Een scenisch en muzikaal stuk nodigt uit tot nadenken over kunstmatige intelligentie.

Omar González Morales

La Jornada krant, woensdag 18 juni 2025, p. 5

Het werk Memor(IA) is een mix van kamermuziek en theater die het publiek uitnodigt om na te denken over kunstmatige intelligentie (AI). Gemaakt door leden van de UNAM Music Composition Workshop, werkten drie jonge performers samen met een trio componisten, een toneelschrijver en een decorontwerper om een ​​meeslepende ervaring te creëren.

Het stuk, dat op zaterdag wordt opgevoerd in het auditorium van het Museo Universitario Arte Contemporáneo (MUAC) van de UNAM, werd na slechts zes maanden werk gecreëerd en is verdeeld in drie delen, die het belang van deze technologie vanuit verschillende tijdsperspectieven belichten.

Onder leiding van de maestro's Ana Lara, Claudio Valdés Kuri en Rodrigo Vázquez, die respectievelijk de muzikale, dramatische en scenische aspecten voor hun rekening namen, en ondersteund door regisseur Valentina Manzini, stonden de jonge muzikanten – allemaal jonger dan 30 jaar – voor de uitdaging om hun stigma's met betrekking tot het gebruik van AI te doorbreken.

Innovatief project

Tijdens een persconferentie verklaarde Ana Lara dat het voor de training van een artiest "belangrijk is om te beseffen dat muziek altijd deel uitmaakt van iets groters. Het is heel goed voor het ego en helpt ons om samen te werken. Voor onze workshopdeelnemers is het essentieel omdat het hen in staat stelt om transdisciplinair werk te begrijpen en er een bredere dimensie aan te geven."

We hebben ongelooflijk veel talent in Mexico; jonge mensen zijn veelbelovend. Dit soort projecten bestonden voorheen niet. In Europa is er al een beweging waarbij concerten podiumervaringen zijn. Er is interesse van artiesten en componisten, maar er was geen plek om het te ervaren , aldus de componist.

Valdés Kuri merkte op dat er, voordat het verhaal werd vormgegeven, een dramaturgielaboratorium werd gehouden met de componisten en uitvoerders, waarin ze hun mening gaven over het gebruik van AI. Op basis daarvan hebben we het verhaal vormgegeven en het libretto aangepast om elk van die standpunten te bestrijken en een tijdlijn te creëren .

Desgevraagd stelde de toneelschrijver dat zelfs de beste sciencefiction altijd losse eindjes zal hebben; we hebben het altijd over de toekomst. De kern van de zaak is: welke positie moeten we innemen? In mijn geval bouwt AI voort op wat er al bestaat, en we hebben altijd nieuwe mogelijkheden. De componist is volledig betrokken bij deze voorstelling omdat hij zijn standpunt op de eerste plaats op het podium moet zetten; dat is de grootste uitdaging .

Beiden verduidelijkten dat, hoewel de muziek niet met behulp van AI is gegenereerd, het werk wel met experimentele muziek werkt om het publiek tot een zintuiglijke reflectie te brengen: We willen dat het publiek zijn eigen conclusies trekt over dit nieuwe hulpmiddel dat leert van ons en onze reacties op sociale media .

Reis door de tijd

Het eerste deel, Dystopian Future genaamd, met muziek gecomponeerd door Oaxaca Leonel Aldino, speelt zich af in 2125. Het verhaal gaat over een mens die verbonden is met AI. Via een oude radio ontdekt hij een melodie, waarna hij besluit een bericht naar het verleden te sturen om zo de oude manier van muziek maken te herstellen.

De componist van Gunajuato, Tigrio R. Witrago, componeerde het tweede deel, Catastrophic Past , dat zich afspeelt in 1932, wanneer een mysterieus geluid een wereldwijde radiostoring veroorzaakt. Specialisten proberen het te analyseren, maar om politieke redenen verbergt een onderzoeker de opname van de gebeurtenis, maar slaat de informatie op in een radio.

Tot slot maakte Miguel Urquizo, eveneens afkomstig uit Guanajuato, de bewerking Presente perdido , die zich afspeelt in het huidige jaar. In deze bewerking vindt een componist de opname die in de vorige akte werd genoemd en met behulp van een AI reconstrueert hij de uitzending en programmeert deze zo dat deze in de toekomst opnieuw wordt afgespeeld.

De stukken worden uitgevoerd door sopraan Irma Sánchez Gutiérrez, saxofonist Azalia Hernández Villalobos, pianiste Naomi Ponce León en contrabassist Alejandro Hernández Motta, die een work in progress zullen spelen, zoals de interpretatie van werken die nog geen definitieve vorm hebben, wordt genoemd.

Het Memor(IA) -concert vindt zaterdag om 12.00 uur plaats in het auditorium van het MUAC. Kaartjes kosten 100 pesos per stuk en zijn dezelfde dag nog te koop aan de kassa van het museum.