Leve de president! Marion Ackermann neemt de Pruisische Stichting met een ceremonie over
Laten we eerst eens naar de mooie dingen kijken: we bevinden ons in het Neues Museum, dat met de grootste zorgvuldigheid en grandeur werd gerenoveerd door de architect Chipperfield en waar ook de mysterieuze Nefertiti te zien is. Een zeer capabel man neemt afscheid, president Hermann Parzinger , na een ongelooflijke 17 jaar. Bovendien, en daar is iedereen het nu over eens, is er een zeer goede opvolgster gevonden, die ze aanstaande woensdagmiddag mogen verwelkomen: Marion Ackermann uit Dresden, museummanager met veel kennis van oost en west, de eerste vrouw aan het hoofd van de belangrijkste Duitse kunstinstelling, de Stichting Pruisisch Cultureel Erfgoed .
Ja, en dan gaan wij ook naar een “ceremonie”. Wat is dat eigenlijk voor een goed, volkomen ouderwets woord? Klinkt als een door de overheid georganiseerd feest dat één ding absoluut niet zal doen: plezier maken. Hier en nu is immers een ‘ambtswisseling officieel voltooid’. U wordt uitgenodigd dit te doen als vertegenwoordiger van het publiek. En natuurlijk is hij ook blij. Een beetje nederigheid, een beetje grandeur, een beetje meer rechttoe rechtaan. Het ziet er goed uit hier in het trappenhuis van het Neues Museum, met het selecte publiek van stadsbestuurders en voormalige bezoekers aan de zijkant, en de pers achterin. Alles licht op, er heerst opwinding, de band Folkadu speelt Joodse volksmuziek en één ding wordt meteen duidelijk: deze kersverse staatsminister voor Cultuur en Media, Wolfram Weimer , is een heel lange man. Rechts van hem zit de oude president, links van hem de nieuwe president, Weimer torent als een schoorsteen boven hen uit. Hij is de werkgever van beide. En dan spreekt hij als eerste.
Hoe kun je afscheid en vertrek tegelijk vieren? Hoe dan ook, op het moment dat het stokje wordt overgedragen, beleven twee mensenlevens een grote dag! En zo'n internationale highculturele sfeer vind je maar zelden in Berlijn, hoewel sommige gasten wel even naar de volgende kamer moeten: livestream. Het is hier wat krap, maar erachter staan de enorme zuilen en ervoor staat de grote Weimer, die mooi gebruind is omdat aan de Tegernsee, waar hij woont, altijd de zon moet schijnen.
Er wordt afscheid genomen, maar het is helemaal geen afscheid, begint de nieuwe Minister van Staat filosofisch. Ja, dit is een “kroning”. Het presidentschap van de stichting zou een ‘quasi-koninklijk ambt’ zijn en Parzinger had dat ten volle vervuld. Als luisteraar ben je natuurlijk erg blij om te zien hoe de heer Weimer, die nog vóór zijn inauguratie twee weken geleden door de linkse culturele scene die hij leidt en door zijn voorganger al serieus in twijfel werd getrokken vanwege zijn extreem conservatieve wereldbeeld, al vanaf de tweede zin nonchalant de royale instapt.
Noch Parzinger, noch Ackermann zullen zichzelf en hun taak op deze manier definiëren, zoals spoedig zal blijken. Vervolgens prijst Weimer Parzingers talent als bruggenbouwer en zegt dat hij van een echte Beier een Opper-Pruis is geworden, ja zelfs een “Goetheaanse leeuw”. Hij laat een fundament van immense kracht achter, dat dankzij decennia van hervormingen gereed is voor groot succes. Dan een citaat van Heinrich Kleist over Caspar David Friedrich , geweldig en af, zo kan je dat doen.
Er volgen nog meer toespraken. Michael Kretschmer spreekt vrij en intelligent; Je merkt dat de Saksische premier wel degelijk op de hoogte is van de relevante processen. Maar waarom praat hij eigenlijk niet over mevrouw Ackermann, die hij heel goed kent uit Saksen? Dr. Markschies, voorzitter van de Academie van Wetenschappen, heeft iets geweldigs in zijn nerdy, veel te lange en veel te degelijke manier van doen, heel mannelijk en heel Oost-Duits. De nieuwe Berlijnse senator voor Cultuur, Sarah Wedl-Wilson, spreekt bondig, nuchter, evenwichtig, heel vrouwelijk en heel goed. Architect David Chipperfield is verbaasd dat Parzinger er nog steeds zo ‘jongensachtig’ uitziet; hij kan nog niet met pensioen gaan.
Het beeld dat ontstaat is dat van een Parzinger die deze grote instelling altijd kalm maar correct leidde. Alleen al de cijfers zijn indrukwekkend: 4,7 miljoen voorwerpen, een jaarlijks budget van meer dan 400 miljoen euro, 2.000 medewerkers in 19 van de belangrijkste Duitse musea, alsmede de Staatsbibliotheek, het Geheime Staatsarchief en diverse onderzoeksinstellingen. Parzinger, van opleiding archeoloog, bleef een intellectueel en wetenschapper. Dat is precies wat hem, maar ook de instelling, sterk maakte.
En dan volgt eindelijk de officiële uitreiking van de certificaten! Eén voor Parzinger, één voor Ackermann. Dag en hallo. Ook de bondspresident en de bondskanselier hebben hun handtekening gezet, aldus staatsminister Weimer. De twee genodigden tonen zich vereerd. En dan zelf weer een toespraak houden.
Vandaag gaat het over de terugkeer van koloniale en door de nazi's geroofde kunstParzinger wordt ook politiek actief. Hij maakt zich zorgen over de vrijheid van kunst en cultuur in de VS, maar ook over de culturele strijd van rechts die zich in Duitsland uitbreidt. Hij zei dat hij 30 jaar in Rusland had gewerkt en dat hij erg gehecht was aan het land, maar dat zijn genegenheid voor het land sinds de oorlog onder Poetin was omgeslagen in afkeer.
Op deze dag wordt duidelijk hoe het vak de afgelopen jaren is veranderd, hoezeer de nadruk tegenwoordig minder op verzamelen ligt en meer op de teruggave van koloniale en door de nazi's geroofde kunst, en hoe belangrijk herkomstonderzoek is. En hoe gelijk heeft haar opvolger Ackermann, die als directeur van de SKD in Dresden juist daaraan een waardevolle bijdrage heeft geleverd. Er waren ook grote problemen met de AfD. Marion Ackermann treedt op 1 juni aan. Later citeert ze Fontane en Walter Benjamin en spreekt ze over de wonderlijke traagheid van kunst en cultuur. Parzinger en zij omhelzen elkaar hartelijk.
Wat we uit beide toespraken kunnen opmaken, is dat het in een baan als deze, voor een instelling als deze, draait om netwerken, om samenwerking en om met elkaar op voet van gelijkheid praten. Niet zozeer over het koningshuis. Er blijven twee vragen over na de ceremonie: Waar was de burgemeester? En hoe dronken was Goethe toen hij deze woorden opschreef, geciteerd door Marion Ackermann: “Ik kan rondkijken zoveel ik wil, maar behalve in Berlijn lijkt succes mij onmogelijk.”
Berliner-zeitung
