklijke familie, zijn voorstellen in het bijzonder op drie titels. "Helaas", zegt ze, "is de Engelse monarchie na de dood van Elizabeth II steeds saaier geworden, afgezien van de onvoorspelbaarheid van Harry en Meghan, die tot nu toe niets memorabels hebben bereikt. Maar er zijn drie boeken die ik aanbeveel voor liefhebbers van de Britse koninklijke familie: 'Behind the Crown' van Tina Brown, 'The Queen's Governess' van Wendy Holden, 'Courtesians' van Valentine Low, absoluut een aanrader. Het boek van Tina Brown, die een gedenkwaardige biografie van Lady Di schreef, legt ze uit, heeft de verdienste dat het op de hoogte is van de laatste gebeurtenissen aan het hof van Karel III. De komst van Meghan bijvoorbeeld, de volledige rehabilitatie van Camilla, die uiteindelijk als koningin werd aanvaard. 'The Queen's Governess' rehabiliteert daarentegen een andere vrouw, Marion Crowford, de nanny en eerste gouvernante van prinsessen Elizabeth en Margaret. Ze beging een onvergeeflijke zonde en schond een fundamenteel principe dat iedereen die voor de koninklijke familie werkt bindt: nooit iets onthullen. Zij daarentegen schreef een boek. Ze was zeer geliefd bij de kleine prinsessen, maar nadat haar werk was gepubliceerd, sprak de Engelse koninklijke familie nooit meer met haar.

Valentina Löw spreekt ook over 'Courtisans. The Secret Power Behind the English Crown', een ander boek dat voor de zomer wordt aanbevolen. "Het vertelt het verhaal van wat er achter de schermen aan het Engelse hof gebeurt," meldt Sabadin, "hoe lakeien, adviseurs en kamerheren essentieel en onmisbaar zijn in het leven van de koninklijke familie: het personeel adviseert, suggereert, heeft ghostwriters in dienst, kiest de kleding, kleuren en sieraden die gedragen moeten worden." Sabadin van zijn kant heeft besloten zijn vakantie te wijden aan de filosoof Spinoza. "Een ontdekking en een diepe bewondering voor hem," bekent hij. "Ik begon met Irvin D. Yaloms boek 'The Spinoza Problem', uitgegeven door Feltrinelli. Ik begon alle werken te lezen van deze grote Nederlandse denker van Joodse afkomst, geliefd bij Alfred Rosenberg, die in Neurenberg ter dood werd veroordeeld. Ik raad Yaloms tekst aan," besluit hij, "het opent een buitengewoon venster op Spinoza, de mens én de filosoof." (door Carlo Roma)