Cinema | Een beetje verdriet

Het is onkijkbaar: een overtuigde single (meestal een man) ontmoet een schattig kind, wordt gedwongen om tegen zijn wil alleen met hem te worstelen, en hun afkeer verandert in grote liefde, wat vaak een bekering tot een kerngezinsleven met zich meebrengt. Carine Tardieu gebruikt nu ook dit overmatig gebruikte kind-kind-schema uit talloze feelgoodfilms, maar verandert het gelukkig op cruciale punten. Haar onafhankelijke en zelfverzekerde hoofdpersoon Sandra, die gepassioneerd een feministische boekwinkel runt, stemt met tegenzin in om een paar uur op haar zesjarige buurjongen Elliot (César Botti als een schoolvoorbeeld van een slimmerik) te passen terwijl zijn ouders naar het ziekenhuis gaan voor de geboorte van zijn zusje. Maar dan keert de vader zonder zijn vrouw of moeder naar huis - alleen de baby overleefde de geboorte.

Oeps! Wil de film een doorgewinterde feministe van midden vijftig dwingen om de rol van moeder in het gezin op zich te nemen?

Sandra ziet de ontberingen van de rouwende achterblijvers, wordt gekozen en overgenomen door de charmant vroegwijze Elliot en helpt de weduwnaar, eerst aarzelend, dan met toenemende vastberadenheid, die hij beantwoordt met avances - en op dit punt, uiterlijk, beginnen alle alarmbellen te rinkelen terwijl ze toekijken: moet een doorgewinterde feministe van midden vijftig gestraft worden voor haar onafhankelijke leven en gedwongen worden in de rol van gezinsmoeder?

Hoewel haar film niet vrij is van clichés, maakt de regisseur van de Franse publiekslieveling ("A Breton Love") het zichzelf niet bepaald makkelijk. Sandra mag haar onafhankelijkheid behouden en toch een compleet andere, verrassende relatie aangaan.

De Parijse regisseur, zegt ze, ziet zichzelf als een feminist, "onvermijdelijk", maar niet als een activist. "Politiek komt wel eens voor in mijn films, maar het overbrengen van boodschappen is niet mijn primaire zorg; desalniettemin is schrijven een vorm van engagement." Ze heeft zich veel te vaak moeten rechtvaardigen voor het feit dat ze niet het traditionele rolmodel naleefde. Toen ze op 40-jarige leeftijd besloot een kind te adopteren, ervoer ze aan den lijve hoe een band (de film heet in het origineel "L'Attachement") ontstaat door intens contact. In deze bewerking van Alice Ferney's roman "L'intimité" had ze de theorie van de Britse psychoanalyticus John Bowlby in gedachten, volgens welke kinderen zich, uit overlevingsinstinct, hechten aan degene die voor hen zorgt. "Kortom: noodzaak is de moeder van de uitvinding." Juist omdat Sandra niet de rol van surrogaatmoeder op zich neemt en met Elliot praat als een volwassene, ziet hij haar niet als concurrent van zijn moeder en kiest hij haar als een veilige haven in een fase waarin de grond onder zijn voeten van hem en zijn vader wordt weggeslagen.

Sandra's zus en moeder fungeren als tegengestelde modellen in "What Connects Us", die verschillende vrouwelijke levensstijlen vertegenwoordigen. Desondanks trivialiseert en romantiseert de film zowel zorgwerk als rouw. De dagelijkse crises lijken verzacht en de kinderen van de alleenstaande weduwnaar ontwikkelen zich prachtig. Verdeeld in lineaire hoofdstukken, elk getiteld met de leeftijd van de pasgeborene, blijft de film verder rechttoe rechtaan en conventioneel. Alleen in het begin neemt de camera het perspectief van het kind over. De volwassenen communiceren belangrijke boodschappen via gesloten glazen deuren, waarbij ze een zekere afstand bewaren.

Het is opvallend dat Valeria Bruni Tedeschi, die doorgaans bekendstaat om haar rol als zenuwinzinkingen en "hysterische types", de rol van de onconventionele feministe goed, beheerst en ingetogen vertolkt. We hebben haar nog nooit zo ingetogen zien glimlachen. Het meest gewaagde dat het script haar toestaat, is haar rookverslaving – zelfs als er kleine kinderen in de kamer zijn.

What Unites Us, Frankrijk 2024. Regie: Carine Tardieu. Met Valeria Bruni Tedeschi en Pio Marmaï. Speelduur: 105 minuten. Releasedatum: 7 augustus.