Waar steden van gemaakt zijn

Journalisten die over stedelijke kwesties schrijven, krijgen vaak de vraag: “Hoe zie jij de stad?” Het is niet eenvoudig om een ​​definitief antwoord te geven op deze vraag, omdat steden nooit een vaststaand beeld zijn geweest met herkenbare contouren en tinten.

Vaak vertrouwen we op indicatoren, die min of meer gerespecteerd worden, die de temperatuur van metropolen meten en die ons vertellen wat de beste plek is om te wonen, te investeren of een vakantie door te brengen. Maar deze statistische bijdragen – die eveneens bevroren beelden zijn – neutraliseren elkaar vaak, omdat ze reageren op verschillende en niet altijd eerlijke belangen.

In werkelijkheid is de stad een gemoedstoestand. Het is een slechte dag in de stad qua verkeer. Een goede show gevolgd door een lekker diner in een nieuw restaurant. Je favoriete artiest die voorbij komt. Een grote investering die kwalitatief goede banen creëert. Een bedrijf dat vertrekt. Een zieke vriend die geneest dankzij het goede werk van een vooraanstaand ziekenhuis. Een massademonstratie achter een spandoek waar u sympathie voor voelt. De overwinning van de burgemeester waar u op gestemd heeft. Degene waar je nooit op zou stemmen. Je bus zit vol met toeristen. De onredelijke huur. Een vergeten wijk die dankzij de bibliotheek in opkomst is. De opkomst van het buurtteam. De mensen die daar wonen. Degenen die er woonden. Iemand in het bijzonder.

Joan de Sagarra wordt in Barcelona herkend, maar in Parijs weten ze nog steeds niet dat ze een gepassioneerde chroniqueur verloren hebben.

Want de stad is ook opgebouwd uit een opeenvolging van persoonlijke verhalen, die niet altijd even helder zijn of met de tijd vervagen. Verhalen die bevestigd moeten worden.

Het Barcelona van wijlen Joan de Sagarra is een herkenbare stad met duidelijk gedefinieerde grenzen, die in ruimte en tijd getraceerd kunnen worden door het lezen van zijn genereuze journalistieke werk.

Ruimtelijk gezien was het een Barcelona dat in de loop der tijd werd gereduceerd tot de terrassen in de wijk, tot de paar etablissementen waar de geest met stijl werd geserveerd en tot gezellige boekwinkels, maar dat tegelijkertijd altijd emotionele banden onderhield met de buitenlandse steden die het culturele universum van deze journalist en criticus vormgaven.

Wat het temporele verhaal betreft, werd Sagarra's Barcelona verrijkt met zijn eigen bijdragen, waardoor het de theaterhoofdsteden die hij zo bewonderde, Avignon, Parijs, Edinburgh en Milaan, nabootste. In het kader van zijn politieke verantwoordelijkheden promootte Sagarra het Griekse Festival en droeg hij bij aan de realisatie van het Teatre Lliure.

Later was het zijn kritische geest – soms fel en meedogenloos – die waarschuwde voor het risico te vervallen in de zelfgenoegzaamheid van culturele kliekjes en die verkondigde dat men met de tijd mee moest gaan. Zijn Rumbas , opnieuw uitgegeven door Libros de Vanguardia, vormen een mooie aanvulling op zijn journalistieke bijdrage.

Maar Sagarra was veel meer dan een chroniqueur van Barcelona. De criticus die donderdag overleed, was ook een chroniqueur van het Europese theater na de Tweede Wereldoorlog, van het naoorlogse Parijs en, in het bijzonder, van de Rue du Bac, zijn prachtige Parijse straat.

In Parijs weten ze het nog niet, maar ze zijn een enthousiaste verteller van hun literaire en emotionele landschappen kwijt. De kleine Joan kwam met zijn familie terecht op nummer 42 van de Rue du Bac toen zijn vader, Josep Maria de Sagarra, in ballingschap ging. Daar kon hij André Malraux tegenkomen of de geesten van Chateaubriand, Madame de Staël of de schilder Whistler, die in dezelfde straat woonden.

De lat van uitmuntendheid

Een paar jaar lang lunchte ik met Joan de Sagarra in restaurant Casa Paloma. Na een paar pogingen hadden de obers door hoe ze hem Jameson konden serveren zoals hij het lekker vond. Maar Covid nam de plaats in en de verslaggever nam het slecht op; Dan moet ik de kunst van het goed serveren van whisky nog een keer uitleggen... In tegenstelling tot wat het misschien lijkt, was het geen pose. Hij eiste hetzelfde niveau van uitmuntendheid van het theater, de literatuur en de journalistiek: ‘Het is ongelooflijk dat jullie geen enkele regel hebben gewijd aan de dood van…’ Zo begonnen onze maaltijden, die ondanks alles altijd goed afliepen.

Maar het epicentrum van zijn mythische universum was de nog steeds open natuurwinkel Deyrolle, waar hij opgezette vlinders kocht en waar hij met een nooit aflatende nieuwsgierigheid door twee verdiepingen dwaalde. Let op voor Franse expats die dit artikel lezen: er is een Parijs van Joan de Sagarra dat bewaard moet blijven in de herinnering.

Lees ook

Barcelona en Parijs scoren goed in het deze week gepubliceerde onderzoek van het prestigieuze adviesbureau Resonance. Volgens hun rangschikking is Parijs de op één na beste Europese stad en Barcelona de vierde.

Maar beiden zijn sinds donderdag wat vergeetachtiger. Ze zijn iemand verloren die hen liefhad, bekritiseerde en vooral met enthousiasme over hen vertelde.