Zou jij $100 betalen voor een film? Criterion en de 'tweede gouden eeuw' van fysieke media

Tijdens het Toronto International Film Festival van dit jaar was er een bijzondere ster die de menigte aantrok. Een trekpleister die vier dagen lang een rij straten verderop vormde, waardoor fans soms wel drie uur of langer moesten wachten op een interactie die drie minuten of korter duurde.

Het was niet Timothée Chalamet, Jacob Elordi of Scarlet Johannsen. Het was een stoffige witte bus vol oude dvd's.

"Ik beloof je dat er vandaag in deze rij nieuwe vrienden gemaakt gaan worden", zei Peter Becker, directeur van het videodistributie- en restauratiebedrijf Criterion Collection, boven het opgewonden gepraat van de menigte.

"Er zijn filmclubs opgericht. Er zijn mensen verloofd... hoewel ze elkaar al kenden voordat ze hier kwamen. Gelukkig maar."

Eerlijk is eerlijk, de Criterion Mobile Closet heeft meer dan alleen dvd's. Er zijn ook Blu-ray- en 4K UHD-films te koop, van Anora, de winnaar van de prijs voor beste film van dit jaar, tot The Kid uit 1921 – met de grootste concentratie in de jaren 60.

De bus is, zoals de naam al doet vermoeden, de mobiele versie van de "Criterion Closet". Die krappe opslagruimte in het kantoor van het merk in Manhattan is de locatie van de razend populaire videoserie " Criterion Closet Picks ". Hierin lopen sterren van Michael Cera tot Willem Dafoe simpelweg naar binnen, kiezen hun favoriete films en lopen weer naar buiten.

Het is een indirecte window-shopping-ervaring die miljoenen kijkers trekt, de streamingdienst Criterion promoot en zelfs culturele gesprekken vormgeeft. (Ben Afflecks goedmoedige spot over het feit dat zijn Armageddon in de collectie zat, zette eerder dit jaar het internet in rep en roer .)

Dit alles heeft ertoe bijgedragen dat Criterion een exclusieve culturele positie heeft gekregen en dat het een van de weinige kleine labels is die heeft bijgedragen aan de comeback van dvd's en andere fysieke media.

Labels als Criterion, Vinegar Syndrome, Shout!, Arrow en Janus Films brengen nieuwe, duurdere pakketten uit met vaak oudere films. (De luxe editie van The Nice Guys van Second Sight kost meer dan $100; de luxe editie van de obscure, bizarre film The Keep van Vinegar Syndrome was volledig uitverkocht toen hij boven de $70 uitkwam; en de nieuwe Wes Anderson-boxset van Criterion heeft een pre-orderprijs van $400). Zo kunnen ze winst maken met films die goedkoper zijn om aan te schaffen dan films met een groot budget.

Het is een strategie waarmee verzamelaars een "tweede gouden eeuw voor fysieke media" konden aanwakkeren, aldus David Marriott, medeoprichter van de distributeur Canadian International Pictures.

"De nieuwe Blu-ray van een Marvel-film zal niet de drijvende kracht voor hen zijn. Maar als je van films houdt, als je een fervent cinefiel bent... dat is de ruggengraat van deze verzamelaarsmarkt", die, zei hij, de afgelopen vijf tot zeven jaar exponentieel is gegroeid.

"En het is groot genoeg, consistent genoeg en groeit genoeg om de veelheid aan labels die we nu zien te kunnen ondersteunen."

Marriott schrijft het succes grotendeels toe aan de 'anti-assemblagelijn'-mentaliteit van de labels: het individueel bestellen van artwork, commentaar en figuranten voor minder bekende films – wat de prijs verhoogt, maar ook de aantrekkingskracht vergroot. Dat overtuigt klanten om films die ze nog nooit hebben gezien 'blind' te kopen, puur op basis van hun vertrouwen in het merk en de betekenis van de goedkeuring.

Volgens Jonathan Doyle, de andere medeoprichter van het bedrijf, is dat niet de mentaliteit achter de beperkte fysieke mediamarkt van de grote studio's van vandaag.

"Ze richten zich op het uitbrengen en opnieuw uitbrengen van films waarvan ze weten dat ze verkopen," zei hij. "Een van de redenen waarom het nu een gouden tijdperk is, is dat je films ziet die waardevol zijn – maar misschien niet zo'n groot commercieel potentieel hebben – en die nog steeds die aandacht krijgen alsof het commerciële films zijn."

Dat was een element dat de Canadese filmmaker Jacob Medjuck al vroeg in zijn carrière tegenkwam. Nadat zijn film Summerhood uit 2008, met Joe Flaherty en John Cusack in de hoofdrollen, een reeks festivalprijzen won, verwachtte hij op zijn minst enige interesse van distributiebedrijven.

Maar toen gebeurde het ergste: Blockbuster implodeerde .

"Voor een onafhankelijke filmproducent vormde de dvd het grootste deel van de inkomsten. En studio's waren afhankelijk van die inkomsten bij de aankoop van onafhankelijke films", aldus Medjuck, die opmerkte dat twee derde van hun verwachte omzet afkomstig was van dvd's – vooral voor Canadese films, die het altijd moeilijk hebben gehad om te concurreren met hun Amerikaanse tegenhangers aan de kassa.

"Toen dat verdween... stopten studio's met het oppikken van onafhankelijke films, omdat we geen bioscooprelease kregen... En zonder dvd's was er geen manier om ze uit te brengen."

Dat heeft bijgedragen aan het medialandschap dat we nu hebben, zegt hij: een eindeloze stroom aan megavervolgen met een groot budget en franchises die de middenbudgetfilms en rechttoe rechtaan komedies volledig in de schaduw stellen. Zelfs met de komst van streaming, zegt Medjuck, is er weinig verandering gekomen.

"Voor zover ik weet heeft niets de dvd's vervangen", zei hij. "Niets is veiliger, niets was veiliger dan dvd's."

Zelfs met de opkomst van de boutique-labels is er sprake van problemen: de totale omzet van dvd's en Blu-rays is sinds de piek eind jaren 2000 enorm gedaald, aldus Luke Bouma van Cord Cutter News. Hij daalde zelfs met 90 procent.

Dat heeft fabrikanten afgeschrikt. De markt voor kleine films heeft behoefte aan technologiebedrijven met een groot budget om de complexe 4K-spelers en zelfs de schijven zelf te maken. Maar bedrijven als LG , Samsung en Pioneer hebben zich al teruggetrokken uit de markt – terwijl Best Buy heeft aangekondigd te stoppen met het aanbieden van films.

En toch waren alle sprekers die voor dit verhaal spraken ervan overtuigd dat er uiteindelijk nichespelersbedrijven zullen ontstaan ​​om de leegte te vullen.

De passie van filmliefhebbers voor fysieke media is te groot om je iets anders voor te stellen, zegt filmmaker Eric Janvier, wiens nieuwe film Last Stop Video Rental volledig draait om de heropleving van de liefde voor dit soort winkels. Als bewijs herinnert hij zich de mensen die voor de videotheek in Edmonton verschenen waar ze filmden. Ze sloegen routinematig op het glas en vroegen luidkeels of hun vrachtwagens wel echt filmwagens waren, doodsbang dat de winkel ging sluiten.

"Daarom heb ik deze film gemaakt," zei hij. "Voor zulke mensen, die op die glazen deur kloppen en vragen of we voorgoed sluiten."