De pet van de Warner-bende in Aguablanca: het onverwachte meesterwerk van Yohan Samboni uit Cali

De Warners smokkelden, beroofden, intimideerden, vermoordden misschien wel en werden ook vermoord, en werkten onvermoeibaar in hun succesvolle en gevaarlijke criminele business met een Road Runner, een Tweety Bird of een Tasmanian Devil op hun hoofd: alle leden van de bende – als teken van hun sinistere identiteit – droegen originele Looney Tunes-petten.

Yohan Samboni zag ze van dichtbij in de wijk Aguablanca in Cali, Los Lagos: het waren zijn buren en zijn vader, die de kost verdiende als schoenmaker, kende ze goed. Zij waren de stoere jongens uit de buurt. "Ze brachten de doppen mee van de speedboottochten die ze gebruikten om de drugs naar de Verenigde Staten te vervoeren." Petten met Bugs Bunny en zijn vrienden erop waren de kwaadaardige trofeeën van bendeleden die de grenzen van Aguablanca overstaken en een 'terugkeer' naar de Verenigde Staten behaalden.

Deze specifieke culturele uitwisseling tussen Cali en steden als Los Angeles en New York zorgde ervoor dat de 'Amerikaanse stijl' de straten van de wijk overnam; De Nike-sneakers van Michael Jordan in Space Jam, laag uitgesneden broeken en t-shirts die één of twee maten te groot waren, zorgden voor een esthetische uitstraling die zelfs op de uithangborden van elk bedrijf terug te vinden was. Al sinds zijn kindertijd was Yohan verantwoordelijk voor het maken van reclamespots voor de schoenenwinkel van zijn vader. En daarin kwam onvermijdelijk een personage van Warner Bros. voor. Niet alle 'pelados' zaten in bendes (hij bijvoorbeeld) en niet allemaal konden ze een originele pet dragen. Maar er is niets dat niet vervalst kan worden. Op straat droegen mensen niet alleen 'chiviadas'-kleding en petten, maar er was ook een hele markt voor illegale films en games; Het was een wereld ‘van spreuken’ en met ‘spreuken’.

De tentoonstelling van Samboni in de La Cometa Gallery in Bogotá (Carrera 10 nr. 94ª-25) laat die dagen van spanning en creativiteit herleven, herbeleven en opnieuw beleven; het eerste stuk van het monster is compleet. 'Techo' is een van de krachtigste werken uit de hedendaagse Colombiaanse kunst van het afgelopen decennium. Samboni maakte een monumentale pet met zinken blikken - de daken van de huizen in Aguablanca - en beschilderde deze met Looney Tunes-figuren: Daffy Duck, Bugs Bunny, Tweety Bird en de Tasmanian Devil poseren als bendeleden op de voorkant van de pet. En aan de zijkanten verschijnen een trotse Silvestre en een arme Coyote. Ook in het stuk zit geluid: als je de pet betreedt, volgt er een muzikale reis door de straten van de wijk: salsa, reggaeton, rap. En er is geen plaats voor kogels.

Samboni pleit voor een ander leven en de culturele waarde van 'piraterij' en maakt doelbewust een reeks 'slecht uitgevoerde' schilderijen om de authenticiteit van 'betovering' te benadrukken. En een van de meest glorieuze momenten is een reeks dvd-hoezen van bijna vijftig films die vertellen over het pure en harde tijdperk van piraterij - zoals The Snail Strategy en The Simpsons Movie in de jaren 90 en begin jaren 2000 - en andere die op een of andere manier het leven in de buurt verklaren, zoals Los caballeros de la calle van John Singleton of de bendeklassieker: The Warriors van Walter Hill. Er zijn ook andere covers die over Cali en het drugshandelfenomeen in de Cauca-vallei gaan, met titels als Perro como perro, van Carlos Moreno, en El Rey , van Antonio Dorado. En, onder andere, een serie covers voor verschillende Play Station-videogames.

"De PlayStation 2 was de eerste die ze illegaal kopieerden", zegt Samboni. En voor 2000 pesos kon je elke plaat kopen. En voor 500 pesos kon je een halfuur in een gamecentrum verblijven. En onder al die games was er in het eerste decennium van de 21e eeuw één cultgame: GTA San Andreas. Het andere belangrijke stuk van de tentoonstelling is een video waarin de hoofdpersoon, een jongen met dezelfde energie als Yohans buurt, niet deelneemt aan de gewelddadige dynamiek van het spel, maar alleen door de straten van zijn stad wandelt; Hij beklimt eenzame valleien, mijmert over een rivier en stopt nooit met lopen. Het is een poëtische en levendige reis. Het is –in zekere zin– dezelfde Yohan op zijn pad.

In de galerie zijn nog twee andere tentoonstellingen te vinden met een vergelijkbare energie. 'We're Breaking It', een tentoonstelling samengesteld door Harold Ortiz en met museografie van Clara Arango en Orlando García, brengt werken samen van Víctor Muñoz, Camilo Restrepo, Chócolo, Tatyana Zambrano en Juan Caicedo. De titel van de show vat het al samen: ze vertellen hoe je geld kunt verdienen met hackers.

In het werk van Camilo Restrepo komen bijvoorbeeld verslavingen en inbeslagnames door de politie aan bod. Hij combineert cafeïne met cocaïne en clonazepam in een serie tafels met groene tafelkleden, waar de ene na de andere substantie wordt besproken: drugshandel, afhankelijkheid en geestelijke gezondheid.

Víctor Muñoz – diezelfde sfeer van geweld en decadentie – vereeuwigde opnamen op papier in een esthetisch huiveringwekkend werk met een titel die spreekt over Medellín, buskruit, de traqueta-cultuur en geweld: Alborada.

In een andere ruimte – vlak bij de ingang – is een kleine solotentoonstelling van Gabriela Pinilla te zien die de hele cyclus completeert. Haar werk gaat over vrouwen uit de arbeidersklasse die vochten voor hun rechten en de rechten van arbeiders in buurten waar – slechts enkele jaren later, te midden van armoede en ongelijkheid – het ongebreidelde geweld van de drugshandel werd gebroed, maar ook waar kunstenaars en bekende personen werden geboren dankzij vrouwen zoals zij. Mis het niet; Elk werk verdient een plaats in een museum.