'Bruggen, geen muren', de reizen van paus Franciscus verteld door Ziantoni en Di Giacomo

Bergoglio heeft meer dan 65 landen bezocht in 47 apostolische reizen: van de eerste reis in 2013 naar Rio de Janeiro tot die in Ajaccio op 15 december 2024

De katholieke Kerk, zo predikte paus Franciscus, moet als een veldhospitaal zijn, klaar om iedereen die hulp nodig heeft te verwelkomen en te ondersteunen. Een project, of liever een roeping, die zijn hele pontificaat heeft geleid. In twaalf jaar tijd heeft de paus, die van het "einde van de wereld" kwam, zoals hij zelf zei tegen de gelovigen die zich onmiddellijk na de aankondiging van zijn verkiezing op het Sint-Pietersplein verzamelden, zich gericht op de geografische – en existentiële – periferieën die in elke uithoek van de wereld verborgen liggen. Een engagement gedreven door de wens om de Kerk de Vaticaanse paleizen te laten 'verlaten'. Franciscus heeft in die zin een goed voorbeeld gegeven: hij heeft Vaticaanstad vaak verlaten om het evangelie te brengen naar de meest afgelegen landen en plaatsen. Een ervaring die wordt verteld door Stefano Ziantoni, sinds oktober 2022 hoofd van Rai Vaticano, en door Don Filippo Di Giacomo in de bundel 'Bruggen, geen muren. De 47 apostolische reizen van paus Franciscus', uitgegeven door Rai Libri.

"De internationale apostolische reizen die paus Franciscus tijdens zijn pontificaat maakte - zo lezen we in de inleiding van het boek - waren fundamentele stappen in het uitdrukken van de kern van zijn pastorale, spirituele en menselijke boodschap." In twaalf jaar tijd, zo herinneren de twee auteurs zich, "heeft Franciscus meer dan 65 landen bezocht en overal een getuigenis van barmhartigheid, dialoog, rechtvaardigheid en aandacht voor de existentiële periferieën van de wereld gebracht." Vanaf zijn eerste reis in 2013, naar Rio de Janeiro voor de Wereldjongerendag, tot die naar Ajaccio op 15 december 2024, heeft Franciscus altijd blijk gegeven van nabijheid tot de 'laatste'. Een pelgrimstocht die hem naar Azië, Afrika, het Midden-Oosten, Europa en Latijns-Amerika voerde, "waarbij hij vaak bestemmingen koos die niet tot de traditionele rondreizen behoorden".

De reizen van Franciscus hadden ook een sterke religieuze waarde, zoals die naar het Heilige Land in 2014, die "een sterke oecumenische en interreligieuze waarde kreeg: zijn omhelzing met patriarch Bartholomeüs in Jeruzalem werd een symbool van het verlangen naar toenadering tussen de katholieke kerk en de orthodoxe kerken". Het boek is daarom onderverdeeld in de verschillende apostolische reizen van de paus en gaat vergezeld van foto's die de belangrijkste momenten weergeven. Voor elke reis worden bovendien de woorden van Franciscus vermeld en het commentaar van Don Filippo Di Giacomo, die al dertig jaar adviseur is bij Rai. Vermeldenswaard is, onder de vele, de boodschap die paus Franciscus op 24 september 2015 hield voor de plenaire vergadering van het Amerikaanse Congres in Washington D.C.: "Een natie kan als groot worden beschouwd wanneer zij de vrijheid verdedigt, zoals Lincoln deed; wanneer zij een cultuur bevordert die mensen in staat stelt te 'dromen' van volledige rechten voor al hun broeders en zusters, zoals Martin Luther King probeerde te doen."

Bruggen bouwen, zoals het door Ziantoni en Don Di Giacomo ondertekende boek getuigt, was de ware grote missie van paus Franciscus. Nu is het stokje overgedragen aan paus Leo XIV, die de uitdaging heeft aangenomen. Tijdens de eerste 'Urbi et Orbi'-zegening, op het Sint-Pietersplein op 8 mei jongstleden, zei hij namelijk: "Help ons ook bruggen te bouwen met dialoog en ontmoeting, om één volk te zijn, om in vrede te leven."